Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

abbacài, abbacàre , vrb: abbacuai, abbacuare, abbracare Definition fortzare prus pagu, menguare, abbasciare de calecuna cosa, nau mescamente de fortzas o de cosas chi faent fortza; tròchere e abbasciare sa parte prus arta, incrubare Synonyms e antonyms abblandai, abbonantzai, allentai, ammellare, assebiai, assussegai, illebiare, imbacari / abbambiai 1 / abasciai, imbasciai, muciare | ctr. acadriare, afortiai, apretai, incrispai Sentences testimonzas de isperas gallizant lieras pro sempre saidadas dae unu bentu chi niune at a poder abbacare (C.Puddu)◊ su ventu at abbacatu ◊ abbacare su dolore ◊ su temporali est abbacau ◊ abbàcala sa barra! ◊ sos boes ant abbacau su passu ◊ abbacuit su fogu! ◊ che li fut morta sa muzere e pro abbracare su dispiaghere corcaiat cun sa teraca 2. abbaca sa fune! 3. fuit abbacanne sa conca po saludu ◊ colanne at abbacadu sa bannera pro saludu a sas autoridades ◊ prus ti abbacas e prus su culu si paret! Translations French calmer, ralentir, diminuer English to calm, to slow down, to diminish Spanish calmar, reducir, bajar Italian calmare, rallentare, scemare German beruhigen, abnehmen.

abbonantzài , vrb: abbonatzare Definition pònnere, torrare o fàere torrare in bonu, nau de su tempus e fintzes de gente Synonyms e antonyms abbacai, abblandai, achedare, apachiare, apasaogare, assebiai, asselenare, assussegai, illenare Sentences dh'at abbonantzau cun unu bàsidu ◊ apustis de su certu s'est abbonantzau ◊ su tempus si est abbonantzau Etymon srd. Translations French se calmer English to calm down Spanish apaciguar Italian abbonacciare German beruhigen.

abbonàre 1 , vrb: abboniai Definition fàere a bonu, abbrandhare sa manera de fàere airada o arrennegada, fintzes subbacare, bínchere Synonyms e antonyms abbacai, abblandai, abbonantzai, abboniri, apachiare, apasaogare, assebiai, asselenare, assussegai Sentences sa die est tropu inchieta, no si cheret abbonare 2. no agatendhe àteru, si abboneit a marrulare un'aizu de fenu 3. custu sero brúsiant a sa deleada e no ti ne abbonas! Etymon srd. Translations French calmer, apaiser English to calm Spanish sedar, apaciguar Italian abbonire German beruhigen.

abboníri , vrb Synonyms e antonyms abbacai, abblandai, abbonantzai, abboniai, apachiare, apasaogare, assebiai, asselenare, assussegai Etymon srd. Translations French calmer English to calm down Spanish apaciguar Italian rabbonire German begütigen.

apasaogàre , vrb: apaseguare, apaseogare, apasigare, apasiguai, apasiguare, apasiogare, apasugare, pasiguai Definition agatare o giare pàusu, asséliu, abbrandhare o asseliare unu patimentu Synonyms e antonyms abbacai, abblandai, abbonantzai, abboniri, ammellare, apachiare, apasigonai, assebiai, asselenare, assussegai, illenare | ctr. agegherai, avalotai, salarzare, supuzare Sentences a s'abbréschida su tempus si est apasaogadu ◊ bogadu cuss'oriolu dae conca, si est apasigada e drommida ◊ candho si est apaseguada, a sa pitzinna li at nadu ca fit ghirandhe su babbu ◊ sorre cara, apaséguati, dae pasu a su dolu, unu pacu de sussegu! ◊ istat chietu e apasigadu a un'ala ◊ cussu pisedhu no appàsigat mai! 2. su consolu apàsigat sa pena ◊ arrè, chi ti si apàsigant sas penas! ◊ chirco de apasigare su coro cun s'amore Etymon spn. Translations French se calmer English to become calm Spanish apaciguarse Italian calmarsi, calmare German sich beruhigen, beruhigen.

apasàre 1 , vrb Definition asseliare, abbrandhare, pònnere in pasu, in asséliu / apasare una criadura = apaxiai, fai o nàrriri calincuna cosa po dh’asseliai, chi no pràngiat o àteru Synonyms e antonyms apachiare, apasaogare Sentences si arressat su tempus, si assétiant sas àrvures, sas feras, si apasat onzi chimentu ◊ su logu est apasadu dae s'intrinu Etymon srd. Translations French calmer English to calm Spanish apaciguar Italian calmare German beruhigen.

asselenàre , vrb: assulenare Definition assussegare, fàere serenu, pònnere in paghe Synonyms e antonyms abbacai, abbonantzai, abboniri, allebiae, apachiare, apasaogare, assebiai, assussegai, illebiare, illenare, praxare | ctr. agegherai, airai, salargiare Sentences tue assulenas tribbulias, penas e tristuras Etymon srd. Translations French calmer, apaiser English to calm, to quite Spanish calmar, aliviar Italian calmare, mitigare German beruhigen, mildern.

asseriài, asseriàre , vrb Definition abbrandhare unu movimentu; nau de ccn., su si fàere sériu, serionzu, acabadu, pentzamentosu, tristu; fàere a mancu, arrisparmiare de fàere calecuna cosa Synonyms e antonyms abbacai, abblandai, abbonantzai, apachiare, apasaogare, assebiai, asselenare, assussegai / asseriatzare, seriari | ctr. agegherai, salarzare, seguzare / allegrare Sentences s'arriu surrungiosu si est asseriau ◊ fit una rundhinedha, ma como si est asseriada abberu ◊ sos canes si sunt asseriaos ◊ candho at intesu gai, s’aira sua contra a issu si est asseriada 2. fit unu pitzinnu asseriadu impresse, chena risos ◊ arrispundendi, cuss'ómini brullanu si fiat asseriau 3. biadu a chie assériat, assumancu a betzu! 4. assériadi, asséria, de ti cojare: sa vida est menzus bajana! Etymon srd. Translations French se calmer, devenir sérieux English to calm down, to become sad Spanish calmarse, entristecerse Italian calmarsi, rattristarsi German sich beruhigen, traurig werden.

pachiósu , agt: paghiosu, pagiosu (pa-gi-o-su) paxiosu Definition nau de ccn., chi est de paghe, chi no giaet ifadu, chi istat asseliau, chi est amantiosu de sa paghe; chi tenet unu fàere e foedhare chentz'arrennegu, chentz'airu, chi tirat a sa cuncórdia Synonyms e antonyms pagili / adasiosu, trancuillu | ctr. derredhu, gherristu / spaxiosu Sentences est unu pipiu paxiosu: mancu ti acatas ca dhoi est ◊ in domo de su parente fit faghindhe una vida paghiosa ◊ s'annu paxiosu chi eus passau in sa càscia de su coru miu dhu pongu! (F.I.Congiu)◊ is animabis maus si funt fatus paxiosus Etymon srd. Translations French paisible, pacifique, calme, placide English peaceful, pacifist, calm Spanish pacífico, pacifista, calmo Italian pacífico, pacifista, pacato, nonviolènto German friedlich, pazifistisch, ruhig.

séliu , agt: sériu Definition chi no si movet, chi istat firmu, chi andhat pàsidu chentza trémias o iscutuladas; nau de ccn., chi no erriet, chi portat o mantenet una bisura si no própriu trista ma mancu alligra, coment'e pentzamentosa: nau de sa persona po sa manera de fàere, chi dhue ponet cabu, incuru, chi ndhe sentit su pesu o s'importu, nau de cosa, chi est de importu Synonyms e antonyms assulenu, firmu, pàsidu, pràtinu, selenu 1 / giudisciosu / apensamentadu, tristonzu | ctr. trumbullau / allegru, brullanu, sconcau Idioms csn: faedhare a sa séria = a sa lena, nendhe sas peràulas chi s'intendhant bene, chentza cúrrere; a séliu = abbellu, a lébiu, in asséliu; sériu comment'e sa perda, che a sa morte, che pudha mabàdia = tristu Sentences beni a innòi e abarra séliu! ◊ sériu fuit su manzanu e chelu límpidu ◊ custu pisedhu no abbarrat mai sériu, est sempre brinchendhe, faghindhe ◊ cola sériu acurtzu a sos canes, ca segundhu comente ti si salarzant a subra ◊ camina sériu ca si ti sachedhas ti che ruet totu ◊ is bòis iant connotu sa manu de su meri e andànt sélius ◊ s'abba candho proet sériu l'intrat bene a sa terra, che candho frocat 2. cussu est unu mesu alligru, tra sériu e barrosu ◊ giuto sos pilos biancos che nie e sériu mi at fatu su dolore ◊ ita tenis, mulleri mia, ca ses séria? ◊ dhi arrespundit a cara sempri prus séria, abascendi sa boxi ◊ no cherent chi ria e nemmancu chi iste séria 3. seus chistionendi de cosas futas e sérias! 4. chi pigant àviu ca iscís fai turtas no ti lassant prus a séliu Etymon itl. Translations French calme, sérieux, posé English calm, sedate Spanish tranquilo, serio, mesurado Italian calmo, chéto, sèrio, posato German ruhig, ernst, bedächtig.

sòde , agt Definition chi est cagiau, tostau, firmu; nau de cumportamentu, séliu, paghiosu Synonyms e antonyms cracu, tostau / pàsidu Idioms csn: terrinu s. = tostu, frimmu, seguru; faedhare a boghe s. = calma, chentza airu Sentences su sinu chi ti at dadu late lichitu e sode 2. sa zente fit sode iscultendhe sa préiga Translations French solide, calme English solid, calm Spanish sólido, quieto Italian sòlido, pacato German fest, ruhig.

sosségu , nm, agt: assussegu, sussegu Definition su istare trancuillos, pàsidos, in pàusu, sélios, su fàere a sa lena, su no àere pentzamentos in conca; chi est asseliau, in pàusu Synonyms e antonyms assébiu, assentu, assuermu, paidhu, pasu, prachidesa / séliu | ctr. agiàgaru, disassussegu, salarzu Sentences pàsati, dae unu pacu de sussegu! ◊ tènnere sussegu est lucura: tantu imprimida est in me sa tua rara ermosura (P.Mossa)◊ làssami sussegu, amore! ◊ no tenes paghe e ne sussegu 2. cun pérdua e fadiga proponzesti sa sossega Sardigna persighire ◊ sussegu e imbiau est su riposu Etymon ctl., spn. sossego, susiego Translations French calme English rest, calm Spanish sosiego Italian calma, ripòso German Ruhe, Ausruhen.