Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

cantonéri 1 , nm: contoneri Definition operaju chi contivígiat un'istrada, una línia ferroviària Synonyms e antonyms cantoneralzu, istradoneri / cdh. cantuneri Scientific Terminology prf Etymon itl. Translations French cantonnier English signal man (road) Spanish peón caminero, peón de vía Italian cantonière German Bahnwärter.

capistatziòne , nm: capustatzioni Definition chie cumandhat o contivígiat un'istatzione Scientific Terminology prf Translations French chef de gare English stationmaster Spanish jefe de estación Italian capostazióne German Bahnhofsvorsteher.

capòne 1, capòni , nm Definition una genia de pische de mare, una calidade de iscrópula orrúbia Sentences ammisturu prupu, sépia cun pagellu, gallinetas cun sorellu, vacas, òrgunus, caponis, mumungionis… Surnames and Proverbs smb: Capponi Scientific Terminology psc, lepidotrigla cavillone, trigla lucerna, t. lyra, aspitrigla obscura, a. cuculus, eutrigla gurnandus, trigloporus lastoviza Etymon itl. Translations French trigle English swallow-fish Spanish cabete, golondrina de mar, bejel, rubio Italian pésce cappóne German Meersau.

caràtere , nm: caràtile, caràtili, caràtiri Definition prus che àteru su naturale o naturalesa de su cristianu, ma fintzes arresurtau de educatzione e de imparu, bistu coment'e cumportamentu, maneras de fàere e de pentzare sérias, coment'e firmesa e seguresa de cumportamentu, naturale forte e síncheru / caràteres de istampa = líteras po iscritura de tipografia o de css. màchina, de bisura e genias diferentes Synonyms e antonyms naturale / firmesa Sentences cussu disonestu si at béndhidu onore e caràtere ◊ cussos sunt chentza caràtere: bae e fídadi, ti narant una cosa oe un'àtera cras! ◊ custa est fémina de caràtere e de sentidu ◊ su travàgliu li aiat acraritu su caràtile de s'ómine: unu cantu de pane! ◊ mi azis imparadu a no timire, a tènnere caràtere in donzi situassione e a mi ribbellare a sas cosas dortas (G.B.Fressura)◊ ti faint su bellu bellu ananti e sunt de caràtiri fraitzu prenus de ingannus! Translations French caractère bien trempé English temper Spanish fortaleza de alma Italian caràttere morale, fermézza nel pròprio comportaménto German Charakterstärke.

carbónicu , agt Definition chi dhue at o portat carbóniu / anidride carbónica = gasu, o astrau, cumpostu de un'àtomu de carbóniu (C) e duos de ossígenu (O): CO2 Translations French carbonique English carbonic Spanish de carbono, carbónico Italian carbònico German kohlensauer.

carduéru , nm: cardureu, carduvreu, garduleu Definition de totugantos is cardos, su chi prus si assimbígiat a sa cranciofa, bonu meda po alimentu (sa crosta, su cambu e su canciofitu, chi però est prus ispinosu) Synonyms e antonyms bardueru, cardugureu, gureu Sentences a su carduvreu no li andhat meda s'aspríghine: menzus sa fava Scientific Terminology rba, Cynara cardunculus ssp. cardunculus Etymon ltn. carduus verus Translations French artichaut sauvage English wild artichoke Spanish cardo de Castilla Italian carciòfo selvàtico German spanische Artischocke.

carduvustíga , nm Definition una genia de cardu Synonyms e antonyms cardugandhela, spinabra Scientific Terminology rba, Carlina corymbosa Etymon srd. Translations French carline en corymb English clustered carline thistle Spanish cabeza de pollo Italian carlina raggio d'òro German Wolliger Saflor

càrra , nf: cuarra Definition genia de istrégiu po medire prus che àteru laores e fintzes po inditare sa mannària de unu terrenu (po su sèmene chi dhue intrat); àtera cosa puru? Synonyms e antonyms caltu Idioms csn: fai sa cuarra a rasu, a cúcuru; portai sa conca cantu una cuarra = ammuinada, che in moida ’e rios; tènniri sa cosa a cuarras = a muntones, a meda Sentences su pipiu tenit sonnu… a cuarras su dinai dhi misurit su nonnu! ◊ batzinones chi leant una carra dogni note ndhe prenant chimbe e ses! ◊ Predu at semenau duas carras de orju 2. in sa càscia bi aiat carras de fresi, lentolos de linu e costúmenes 3. fach'e cuarra atriviu! Surnames and Proverbs smb: Carra, Carredda Scientific Terminology ans Etymon itl. quarra Translations French boisseau English bushel Spanish cubo de madera, fanega de sembradura, fanegada Italian stàio German Scheffel.

carràmbalu , nm Definition matzu de ispigas de moriscu; cosa chi istat pendhendho, iscaligione de àghina, fintzes cambu cun cheréssia Synonyms e antonyms campaninu, cicillone, iscalúgia, pimpillia, popurustu, pripixone, scalonina, scrichilloni, sprimpilloni, tzitzicra / apesile, pubúsulu Scientific Terminology rbr Translations French gerbe d'épis de maïs English bunch of panicles Spanish manojo de mazorcas Italian mazzo di pannòcchie German Maiskolbenstrauch.

cartavetràda , nf Definition genia de paperi fatu arrasposu a una parte po allisare linna passandhodhu a frigadura Translations French papier de verre English glasspaper Spanish papel de lija Italian carta vetrata German Glaspapier.

cartéri , nm Definition chie in su giogu minat e giaet is cartas Etymon spn. cartero Translations French qui mêle les cartes English dealer Spanish quien baraja las cartas de juego Italian cartaro German Kartengeber.

cartièra , nf Definition fràbbica ue faent su paperi Translations French papeterie English paper-mill Spanish fábrica de papel Italian cartièra German Papierfabrik.

carútza , nf Definition min. de cara, cara pitichedha, de criadura / min. carutzedha Synonyms e antonyms carighedha Sentences est gai belledha, cun cussa carutzedha totu abba e sabone!…◊ disizendhe sas carutzas de fizos mios m'ingaleno Translations French joli minois, frimousse English pretty face Spanish cara de niño Italian visino German kleines Gesicht.

càsa , nf Definition abiàrgiu, casidhu, su niu chi faet s'abe in is tuvos de is matas o de orrocas, o fintzes àteru bobboi chi faet mele / min. casedha Synonyms e antonyms istallu 1 / abialzu, bugnu, caidhu, mógiu, moitedhu Sentences una borta e dua ndhe li apo intesu, a babbu, de contos de casas de abe!…◊ su muscone, si li forroxant sa casa, si difendhet cun rejone! ◊ lis mustresit s'abe in sas casas Surnames and Proverbs smb: Casa, Casas Scientific Terminology sbs Translations French nid d'abeilles English beehive Spanish panal de abeja Italian nido delle api German Bienennest.

casigiólu , nm: casizolu Definition genia de forma de casu piticu (agiummai solu de late bàchinu) chi si faet a bisura de pira trebballandho su casu friscu aintru de s'abba budhia: dhi faent unu nasedhu (o tenàgiu, conca), su tzugu, inue faet a dhi pònnere un'acapióngiu a dh'apicare (e po cussu a logos dhi narant tavedha)/ unu c. = unu pischedhu de casizolu Synonyms e antonyms gruguzone, gurgugiolu, panada 3, perita, piredha / cdh. caxola Sentences issus papànt arrescotu, cagiadu e casigiolu ◊ còmpora duos casizolos ca no che ndhe amus!◊ casigiolu e casu furriadu, su casu béciu cun su casu nou, totu cositas de bonu sabore! Scientific Terminology csu Etymon srd. Translations French "caciocavallo" (fromage de d'Italie du Sud à forme allongée) English strong cheese from southern italy Spanish "caciocavallo", un tipo de queso Italian caciocavallo German geräucherter Hartkäse.

cassatziòne , nf Definition tribbunale supremu, úrtimu gradu de unu dibbatimentu a ue unu si podet furriare contr'a sa senténtzia de sa corte de apellu Translations French cassation English supreme court Spanish tribunal de casación Italian cassazióne German Kassationshof.

castagnòla , nf: castangiola 2, castanzola Definition tafaranu areste o gardu tridicale, genia de erba chi faet asuta che una castàngia, dha papant is porcos a forrogu, bogat unu frorighedhu biancu Scientific Terminology rba, Romulea bulbocodium Etymon srd. Translations French faux safran English wild saffron Spanish tipo de azafrán Italian zafferano selvàtico German wilder Safran.

castangiòla 1 , nf Definition lillixedhu de castangiola o asulu, una genia de erba chi faet asuta che una chibudhita de sa mannària de una castangedha: castangiola si narat fintzes de dónnia tzeurra a conchighedha a bisura de chibudha pitica Synonyms e antonyms lillubburdu Sentences is procus iscorrovant sa terra circhendi castangiola Scientific Terminology rba, Moraea sisyrinchium Translations French bulbe English bulb Spanish patita de burro Italian bulbo German Zwiebel.

castragànes , nf: crastacanes Definition gentilledha de àcua, erba de anadis, lentígia de abba; nau in cobertantza e a befa, gurtedhu malu, chi no segat Scientific Terminology rba, Lemna minor Etymon srd. Translations French lentille d'eau English duckweed Spanish lenteja de agua Italian lentìcchia d'àcqua German kleine Wasserlinse.

casucótu , nm: casugotu 1 Definition una genia de erba: orchidea aresti; prus che àteru su pl., is casucotus, funt is càrigas, màncias de diferente colore chi si formant in is cambas aparadas meda nudas a su fogu Synonyms e antonyms tubaridúbari 2. tocat a illichidire, no faet a abbarrare a fàere casu cotu pata a fogu! Scientific Terminology rba, Anacamptis longicornu, Dactylorhiza maculata, Anacamptis morio Etymon srd. Translations French orchis à long éperon, orchis bouffon English wild orchis, green-winged orchid Spanish especies de orquídeas Italian orchide cornuta, concòrdia German geflecktes Knabenkraut, Kleine Knabenkraut.