Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

acostài , vrb: acostare, acostari, acostiae, acostiai, acostiare, acrostiare, acustiare Definition acostire, andhare acanta, pònnere prus apresu Synonyms e antonyms acodie, acoltziare, acosiare, acostire, apresiai, apriodhai, aprobiai | ctr. istesiare Sentences Antoni at agatau su prontu de si acostiai a dha fuedhai ◊ bai e acostadí a tzerriai a Bissenti! ◊ a is pipius dhus nant cosa po no si acostari ◊ seus acostiendi a Castedhu, seus giai a Déximu ◊ bollu chi si acosteis, fillus mius! Etymon srd. Translations French approcher (de) English to draw near Spanish acercar, arrimar Italian accostare, abbordare, avvicinare German nähern.

acostíre , vrb Definition andhare o bènnere acanta, prus apresu Synonyms e antonyms acodie, acoltziare, acosiare, acostai, acotziare, apriodhai, aprobiai, aproghilare | ctr. iscostai, istesiare Sentences s'àinu acostit su runcu a s'abba, ma no bufat ◊ candho si est acostiu at pigau cropos issu puru ◊ ndhe at acostidu unu margiane ◊ sa festa est acostindho e ti faes su bestire nou ◊ acostidindhe a su fogu! Etymon srd. Translations French approcher English to draw close Spanish acercarse Italian accostare German nähern.

astrínghere , vrb Definition acapiandho o aguantandho, tirare forte is càbudos o mantènnere istrintu, chi no fatzat giogu, no movat; acostire, bènnere o pònnere prus acanta, in istrintu; foedhandho de cosas de papare, isserrare de su corpus Synonyms e antonyms afianzare, afíere, isserrare, istrígnere / acoltziare | ctr. illalgare, illascare Sentences astringhe a forte su presorzu ca sinono si che torrat a isòrbere! 2. no astringhides a bos combidare? ◊ no astringas a inoghe ca no cherzo! ◊ su babbu si astringhet e li dat dinari ◊ mastru Conzu est astrintu a sa buteca de Pascualinu ◊ no ti astringas a mie! 3. de morisca, de superba, o cosas gai, no ndhe cheret manigadu meda ca astringhent Etymon ltn. astringere Translations French serrer, s'approcher (de) English to grip, to draw up Spanish estrechar, acercar Italian strìngere, avvicinare German zuschnüren, aneinander rücken.

disegnài, disegnàre , vrb: disignai, disignare, disinnare, dissignare, dissinzare Definition fàere disegnos, figuras cun calecuna cosa (a pinna, lapis, pinzellu, o àteru); fàere progetos, decídere o cuncordare una cosa Synonyms e antonyms figurae / cuncordai, festare 2. sos custrintos sunt disinnendhe de mi revudare, a sa betzesa ◊ sas bidhighedhas de acurtzu ant dissinzadu de fàghere una bidha ebbia Translations French dessiner English to draw Spanish dibujar Italian disegnare German zeichnen, planen.

filèra 1 , nf: filiera Definition conca de prentza; genia de aina po filetare tubbos o àteru de metallu; àtera aina po istirare su filigranu de oro, de prata Synonyms e antonyms scóliu Scientific Terminology ans Etymon itl. filiera Translations French vis mère, filière, laminoir English female screw, rolling mill, draw plate Spanish macho de roscar, hilera, laminador Italian madrevite, trafila, laminatóio German Gewindemutter, Zieheisen, Röhrenziehring, Walzmaschine.

iscubonàre , vrb: iscuponare Definition iscupare, bogare su mustu de sa benatza apustis chi at budhiu unas cantu dies e pònnere in is carradas Synonyms e antonyms irmustare, iscubare | ctr. incubonare Etymon srd. Translations French décuver English to draw off wine Spanish desliar Italian svinare, stinare German abstechen.

oldinzàre , vrb: ordingiai, ordinzare Definition cricare de fàere ccn. cosa, de pònnere apostu, de pònnere impare cosas o gente (fintzes a ingannu) po un'iscopu; odringiai a logos dhu narant po ordire / ordingiai su cuadhu = parai su cuadhu, pònniri is aderetzus a su cuadhu a dhu cuncordai po èssiri prontu a sètziri Synonyms e antonyms abrontai, altimizare, aprontai, archimingiai, arminzare, cossiminzare, cuncodrai, imminzare, ordimignare Sentences e cantas catzas oldinzaiat in cussas costeras s'allegra gioventura!…◊ mi ant tentadu in ora adata, sendhe in chéjia preghendhe: sunt istados ordinzendhe finas chi mi l'ant fata! (C.Marruncheddu)◊ cue si cuaiat s'inimigu pro ordinzare sa note orrore e morte 2. is féminas craminànt, filànt, odringiànt e tessiant Etymon ltn. *ordiniare Translations French concevoir, organiser English to organize, to draw up plans Spanish proyectar, maquinar Italian architettare, organizzare German sich ausdenken, ersinnen, schmieden.

pàta 1 , nf Definition su matessi tanti de un'àteru, s'arresurtau oguale a su de s'àteru Synonyms e antonyms cdh. impata Idioms csn: fàghere p., èssere a p. = èssere patos, àere su matessi tantu (de puntos, de cosa addesumada, e gai); cadhos de pata = cuadhus chi lompint impari, currendi; andai, o fai cosa, pat'apari = paris, totu paris; sos puzones de pata = de sa matessi cria, chi si che bolant paris; pat'apari = fàcia apari Sentences amus fatu pata zoghendhe a cartas ◊ sos cadhos a paríglia in serras ponent pata de óbbligu ◊ dae nidu est boladu cun alas de astore lassendhe in d-una in d-una sos puzones de pata in bidatone (A.Dettori)◊ cherimus su riconnoschimentu de su sardu paris e pata cun s'italianu ◊ candho tancamus contos semus a pata 2. duus amigus fiant andaus pata apari a is domus bècias po biri chi dhoi essiant cosas mauas ◊ cudhus duus s’ant contau pata apari su bisu chi ant fatu Translations French égalité English draw Spanish pata, empate Italian patta German Unentschieden.

sorteaméntu , nm Definition su sorteai, fàere a sorte Etymon srd. Translations French tirage au sort English draw Spanish sorteo Italian sortéggio German Auslosung.

tiràda , nf: tirara, tirata Definition su tirare, su tirare a cropu, su fàere a tiradura, a suspidura; tantighedhu de cosa chi si suspit, chi s'ingurtit, e àteru; tretu longu e largu pigau totu pínnigu / t. de pinna = frigada, passada de pinna e singiale iscritu chi lassat a bisura de arraja Synonyms e antonyms tostada / sutzada / ingullida, tichedhu, tirone / istirada Sentences tres amantes pro un'isposa sunt a tiradas de pare ◊ at donau una tirada de funi 2. mi apo fatu una tirata de custas sigaretas ◊ si allughiat su tzigarru e fachiat tiratas longas ◊ est iscurtu, muconosu e a tiradas de nares ◊ at fatu una tirada de binu 3. su camminu fiat una bona tirada ◊ una borta eus fatu una tirara a Bidhexidru in Cincuxentus! 4. arendhe abberiant surcos chi pariant tiradas de pinna Etymon srd. Translations French action de tirer English pull, draw, stretch Spanish tirada Italian tirata German Ziehen.

trassài 1 , vrb: trassare 1 Definition fàere disegnos, figuras, síngias iscriendho cun calecuna cosa (a pinna, a lapis, a pinzellu, o àteru) Synonyms e antonyms disegnai, figurae Etymon spn. Translations French dessiner, tracer English to draw Spanish dibujar, trazar Italian disegnare, tracciare German zeichnen.

umpíre, umpíri , vrb: umprire, umpriri Definition pigare cosa intrandho s’istrégiu de prènnere a mesu de sa cosa de pigare Synonyms e antonyms imbèlghere, orire 1, pienare, úmprere* Sentences Tziscu umpit su mustu de sa pica ◊ lea su tatzone, umpri abba dae sa bartza e beta a sos fiores! ◊ fia pigadu a montes cun babbu a umprire a pala ledàmine a sos sacos ◊ àter'e che gai ndhe amus bufadu in tempus de arzola, abba caente umprida a s'isterzu e a su cola cola! ◊ fit umpendhe abba cun sa càtula dai sa cora 2. posta in motu est sa màchina moderna po umpire s'iscàrgiu a su pasteri (L.Zedde)◊ sodhu minore umpit sa búscia Translations French puiser English to fill, to draw Spanish sacar Italian attìngere, empire German schöpfen, füllen.