Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

amminudài , vrb: amminudare, amminujare Definition firchinare, segare, fàere a minudu, a orrugos piticos Synonyms e antonyms irminujare, ispiculedhare Sentences amminuja sa preda chin sa matza e lassatila!◊ segamos sos rampos sicos e los amminudamos a bistrale ◊ mammai est amminudandhe unu pudhu pro sa chena Etymon srd. Translations French morceler, débiter English to break into pieces Spanish trocear Italian spezzettare German zerstückeln.

arrogài , vrb: arrugae, orrogai*, urrugare Definition segare, fàere a orrugos, a bículos, bogare de pare Synonyms e antonyms agigotare, ifasciare, isciasciai, iscorriolare, istuturai, ruciare, secare, staulai, stronciai, truncai Idioms csn: arrogai su batísimu a unu = zenia de mineta: bisestrare, pònnere istrópiu; arrogaisí sa mola de su tzugu = rúere male meda, iscollàresi Sentences depu segai linna, ca oi chi no arrogu cancuna cosa mi tzacu! ◊ lassamí andai, deghinou arrogu totu! ◊ s'imbírdiu si arrogat in milla incuedhedhus 2. si ti pigu ti arrogu su batísimu: ti fatzu a fitas! ◊ sa morti de sa mulleri dh'iat arrogau su coru e su pentzamentu Translations French casser, briser English to break Spanish quebrar, romper Italian rómpere, infràngere German zerbrechen.

atochiàre , vrb: atzochiare, atzuchiare Definition tzucare, andhare o intrare a unu logu cun fuliesa e fortza, prus che àteru po fàere male, furare Synonyms e antonyms lòmpere Sentences su marzane fit a rodeu in chirca de atzochiare a sos crapitos ◊ issu fit sèmpere su primu a atzochiare a mesu de s'abbolotu Translations French faire irruption English to break into Spanish irrumpir Italian irrómpere German eindringen.

disuníre, disuníri , vrb Definition iscrobare, illobare, istacare, istesiare s'unu de s'àteru, una cosa de s'àtera Synonyms e antonyms iscrobare, scuncordai | ctr. aunire Translations French désunir English to break up Spanish desunir Italian disunire German trennen.

ifundhàre , vrb: ilfunnare, irfundhare, isfundai, isfundhare, sfundai Definition segare, bogare o abbasciare su fundhu de unu trastu; segare matas de fundhu (cantu prus in bàsciu, fintzes a paris de terra), bogare de arraighinas Synonyms e antonyms issundhare, sciundorai Sentences no poto pònnere passu chi no s'isfundhat su terrinu in pes ◊ si ti seis in sa cradea su pesu tou l'irfundhat ◊ si li lompet a faladas de pè l'irfundhat su paneri! 2. élighes, chercos, totu ant isfundhadu: su monte chei su campu est resultadu (B.R.Carbone)◊ sa binza betza isfundhandhela! ◊ sas arvuritas si ndhe isfundhant dai s'arzola e si che achedhant in sulcos ◊ su bentu paret chi ndhe isfundhet sos chercos ◊ custa figu si no dat frutu ifundhandhela! Etymon srd. Translations French défoncer English to break the bottom of, to mow Spanish desfondar, cortar a ras del suelo Italian sfondare, tagliare raso tèrra German den Boden ausschlagen.

illeuràre , vrb Definition istrecare is leas in sa terra arada o arandho Synonyms e antonyms illocinare, ischelviare, launai, sleorai Etymon srd. Translations French briser, écraser les mottes English to break clods Spanish desterronar Italian rómpere le zòlle German umgraben.

immutzurràre , vrb: irmuciurrae, irmutzurrare, ismutzurrare, smuciurrai Definition segare cosa (longa) a incurtzadura, lassandhondhe unu tretu Synonyms e antonyms arrogai, ilmutzare, ilmurrutzare, immutzudhare, irmurtzinare, ismesujare, ispuntai, istuturai, mutzurrare, truncai Sentences ant immutzurradu sos ozastros pro los iferchire ◊ si si che sicat cussa inferchidura restas unu pirastru ismutzurradu ◊ su molinedhu che l'at immutzurradu su pódhighe mustradore destru Etymon srd. Translations French rompre, casser English to break Spanish romper, partir Italian spezzare German brechen.

irdentàe, irdentàre , vrb: isdentai, isdentare, sdentai Definition bogare o pèrdere dentes Synonyms e antonyms ilmarruncare | ctr. indentie Etymon srd. Translations French édenter English to break the teeth Spanish romper, perder, sacar los dientes Italian sdentare German die Zähne verlieren.

irrutiàre , vrb Definition trebballare sa terra de no èssere prus unu rutiu Synonyms e antonyms rúpere Sentences cherzo sa terra mia pro l'irrutiare e la pienare a binza e àrvures de olia Translations French défricher English to break up Spanish roturar Italian dissodare German urbar machen.

isarrigài , vrb Definition fàere male, pònnere dolore a is errigos (tretu bàsciu de s'ischina) Synonyms e antonyms iderrigari, illumbai, illumbedhare, irrenare Etymon srd. Translations French éreinter English to break the back of (s.o) Spanish desriñonar Italian direnare German lendenlahm machen.

iscarbàre , vrb: iscarbiare, iscarviare Definition iscambare, segare o iscosciare is carbas, is cambos mannos de is matas; fintzes iscúdere a carba, pigare a cropos de nae Synonyms e antonyms irbrancare, iscarbiedhare, strassalai Sentences mai ne tronos e ne lampos ant pótiu iscarbiare unu bratu foziu de cussu chercu 2. sas cambas de sos éliches, gàrrigas de nibe, no aiant réghiu a su pesu e cada tantu si bidiant pendhendhe iscarbiadas 3. zuchiat sos ocros iscarbiaos de dolore Etymon srd. Translations French abattre English to break Spanish descuajar Italian schiantare German ausreißen.

ischerbicàre , vrb: ischerbigare, ischervicare, ischervigare, ischervixare, iscrebigare 1 Definition segare sa mola de su tzugu, iscúdere su pistidhu a terra; andhare peri su logu (nau cun tzacu), andhare male, currendho de pòdere orrúere, bagamundhare de unu logu a s'àteru / logu ue si b'ischérvigat sa craba = malu, trotu meda chi no fait a dhui passai Synonyms e antonyms igerbedhare, isperrumare, ispistidhare, issuludrare, scerbedhai, scerbigai Sentences l'aiant agatadu ischervijadu ca su cadhu l'aiat isbatuladu a terra ◊ chene nos ischervicare, nche colaimus in mesu de gurutinos e astrintòglios 2. no bi at bisonzu chi l'ingote, sa mente mia, pro ischervigare (G.Ruju)◊ cussa boza tenza de m'ischervigare, cantu tenzo boza de cussa cosa! ◊ e a ue si ch'est ischerbigadu, cust'àinu, chi no lu poto agatare?! ◊ chi si esseret ischerbicau isse, a chircare! ◊ su tazu si ch'est ischerbicau dae su trèmene a s'abba ◊ cussos bolliant giuntos apare a giuale de figu e iscrebigados, gente deasi!… Etymon ltn. *excervicare Translations French se casser le cou English to run helter-skelter, to break one's scruff Spanish romper el pescuezo, abalanzarse Italian fratturarsi la collòttola, scapicollarsi German sich den Nacken brechen, Hals über Kopf hinunterstürzen.

iscollài , vrb: iscollare, iscolliare, iscrollare, scoliai Definition andhare a passare o fragassare in is iscóglios; segare sa mola de su tzugu, orrúere male de s'istrupiare, andhare male, fàere sacrifícios po calecuna cosa / i. su pudhecu = comintzare sa domadura, abbituare a agguantare sa fune in trugu, avesare a si lassare pigare a fune Synonyms e antonyms istraventare 2. in d-unu pennente, làssinat su zuvu e unu boe s'iscrollat e morit ◊ bi at zente gai fortunada chi ndhe faghet a cadhu e a pè e no s'iscollat ne truncat s'ischina! ◊ si puru no ti cheres iscollare, t'iscollas, si tantu est destinadu ◊ ite fadu chi nos at giutu a nos iscollare cojuèndhennos!…◊ daghi s'iscollant in sa ruta mala giamant su carru a los gíghere a pala (Cubeddu) 3. Pitanu in s'oru de su cuile dhue teniat su palu apósitu po iscollare cadhos Translations French s'échouer, se casser le cou, English to break one's neck, to hinder, to spoil Spanish fracasar, rompersepartirse la crisma, estropear Italian incagliare, rómpersi l'òsso del còllo, rovinare qlc German stranden, den Hals brechen, beschädigen.

isconsiminzàre, isconsimizàre , vrb: iscosciomingiai, iscossiminzare, iscossimizare, iscossomingiai, iscussimintzare, iscussiminzare, scoscimingiai Definition bogare de pare, iscosciare, illascare, guastare male una cosa, nau mescamente de is peis o cambas de unu trastu; fàere dannu Synonyms e antonyms destrui, dissantarare, ildeossare, irgangalistae, isbabbarrare, iscadapiare, iscunsertare, istracassare, istraessare, scannugai, scosciai | ctr. conziminare, ingrauciare Sentences si che la fúrrias gai, cussa cradea l'iscossiminzas, totu! 2. donzi note l'iscrujuraiat s'àitu e chin sa robba l'iscussimintzaiat su semenatu Etymon srd. Translations French dégonder, disjoindre English to unhinge, to break up Spanish romper, destrozar Italian sgangherare, sconnèttere German aus den Angeln heben, aus den Fugen bringen.

iscratzàre , vrb Definition segare a tiradura e isperradura, a iscórriu, naes, cambos e cosas deasi (fintzes bestimentu in sa cosidura) Synonyms e antonyms ilgratzare, iscosciai, scascellai Sentences no pighes a cussa camba ca est fine e ndhe l’iscratzas! ◊ comente mi so imbassiadu mi apo iscratzadu sos pantalones in mesu de ancas ◊ su limone si ndh'est totu iscratzadu de cantu ndhe zughet: cheriat afurcarzadu! Translations French déchirer English to break by drawing Spanish arrancar Italian divèllere, scosciare German die Schenkel ausrenken.

iscumentàre , vrb Definition isconciare, betare apare (nau de màniga, èssere lasca, mòvere aintru de s'ogu de sa ferramenta) Synonyms e antonyms irfàchere, isciasciai, isconciare, iscunsertare, isordulare | ctr. cumentare Sentences sos coros cherent provaos e, candho benit, sa prova iscumentat cantu bi at ◊ irfriguraos in cada mermu, in cust’ísula nighedha che atramentu, iscumentant su rànchiu mutricore ◊ s'àinu chi t'iscumentet, a tie solu! 2. seo andhau a su ferreri po mi fàere una pariga de cotzas po mi cumentare su marrone, ca dhu tenio totu iscumentau (M.Deiana) Translations French effarer, disjoindre, défaire English to break up, to destroy, to dismay Spanish deshacer Italian sgomentare, sconnèttere, disfare German erschüttern, aus den Figen bringen, zerstören.

istruncài , vrb: istruncare, istrunciai, struncai Definition segare a truncadura, fàere a orrugos segandho prus che àteru chentza ferramenta, a comente essit, chentza precisione (chentza bòlere o bolendho) Synonyms e antonyms arrogai, istuturai, truncare 2. cuss'arroghedhu de civraxu, tostau e istrunciau de segadura, parriat segau de su maistu de carrus! Etymon srd. Translations French casser, briser English to break off Spanish tronchar Italian stroncare, spezzare German abbrechen.

istuturài, istuturàre , vrb: istuturrare, stuturai Definition iscúdere a tuturros de origas; truncare, fàere a orrugos, a tuturros, a bículos (grussos) Synonyms e antonyms arrogai, immutzurrare, innànghere, ismugrare, istruncai 2. no dhi ant a istuturai perunu ossu Etymon srd. Translations French rompre, casser English to break Spanish partir, romper Italian spezzare German brechen.

ruciàre , vrb: orrucrare, rucrare, rugare, rugiare, rugrare, ruxare Definition segare, fàere a orrugos; passare in mesu de unu logu, agiummai coment'e ispartzindhodhu in duos orrugos; imbistire a màchina a unu o ccn. cosa / rugare s'arresionu, s'argumentu = segare in curtzu su chistionu, lassare su chistionu a mes'incumentu, a rugos, chentza agabbadu Synonyms e antonyms arrogai, atraessare, istruncai, secare / ingruxai / imbestire 1 | ctr. annànghere Sentences s'istrada noa at rugadu su cumonale in duos ◊ custa linna cheret rugada ca est longa ◊ sa sorte ti at rujadu sos passos de sa vida ◊ no mi tratenzo e rugo s'argumentu 2. sas camineras rúciant zassos ruvosos ◊ no che rughes in mesu de su semenadu: cola a un'oru! ◊ chin custu viazu rucramus su mare ◊ che raxu at ruxadu rios, tancas, bidhas, serras ◊ in su caminu mi apunto pensamentosu candho mi ruxas ainnanti, pitzinna 3. sa cane l'at ruxada una màchina ◊ frànghedi a un'ala no ti rughent sas màchinas! Etymon ltn. cruc(u)lare Translations French rompre, casser, traverser, heurter English to break, to cross, to run into Spanish partir, cruzar, atropellar Italian spezzare, attraversare, investire German brechen, durchqueren, überfahren.

salína 2 , nf Definition sale, ma nau in cobertantza in su sensu de degógliu, dannu mannu mescamente fatu a gente: mortes, disatinu mannu / ghetare sa s. a ccn. = pònniri in sali, ma nau in cobertantza in su sensu de dhi donai carda Synonyms e antonyms abbasatu, arruina 1, desacatu, iscarramatzina, iscràsamu Sentences odheu, inoghe che ant fatu sa salina: abbàida cussos duos mortos fatos a cantos! ◊ za bi l'ant fata sa salina, in campu: duos ómines ant mortu! Translations French carnage, ruine English break up, massacre Spanish carnicería, masacre Italian carneficina, sfacèlo German Blutbad, Verwesung.