Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

arrébiu , nm: arrépiu Definition pagu pagu de tempus, de pàusu Synonyms e antonyms àchiu, arresetu, assébiu, impasada Sentences seus sempri in giru, sentz'e arrébiu ◊ no acatat arrépiu su coro tou ◊ fit a su anna anna e in domo sua non bi fachiat arrépiu ◊ semus chircandhe isperu chen'arrépiu Etymon srd. Translations French arrêt, trêve English rest, truce Spanish tregua, pausa Italian sòsta, trégua German Halt, Rast.

arrepiàre , vrb: repiare Definition su si pigare un'arrépiu, firmare un'iscuta a pausare, arreare Synonyms e antonyms tasire / abarrai, aturai Sentences s'ómine no arrépiat mai 2. in domo sua isse non bi arrepiaiat prus ca totus lu chircaiant Translations French arrêter, faire halte English to stop, to grant a rest Spanish hacer una pausa Italian sostare, concèdersi una trégua German rasten.

assébiu , nm, agt, avb: assélgiu, asséliu Definition su istare firmos, in pàusu, in paghe, chentza fàere, chentza matanare, chentza pentzamentos: coment'e avb. (a. = a asséliu) si podet fintzes impreare acordau che un'agetivu; fintzes trabballu po arrangiare o pònnere apostu calencuna cosa / èssere de malu asséliu = chentza asséliu, sèmpere ammungiandho Synonyms e antonyms amellu, apógliu, arréulu 1, asseletu, paidhu / firmu, séliu / arràngiu, mezoru | ctr. oriolu, tormentu, trambullu Sentences cun totu cussu it'e fàghere no tenzo asséliu ◊ aspetat de Deus s'asséliu eternu ◊ is bècius bolint asséliu ◊ su sero, sos fulferinos chirchendhe asséliu punnant a sa solzaga ◊ fostei no tenit assébiu, sempri in movimentu! 2. si arregordat de sa pischera in s'arriu cun s'àcua assélia e límpia ◊ su dolori no mi lassat assébia 3. tocat a dhas lassai assébiu is bagadias, e is cojadas puru! ◊ lassamí sa conca asséliu, gei dhu sciu su chi fatzu! ◊ atura asséliu! ◊ no podendu abbarrai asséliu de su prexu, si fiat imprassau a su babbu ◊ sas bamas sunt paschendhe assélias 4. cun cussu dinai depeus fai assélius in domu Etymon srd. Translations French repos, calme, paix English rest Spanish descanso, tranquilidad Italian ripòso, quïète, bonàccia, tranquillità German Ruhe, Stille.

àtzula , nf Definition fundhurúgiu de sa lissia Synonyms e antonyms bogaderi, sàciula* Translations French charrée English rest of ash inside an ash pan Spanish cernada Italian ceneràccio German Laugenasche.

descansàre , vrb: discanciai, discansai, discansare, discantzai, discassare Definition istare a discantzu, pausandho, gosare discantzos, cosas de recreu o chi no arrechedent peruna pelea, fintzes istare a chistionu cun ccn. Synonyms e antonyms pasai Sentences ita apu tentu in custa vira? apu sempri ghimallau, trabballendi dugna cira, no mi seu mai discantzau ◊ asuta de una mata dha biu discantzendu: dha miru, mi acatu chi prus no podiat iscampai de mei, mischina, currendu (E.Pintor Sírigu)◊ fui totu s'ora discanciandumí cun d-unu, a chistionu Etymon ctl., spn. Translations French reposer English to rest Spanish descansar Italian riposare German ausruhen.

discànciu , nm: discansu, discàntziu, discantzu, discassu Definition tempus chi si passat chentza fàere o faendho calecuna cosa fàcile, praghillosa, trebballu lébiu, chi no giaet pelea e ne pelea / a discansu, a discantzu = a dàsiu, abbellu, chentza presse e chentza matana, cun fatzilidade, itl. comodaménte Synonyms e antonyms desogu, discansada, pàsiu | ctr. cadha, pelea, stragu 1 Sentences tengu discànciu ca immoi su trabballu est prus pagu ◊ za si l'at leadu su discansu, tota die chentza fàghere nudha! ◊ sas anades fint totu in festa, in discassu ◊ bos giambet in discansu dogni atreghentu! ◊ faghet sas cosas bene, chena tropu presse ne tropu discansu ◊ sa tellora de funtana est unu grandu discantzu 2. cherent chi andhe a discassu a discassu a cadhu a s'àinu, a tempos de oe! ◊ po dhi èssi prus a discantzu su chi depiat fai, custu si ndi fiat andau de domu ◊ tue za triballas a discassu, in ufíssiu, no che deo ifatu de su bestiàmine! ◊ tropu a discassu ti la leas, tue, e de triballu no ndhe atúlias! Etymon srd. Translations French aise, confort, repos, passe-temps English comfort, rest, hobby Spanish descanso Italian àgio, comodità, ripòso, passatèmpo German Ausspannung, Zeitvertreib.

ischivózu , nm Definition coa de argiola, s'úrtimu laore chi abbarrat de arregòllere, mescamente brutu e metzanu Synonyms e antonyms coale, coamaderzu, culischedhu Sentences frichinias de tempus, ischivozos anticos apo acatau in custos montricos pacu abbuschios e istropiaos Etymon srd. Translations French ventage, criblure English screening, rest Spanish residuo Italian vagliatura, resìduo German Spreu, Rest.

istúda , nf: istura Definition su istudare, sa fine, sa firmada o acabbada de una cosa Synonyms e antonyms studamentu / acabbada, assébiu, pàsiu Idioms csn: no giai o no donai i. = no dare tempus, chèrrere chi si fetat puntu e mortu, ma fintzas no lassare asséliu, sighire chentza sessare, dare o no àchiu, tempus; chena i. = chentza si frimmare 2. tempus, chi mi benis avatu avatu tochendumí de ispina che meri malu, donamí pagu pagu istuda! ◊ s'àcua de s'udri miu límpia e crara donat consolu cun bonesa sentza istuda (F.Onnis)◊ s'ómini currit chena istuda avatu a siendas chena sensu (S.Mossa)◊ oi est cuíndixi diis chi no mi donat istura custu tussi! 3. no donat istura de si citiri, cussa! ◊ candu cummentzais no teneis istura: acabbedha de si abantai! Etymon srd. Translations French arrêt, trêve English rest Spanish alto, tregua Italian sòsta, trégua German Halt, Pause.

pàsa 1 , nf, nm: abàsiu, pasu, pàsiu, pàusa, pàusu Definition su istare chentza fàere, o fintzes faendho àteru, po passare s'immarritzone, su èssere o istare asseliaos, trancuillos Synonyms e antonyms arreposu, assentu, discansu, ibasu, pàsida, pausamentu / arresetu Idioms csn: èssere de malu pasu (nau de unu, pruscatotu pipiu) = malu a drommire, chi prangit meda, iscinitzosu; a pàusu a pàusu = a su pasa pasa, abbellabbellu Sentences no tenet felitzidade e ne pasa ◊ custa criadura est de malu pasu ◊ sas feras ant agatadu pasu in matas e majones ◊ su poboribi dh'ant lassau a pàusu 2. is caus si pesant e iscracàlliant, si cabant e si càlliant pischendi a pàusu a pàusu ◊ apo fatu totu a pàusu a pàusu Etymon ltn. pausa Translations French calme, repos English rest Spanish descanso Italian quïète, ripòso German Ruhe, Stille.

pasàda , nf Definition su pausare, su cessare de su fàere unu tanti de ora Synonyms e antonyms firmada, impasada, isposta, pasadorja | ctr. cadha, impodha, munziada Sentences sighiat a pasadas, a colpos frimmos, tessindhe in su telarzu Etymon srd. Translations French repos English rest Spanish descanso Italian riposata German Rast, Ruhe.

pasài , vrb: abasiai, pasare, pasari, pasiai, pausae, pausai, pausare, pesiai Definition istare in pàusu, in asséliu, chentza fàere, tasire, cessare unu pagu de trebballare, de peleare, po illebiare s'immarritzone; nau de àliga o malesa chi si dhue sèberat in abba, ógiu e cosas deasi, su si assentare in su fundhu de s'istrégiu, in calecunu tretu, seberare a manera de ndhe dha pòdere bogare o lassare abbandha; pònnere cosa tanti po dh'arrimare ma fora de su logu suo Synonyms e antonyms arreposai, assebiai, descansare, ibasai, impasare, paidhare, sciadiai | ctr. afadiai, arrebbentare, istracare, trabagiare / buluzare Idioms csn: avb. fàghere, andhare a su pasa pasa = fai, andai unu pagu e firmai, firmai fatuvatu; pasàrendhe, de carchi cosa (nau a nega) = fai ccn. cosa (faina, trabballu) sentza de si pasiai, a sa sighida; pasare male (nadu a mineta) = pigai surra, agiagarai, fai fuiri Sentences chistiona abbellu ca babbu tuu est pasiendusidha! ◊ séidi, pasiadidha! ◊ passendi in custa crésia, frimma un'iscuta: ti depis pausai! ◊ mancu ndhe pasaia, pro fàghere sa faina ◊ setzie, pitzocos, e pausaeòs! ◊ isciacuadí e beni a ti pesiai! ◊ finia s'incúngia, in austu is massajos si pàusant ◊ beni e pausadia! 2. sa fundhana pasat in su fundhu de s'isterzu ◊ candho at pasadu bene, su binu cheret betadu a iscolomadura ◊ no la pases totue cussa cosa: lèala e ponechela inue depet istare! 3. si no pones mente a fàghere su cumandhu, inoghe che pasas male! Etymon ltn. pausare Translations French se reposer, décanter English to rest, to settle Spanish descansar, decantar Italian riposare, decantare German ausruhen, sich klären.

sàldu 1 , nm, agt: sardu 1 Definition úrtima parte de unu pagamentu, s'úrtima pasia / pagare a s. = pagare totu; contus saldus = contos pagados Synonyms e antonyms pacau Sentences no ti apo pagau rata… ma già mi as a perdonare, ca eo pago sa mora candho ti pago a sardu Translations French solde English rest Spanish saldo Italian saldo German Begleichung, Restbetrag.

sosségu , nm, agt: assussegu, sussegu Definition su istare trancuillos, pàsidos, in pàusu, sélios, su fàere a sa lena, su no àere pentzamentos in conca; chi est asseliau, in pàusu Synonyms e antonyms assébiu, assentu, assuermu, paidhu, pasu, prachidesa / séliu | ctr. agiàgaru, disassussegu, salarzu Sentences pàsati, dae unu pacu de sussegu! ◊ tènnere sussegu est lucura: tantu imprimida est in me sa tua rara ermosura (P.Mossa)◊ làssami sussegu, amore! ◊ no tenes paghe e ne sussegu 2. cun pérdua e fadiga proponzesti sa sossega Sardigna persighire ◊ sussegu e imbiau est su riposu Etymon ctl., spn. sossego, susiego Translations French calme English rest, calm Spanish sosiego Italian calma, ripòso German Ruhe, Ausruhen.