A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

babiài , vrb: abbabiai, baliai, baliare, balliai, bariai, paliare 1 Definition pigare cun passiéntzia, padire, aguantare ifadu, istrobbu, unu male, un'ofesa o àteras cosas chi no praghent o chi faent male Synonyms e antonyms agguantai, apoderae, apompiai, bagiulai, dighire, repetire, subbacare, sumportai Sentences no bàliat chi àtere s'intrudhet in sos fatos de sa famíllia sua ◊ bàliat pagu a dhi tocai sa punta de su nasu ◊ est a tzichírrius che cuadhu chi no bàbiat abruda! ◊ innanti fist maseda, andhendhe parias topa… como sa manu in sa gropa no bàlias! (G.Budroni) Surnames and Proverbs prb: a mala boza si bàliant calches Etymon ltn. baiulare Translations French supporter English to tolerate Spanish aguantar Italian sopportare German ertragen.

babizòne , nm: papigione* Definition coment'e un'umbragu o barracu de linna, remiarzu de linna apitzu de bàtoro frucàgios, a manera de si dhue pòdere aprigare bestiàmene asuta / unu b. de… = unu muntone de…, cosa meda Synonyms e antonyms balluardu, biga 1, linnàgliu, cidraxi, tidarzu Sentences che at a èssere rutu carchi babizone o carchi barra de muru ◊ in sa corte manna bi at locu ube fàchere su babizone de sa linna e pònnere suta su cabadhu ◊ su babizonedhu est prenu de linna de ramu 2. sos seros de iberru babbu mi contabat babizones de ammentos.

babórdu , agt, nm: balodru, balordu, baodru Definition chi o chie, unu pagu tontatzu, faet cosas chi no andhant bene, tontesas Synonyms e antonyms baliodha, bichimmeo, bucalloto, gingiorre, prantamone, tóciu, tolondro | ctr. abbistu, cabosu Sentences cussu lolledhu puru a èssi bófiu cudha baborda!…◊ allabai un'ómini baodru! Etymon itl. balordo.

babòsa , nf Definition genia de pische de mare: una calidade (blennius fluviatilis) est de abba druche e si agatat in Sardigna puru Scientific Terminology psc, blennius ocellaris, b. pavo, b. gattorugine, b. galerita Translations French blennie fluviatile English blenny Spanish babosa Italian bavósa German Schleimfisch.

babosína , nf: babusina Definition salia chi essit in buca coment'e abba, calandho a cora Synonyms e antonyms abbau, abbaúgine, bàbula, baulada / ibbàmbiu, lolluine, sciapidóriu, scimpresa Sentences fint chin su murru pienu de babusina pariant rodendhe ossu o masticandhe peta 2. isse at sichiu a issollórios e babusinas in mesu de sa zente Etymon srd.

babosinàre , vrb: babusinare Definition bogare bàula, fàere abbau o babusina de buca; nàrrere machines, isciolórios, cosas chi est ladinu chi no funt abberu Synonyms e antonyms babulare 2. ite ses babosinandhe, si fiza tua, mischinedha, est fachendhe su dovere suo?! Etymon srd. Translations French baver English to slaver Spanish babear Italian sbavazzare German geifern.

babosinéri , agt, nm: babusineri Definition chi o chie narat isciolórios, o fintzes chi faet improdhos Synonyms e antonyms illeriadu, irbentiadu, isambrulidu Etymon srd.

babósu , agt, nm: baosu, vavosu Definition chi portat sa bàula, chi est sèmpere cun s'abbau calandho; a logos, satzauga, tzintzigorru chentza corgiolu / caldu baosu = zenia de bardu, cardu abbosu, piscioni, piscialetu Synonyms e antonyms abbaosu, babuleri, babulosu / tzabagugu Sentences est chin sos ocros ispitzudhaos e sa buca azicu babosa Etymon srd. Translations French baveux English slavering Spanish baboso Italian bavóso German geifernd.

bàbula , nf: bàula, bàvula, vàvula Definition salia, genia de abba chi essit in buca Synonyms e antonyms abbaolga, abbau, baba, bae, baulada, saliàciu, tzàula Sentences sa bàula a sogas dhi calat ◊ at rispostu arrabbiadu a bàvula in buca ◊ su ciculate fuit cosa bona pro nondhe fàghere calare sa bàula (U.Curcu) Etymon srd. Translations French bave English slaver Spanish baba Italian bava German Geifer.

babulàre , vrb: vavulare Definition bogare, fàere sa baulada, bogare abbau o bàvula de buca Synonyms e antonyms atzaulare, babosinare Etymon srd. Translations French baver English to slobber Spanish babear Italian sbavare German geifern.

babúle , nm Synonyms e antonyms baliodha, ballullu, bichimmeo, bucalloto, gingiorre, tolondro.

babuléri , agt Definition chi portat bàula Synonyms e antonyms abbaosu, babosu Etymon srd.

babulósu , agt, nm: baulosu, vavulosu Definition chi giughet o dhi calat abbau (nau de criadura o fintzes de gente manna chi istat a buca aperta che atontada) Synonyms e antonyms abbaosu, babuleri Sentences ómine baulosu, fertu a machine! Etymon srd. Translations French baveux English slavering Spanish baboso Italian bavóso German geifernd.

babusína babosína

babusinàre babosinàre

bàca , nf: baga 3, vaca 1 Definition sa fémina de su pegus bulu, cun is peis galigaos, agiummai sèmpere cun is corros ma fintzes múdula / min. bachedha, bachita Idioms csn: baca de Deu, de Babbu Mannu, de Nostra Segnora, de Santa Maria, de santu Giuanne = babbajola (b. de santu Giuanne lu narant fintzas pro àteru babbautzu, su chi in aterue narant "baca ruja" o "de santu Millanu", zenia de préigu de sas àrbures); èssere in sas bacas (nau de su pastori) = èssiri pascendi o castiendi is bacas Sentences sas bacas unu tempus su póveru las poniat pro arare puru ◊ sas bacas sunt animales chi daent late meda ◊ a tui ti apu pesau a lati de baca ◊ si pesat orrorosu s'órulu de sas fémminas violadas che bagas in s'istalla (G.Brocca) Surnames and Proverbs smb: Acca Scientific Terminology anall, bos taurus Etymon ltn. vacca Translations French vache English cow Spanish vaca Italian vacca, mucca German Kuh.

bàca 1 , nf: baga 1 Definition genia de birilla, su frutighedhu chi faet su tzinníbiri, su lidone, su laru Synonyms e antonyms arrulloni, bòdhero / meladidone / bilisone, lasarione, lisone Sentences is bagas de su lau funt su frutu chi bogat su lau Scientific Terminology rbr Etymon ltn. baca Translations French baie English juniperberry, arbutusberry Spanish baya Italian còccola del ginépro, del corbézzolo, dell'allòro German Beere.

bacacórru , nm: vacacorru* Definition genia de tzintzigorru Synonyms e antonyms babbacorra, barracorru, cocoi, cocorra, corrobaca, croca, pissigorru 1, sicigorru, tabacorra Sentences in mesu de sa saghina v'at bacacorros e tunna bianca (T.Pinna) Scientific Terminology crp.

bacadíba , nf, agt: bagadia, vagadia Definition chi, o chie, fémina, no si est ancora cojuada / b. manna = fémina manna chentza cojada; bagaria indúllia = betza, ingobbedhada Synonyms e antonyms bachiana, vacanza | ctr. cojada Sentences mi nat s'idea ca is bagadias ti at a tocai de dhas lassai assébiu… is bagadias e is cojadas! ◊ mi as a connòschere a is pannos si seo isposa o bagadia ◊ sa dí de sa festa is féminas cojadas e is bagadias mannas incingiànt gunnedhas e giponis 2. is piciocas bagadias si atopant in domu de is cumpàngias ◊ ite ses isetandhe, a imbetzare e mòrrere bagadia? Etymon ltn. vacantiva Translations French célibataire, vieille fille English spinster Spanish soltera, solterona Italian nùbile, zitèlla German Ledige, Jungfer.

bacadíbu , agt, nm: bacatiu, bagadiu, bagariu, vacadivu Definition chi est líbberu de impícios de trebballu, chi no si trebballat; si narat de su bestiàmene chi no at angiau, de persona chi no si est cojuada; die nódida, de festa Synonyms e antonyms laghinza / bachianu, irgaitzu, solteri | ctr. madricau / cojadu / faturivu Sentences pòrtalu sempre a s'imbesse si cheres chi duret meda, si no est die bagadia (P.Pisurzi)◊ si ponias mente a mie lu tias portare in sas dies bagadias, cussu pinzos ◊ chie l'isposat si dúbbiu apena bi at chi siat de ratza bagantia? (S.Casu) 2. su serbidori càstiat su bagadiu, su meri portat is brebeis angiadas ◊ su pastoredhu est pascendi su bagadiu ◊ su cuíndixi in bidha est sa festa de is bagadios 3. is fillas dhas tenit totu bagadias ◊ issu est arricu, ma est abarrau bagadiu 4. in sos bagadios, cun sos cumpagnos de iscola andhaio a linna ◊ sos bagadios, custos zòvanos andhant a cantare Etymon ltn. vacantivus Translations French stérile, célibataire, fête English barren, single, festivity Spanish estéril, soltero, fiesta Italian stèrile, cèlibe, festività German unfruchtbar, steril, Ledige, Feiertag.