aciviméntu , nm: atzivimentu Definition su atzivire, sa resa, sa fortza de cundhire chi tenet una cosa chi, fintzes si est paga, bastat po meda; totu is trastos de una domo, mescamente cussos de s'isposa e fintzes is prendhas Synonyms e antonyms atzivu 2. cussa fiat s'arrobba po s'acivimentu de is giòvanas isposas Etymon srd. Translations French efficacité, haut rendement English efficacy, strong return Spanish alto rendimiento, eficacia Italian fòrte résa, fòrte rendiménto, efficàcia German sehr gute Leistung, Wirksamkeit.
altària , nf: artària Definition sa distàntzia tra s'oru de fundhu e s'oru de pitzu de una calesiògiat cosa (in s’orrobba de prammu currespondhet a sa largària); su fàere de chie si credet tropu / èssere a s'artària de una cosa = a paris, de sa matessi artària Synonyms e antonyms altesa, altura, artia / altivesa, barrosia, madérria Sentences s'abba de su rivu brincaiat dae un'artària nessi de deche metros ◊ de artària custa robba cantu tenet? ◊ atruessat s'istradoni a un'artària de cuatru metrus ◊ s'artària de Annica Piredha… chi nci passàt istrantaxa in s'istampu de una cubedha! Etymon srd. Translations French hauteur, altitude English height Spanish altura, alto, altitud Italian altézza, altitùdine German Höhe.
àltu , agt, nm: artu Definition chi àrtziat meda de terra o de unu paris cunsiderau de cuménciu de una distàntzia a in artu (o fintzes a bàsciu, ma deosi s’ispostat a bàsciu s’idea de su paris de cuménciu) Synonyms e antonyms fungudu | ctr. bàsciu Idioms csn: pesàrela arta (sa boghe, su murrunzu)= certai, circai contus; lèzere, faedhare, chistionare in artu = a boxi arta; s'Altu = su chelu; dí alta = die manna, fatu die de ora meda, sole artu Sentences nci at petzu de giòvunu artu cantu su campanili! ◊ comente est créschidu, fizu tou, como ch'est artu meda ◊ no ti fides in s'abba arta ca no ischis a nadare! ◊ s'erriu est artu ◊ babbu tou mi apareit coment'e un'ànghelu cun ojos giaros, altu, istrízile 2. no mi la peses arta ca ti esso a risu e totu tuo est su collunu! ◊ no mi la peses tantu arta ca sinono mi che so andhendhe! Surnames and Proverbs smb: Artu Etymon ltn. altus Translations French haut, grand English tall Spanish alto Italian alto German hoch, Höhe.
istúda , nf: istura Definition su istudare, sa fine, sa firmada o acabbada de una cosa Synonyms e antonyms studamentu / acabbada, assébiu, pàsiu Idioms csn: no giai o no donai i. = no dare tempus, chèrrere chi si fetat puntu e mortu, ma fintzas no lassare asséliu, sighire chentza sessare, dare o no àchiu, tempus; chena i. = chentza si frimmare 2. tempus, chi mi benis avatu avatu tochendumí de ispina che meri malu, donamí pagu pagu istuda! ◊ s'àcua de s'udri miu límpia e crara donat consolu cun bonesa sentza istuda (F.Onnis)◊ s'ómini currit chena istuda avatu a siendas chena sensu (S.Mossa)◊ oi est cuíndixi diis chi no mi donat istura custu tussi! 3. no donat istura de si citiri, cussa! ◊ candu cummentzais no teneis istura: acabbedha de si abantai! Etymon srd. Translations French arrêt, trêve English rest Spanish alto, tregua Italian sòsta, trégua German Halt, Pause.
tasída , nf Definition su tasire Synonyms e antonyms firmada, pasada Etymon srd. Translations French arrêt, pause English break Spanish alto, descanso Italian sòsta, interruzióne, sospensióne German Unterbrechung.