Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

arrepiàre , vrb: repiare Definition su si pigare un'arrépiu, firmare un'iscuta a pausare, arreare Synonyms e antonyms tasire / abarrai, aturai Sentences s'ómine no arrépiat mai 2. in domo sua isse non bi arrepiaiat prus ca totus lu chircaiant Translations French arrêter, faire halte English to stop, to grant a rest Spanish hacer una pausa Italian sostare, concèdersi una trégua German rasten.

arresétu , nm: resetu Definition su arresetare, su istare asseliaos, in pàusu, in paghe Synonyms e antonyms apàsigu, arrébiu, arréulu 1, assébiu, assentu, assuermu, assussegu, firmada | ctr. matana, pistu Idioms csn: chentza arresetu = chentza si frimmare; avb.: istare (a) arresetu = abarrai firmu Sentences fit un'ora pista pista sentza tènnere arresetu!…◊ bi at zente chi andhat e benit sena arresetu ne a dedie e ne a denote ◊ sas feras ant agatadu pasu e arresetu in matas e majones 2. tempus faghet mi aiant cunfirmadu de s'arresetu de babbu tou inoghe 3. ajó, ista a arresetu, già l'isco chi ses forte! Etymon srd. Translations French arrêt, calme English stop, quiet Spanish descanso, tregua Italian sòsta, quïète German Rast, Ruhepause.

arrèssa , nf Definition su si firmare Synonyms e antonyms arressada, firmada, imbaru, ressu Idioms csn: fàghere s'a. = firmaisí; chen'a. = a sa sighida Sentences naràt "Sirvone! Sirvone!" immaginendhesilu unu contone, a s'arressa, mirèndhesi sa trata (G.Nuvoli) Etymon srd. Translations French arrêt English stop Spanish parada Italian sòsta German Halt.

arressàda , nf Definition su si arressare, su si firmare Synonyms e antonyms arressa, aturada, firmada | ctr. andada, tucada Sentences a cada passu fachiat s'arressada ◊ cantos contos e brullas chin sos cumpanzos e cantas arressadas in sos tzilleris!… Etymon srd. Translations French arrêt English stop Spanish parada Italian fermata German Halt.

arressàre , vrb Definition su si firmare de camminare, de fàere cosa, fàere firmare / pps. arressadu, arressu Synonyms e antonyms afrimai, arrèghere, arremai 1 | ctr. andai Sentences mi arresso a li porrire azudu ◊ si est arressa pro si pasare azicu ◊ su mundhu no si est mai arressu e ne mai s'at a frimmare ◊ a Pirella, ca fit ingomendhe chene masticare bene, sa sartitza si li est arressada in gurguzu! 2. l'arressant chin su cadhu ◊ a mimme no b'at crisura o làcana chi mi arressat Etymon srd. Translations French bloquer, arrêter English to stop Spanish parar Italian fermare German halten.

cadimàre , vrb Definition abbrandhare proendho, cessare de pròere Synonyms e antonyms istansciare Translations French cesser de pleuvoir English to stop raining Spanish gotear Italian spiòvere German aufhören zu regnen.

discrèiri, discrère , vrb Definition finire, acabbare o lassare de crèdere o de ibertare calecuna cosa Synonyms e antonyms disaprensionai, iscrèdere* | ctr. crèdere Translations French revenir sur son opinion English to stop believing in Spanish cambiar opinión Italian discrédere German nicht mehr glauben.

firmàda , nf: frimmada Definition su si firmare; logu inue si dhue firmat Synonyms e antonyms acociada, arressada, arrigida, aturada, impasada, intratesa, repiada | ctr. módia, tucada Sentences o bois chi passades in sa bia, un'istante faghide sa firmada! 2. abboja a sa frimmada de su purma! ◊ bai a sa firmada de su postali e abeta a sorri tua! Translations French arrêt English stop Spanish parada Italian fermata, sòsta German Halt, Halteplatz, Station.

firmài , vrb: afrimai, firmare, flimmare, frimai, frimmare Definition prus che àteru, acabbare su movimentu o unu fàere, arreare; mantènnere o pònnere de no si mòvere, de no sighire a camminare o fàere; tènnere firmesa, mantènnere su foedhu, sa promissa; istare ibertandho, chentza fàere, chentza trebballare Synonyms e antonyms abarrai, addurare, aturai, arrèghere, arremai 1, arressare, imbarare, prèndhere, rèzere | ctr. andai, mòere Idioms csn: pònnere su "Frimma!, Firmu!" = ghetai su pretzetu, dare a unu s'intima de si frimmare; firmai sa petza = dàreli unu bullu, còghere unu pagu su tantu de no si guastare; andhare a su frimma frimma = firmendisí de tretu in tretu Sentences candho imbucat a faedhare no si frimmat prus! ◊ in campu fit a frimmare tota die solu ◊ totus si firmant a fuedhai ◊ frimma cue, arguai chi ti moas unu passu! ◊ frimma inoghe cantu isto a torrare! ◊ si ti frimmas a chenare che tenimus cosa chi ti piaghet ◊ frimma ca mànigas cun nois, no ti che andhes como! ◊ s'autobbus andhat a su frimma frimma pro pigare e falare sa zente 2. firma sa gianna! ◊ fit a cadhu fuindhe chentza lu pòdere frimmare!◊ dh'apu firmau in s'arruga po dhu chistionai ◊ frimmabbila cun carchi vite cussa tauledha a sa zannita! 3. si no firmas sa paràula no balet chi promitas!◊ cussu est ómine chi no firmat in peràula Etymon ltn. firmare Translations French arrêter, bloquer English to stop Spanish parar, fijar, quedar Italian fermare, sostare, bloccare, fissare, stabilizzare, restare German anhalten, befestigen, bleiben, standhalten.

impasàda , nf Definition su impasare, su si firmare unu pagu de fàere ccn. cosa / bíere a un'impasada = bufare totu a una sulada Synonyms e antonyms firmada, pasada / arrébiu Sentences in s'arréjonu, Zuanne at fatu un'impasada, pessamentosu (Z.F.Pintore) Etymon srd. Translations French arrêt, pause English stop, pause Spanish parada, pausa Italian sòsta, pàusa German Unterbrechung.

impasàre , vrb Definition firmare unu pagu po pàusu, faendho ccn. cosa Synonyms e antonyms firmai, pasai, tasire Etymon srd. Translations French faire halte English to stop Spanish pararse Italian sostare German halten.

púntu 1 , nm Definition singiale iscritu tundhu minudedhedhu chi si faet solu ponendho a incracadura sa punta de sa pinna in pitzu de sa cosa (paperi o àteru) chentza dha frigare: est unu de is elementos fundhamentales de sa giometria (impare a sa línia e a su pianu) e pigau deosi si cunsiderat chentza mannària peruna; si narat in su sensu de logu po unu tretu precisu, unu tretu sinnalau, e in su sensu de tempus po unu mamentu o iscuta, ora distinta; si narat fintzes in su sensu de gradu, posidura – e po cussu fintzes mannària, graesa – de calecuna cosa in d-una genia de iscala, genia de gradu fintzes de sa boghe e de is sonos segundhu ue si ponent in s'iscala musicale (artu, bàsciu); in s'iscritura si manígiat po significare sa serrada de unu períodu cun d-una e mescamente prus de una propositzione: candho si ndhe ponet duos subràbari /:/ bolet nàrrere chi su chi sighit est un'elencu, una lista, o un'ispiegatzione de su chi est iscritu in sa propositzione fintzes a is duos puntos (in cust'úrtima possibbilidade, sa prop. apustis de is duos puntos arresurtat indipendhente); custos duos puntos etotu in matemàtica funt su símbulu de sa divisione, ispartzidura de sa cantidade iscrita a manca in tantas partes cantu narat sa cifra a destra (divisore)/ min. puntighedhu = pintirinu, mància pitichedhedha Synonyms e antonyms mamentu, ora, tretu Idioms csn: dare su p. = fàghere o pònnere carchi cosa a manera chi pendhat a un'ala (es. pamentu, cabertura, surcu); èssere o torrare a malu p. = a tretu de istare male, malegontzu, malibigau; èssere a p. de mortu = a malu tretu de ndhe mòrrere, azummai morindhe; in p. de morte = morindhe, candho unu est apunt'a mòrrere; batire o èssere a s'úrtimu p. = chentza fortzas o àteru, de no ndhe pòdere prus; agt. + fora 'e puntu = agt. + a s'úrtimu etzessu; puntu chi…(+ vrb.) = apenas chi…, comente… (+ vrb.); andaisindi de p.: si narat de pistola o de iscupeta pagu segura chi si che isparat; p. de tíbbia = pitzianti, aguza; p. de tzinta = istampixedhu aundi si fait intrai su pitzianti; avb.: a p. crú = totinduna, de un'improntu Sentences candho si agabbat de iscríere si ponet su puntu ◊ su faedhonzu in suspu o lassadu a rugos rechedit tres puntos in s'iscritura ◊ pro inzertare una línia bi bastant duos puntos, tres po inzertare unu pianu 2. a custu puntu no ispetamus prus e andhamus ◊ in cale puntu ch'est essidu fora de istrada? ◊ a puntu a s'iscuta at bidu una fémina ◊ a sa mama in puntu de molte li giureit chi andhaiat a chilcare su babbu ◊ acontessit in d-unu puntu su chi no acontessit in d-un'annu (A.Porqueddu)◊ est sa una e cincu in puntu 3. cantos granos de trídicu ti ponimus in conca apas puntos de bona sorte! ◊ pro che pèrdere su puntu de s'onore menzus cherio pèrdere milli benes! ◊ a ite puntu ses torradu, frundhidu a un'ala che bardulete!…◊ za ses a bellu puntu, tue puru, a crere a unu faularzu! ◊ at balladu finas a puntos de si suerare ◊ puntu at leadu sa meighina est ruta dismajada! ◊ fit malàidu meda, est bénnidu a puntu de mortu ◊ s'isparadori fait andai de puntu s'iscupeta ◊ tupadí e teni arriguardu, isbregungiu fora 'e puntu! Etymon ltn. punctum Translations French point English full stop Spanish punto Italian punto German Punkt.

scióncu 1 , nm Definition piredhu o púncia intrada in su bancu de su fusteri po fàere arrèschere sa linna de allisare a prana Translations French jéton (techn.) English bench stop Spanish corchete Italian grànchio German Bankeisen.