Abbreviations Legenda | Symbols Legend

elleíta, elleíte? , avb Definition ello e ite? = ite importat si?…, no importat si…: dhu narant coment'e pregontandho ma chentza de ibertare arresposta Synonyms e antonyms ellea Sentences elleite si sunt totu féminas, sos fizos chi at tentu?! ◊ elleite si cussa cosa si che est cota meda? antzis menzus gai! Translations French eh bien… English and then Spanish ¿y entonces? Italian beh?, e beh? German und nun?

ingranidúra , nf Definition su si fàere o essire matucu de su granu, su lompimentu, nau de is laores Synonyms e antonyms ingranimentu Sentences su trigu est friscu, a mesu ingranidura Etymon srd. Translations French maturation du blé English ripening Spanish maduración de cereales Italian maturazióne del grano e sìmili German Reife.

insòro, insòru , agt, prn: intzoru, iscioro, issoro Definition de issos, de issas, de cussus, de cussas: agt. e prn. chi giaet s'idea de su possessu, coment'e agt. si ponet sèmpere apustis de su númene, no càmbiat de m. a f. e ne de sing. a pl., inditat sèmpere unu possessu de 3ˆ persona pl., si narat de gente e de cosas e si podet impreare fintzes coment'e agt. de un'avb. che a totu is possessivos po fàere unu valore prepositzionale / apustis, innanti i. = apustis, innanti de issos, de issas; de issoro = de issos; cun issoro = cun issos; sos issoro (nau de genti) = is parentis insoru; s'issoro = totu su (possessu, trabballu, cosa) de issus, de issas Sentences sas domos iscioro sunt totu ammobbiliadas ◊ sos fizos issoro sunt totu cabosos ◊ sa cosa issoro est bene tenta contu ◊ su logu issoro est cussu ◊ issus tenint cosa de domu insoru 2. is duas sorris, una fiat sarta, s'àtera trabballàt in s'insoru, teniant cosa ◊ semus andhados a s'issoro ◊ innanti che faghimus su nostru, apustis s'issoro ◊ sa faina nostra est irbandhonada, s'issoro bene aténdhida 3. dèu creu ca dhu biant de passei insoru ◊ Cristos at alidadu subra issoro ◊ no poto istare sèmpere ifatu issoro ◊ si est postu in mesu issoro ◊ s'intendhent una fortza noa intro issoro ◊ sa zente at cumpresu a inue giughent idea de andhare e bi arrivat innanti issoro ◊ a inghíriu issoro bi aiat duos boes (G.Piga)◊ fuat passendu su para a pagu tretu insoru Etymon ltn. ipsorum Translations French leur, lela leur, les leurs English their (s) Spanish su, sus (agt), suyo, suyos (prn) Italian lóro (agg. e pron. poss.) German ihr.

ischirriolàda , nf Synonyms e antonyms iscorriada, nerbiada / ttrs. ischirriurada Etymon srd. Translations French coup de cravache, coup violent et imprévu English whipping Spanish latigazo, golpazo Italian scudisciata, cólpo violènto e improvviso German Peitschenhieb.

isgurríu , agt Definition chi iat a bòllere totu issu, chi no iat a bòllere lassare nudha a s'àteru Synonyms e antonyms allimitzidu, assuriu, inguglione Sentences nara, isagherau e isgurriu: ite pretendhes, arga de muntonàgliu?! Scientific Terminology ntl Translations French goulu, avide English greedy Spanish ávido, codicioso Italian ingórdo e àvido in tutte le còse German habgierig.

mètene , nm Definition donniunu de is ossos de s'annoigadórgiu de sa manu cun su brúciu e de su pei cun su cambúciu (s'ossu de s'angione is piciochedhos dhu ponent a giogare) Synonyms e antonyms madrúncula 2. sas pitzinnas féminas giogaiant cun sas pupias de istratzu, a pedruschedha o a su mètene Scientific Terminology crn Translations French carpe et métacarpe, tarse et métatarse English carpus (meta), tarsus (meta) Spanish carpo y carpo, tarso y metatarso Italian carpo e metacarpo, tarso e metatarso German Handwurzelknochen, Mittelhandknochen, Fußwurzelknochen, Mittelfußknocken.

nébidu , agt: néidu, népidu, népitu, níbidu Definition nau de truncu de mata (mannu o piticu, grussu siat o fine), chi no portat nodos, ténneru, deretu e de totunu andhare, e po cussu fintzes lisu, chentza giúmburos: nau de terrenu, chi est bellu totu in paris, límpiu; nau de persona, chi no tenet neghe, sana, chentza pecos Synonyms e antonyms daretu, nidu 2, ténneru / nédidu | ctr. nodosu Sentences as truncadu s'àrbure piús nébida ancora preustinu ◊ at norant'annos, ma est nébidu che opinu ◊ at fatu duos bellos irfilares népitos de tuntunnos ◊ carchi mandrone si fit ingulimatu a cussas raicras bellas e népitas ◊ piantas altas, népidas, fozidas, de formas variadas e istranas (F.Dore)◊ po fae iscalas de carru serbiant matas néidas de ílixi 2. est una tanca manna, totu tirrinu népitu ◊ in còscias portat is carris níbidas che s'ou ◊ sos tzeracos, canno b'at de mannicare, sa canistedha la lassant népita che agliola (A.Pau) 3. de sentidos fit fémina nébida e sana ◊ sa pitzinnia est s'istajone de sa vida piús níbida e rica ◊ che népidu cristallu istat s'aera (F.Dore)◊ su mare fit che népidu cristallu Translations French tronc droit sans nœuds English straight and smooth (trunk) Spanish tronco recto y liso Italian diritto e lìscio (fusto) German glatt, aufrecht.

peribellógu , avb Definition peri su logu, aifatu de su logu Synonyms e antonyms apetotu, totube Sentences at ispeigau peribellogu totus is cumpàngius ◊ mi tragat peribellogu sèmpiri de mali in peus Etymon srd. Translations French partout English everywhere, here and there Spanish por todas partes Italian dappertutto, qua e là German überall.

puntilénu , agt Definition chi che dhi essit s'orina, su ladamíngiu, chi no ndhe poderat Synonyms e antonyms sciagu Etymon srd. Translations French incontinent (méd.) English incontinant Spanish incontinente Italian incontinènte di urine e di fèci German inkontinent.

sciscítu , nm Definition piciochedhu abbistu, scadrallutu Synonyms e antonyms spiscinetu Translations French vif, alerte English lively and witty child Spanish chico avispado, listo Italian ragazzo vispo e spiritóso German munterer und witziger Junge.

sílva , nf: sirba, sirva 1 Definition s'iscova o truncu de unas cantu erbas (es. pisu, síndria, melone, crucuriga) chi creschent a cambu longu meda chi s'isterret in terra o si che artzat segundu su chi agatat (es. raiga): unu tempus fut fintzes su matedu, su padente Idioms csn: mardi de sirba = sirva, sughe sirvonina, sa sue de su porcrabu; sa sirba de sa bértula = su mesale, s'ala de mesu, tra unu fodhe e àteru; èssere a sirba sua (nadu de ccn.) = èssiri educau mali de no fai contu de su chi narant is àterus, fai comenti dhi acucat, su chi dhi parit e praxit a tostorrímini Sentences sas pumatas ant fatu bonas a sirba ma ndhe sunt cumprindhe pagas ◊ su basolu zughet sa sirba gàrriga de fiore ◊ sa sirba de sa curcuriga no si che acadhat a sas àrbures ◊ custu melone est totu sirva Surnames and Proverbs smb: Silva, Silvas, Sirva Etymon ltn. silva Translations French tiges des cucurbitacées English stalk Spanish tallo de las cucurbitáceas Italian fusto delle cucurbitàcee e sìmili German Stamm der Kürbisgewächse.

tàltu , nm: tastu Definition sabore malu, légiu Synonyms e antonyms denga, lassada, saboi Sentences s'ozu at unu tastu chi no mi piaghet, custu binu no at tastu perunu, at tastu de linna, de mufa ◊ bastat una carrada male tenta o pagu samunada a pònnere tastu a su binu ◊ una cuba, si la pienas de binu gualtu mantenet su taltu po sempre ◊ sos frutos luados mancu los podimus connòschere a su tastu Etymon srd. Translations French mauvaise odeur English stench Spanish tufo, sabor desagradable Italian tanfo, sapóre e odóre sgradévole German übler Geruch oder Geschmack.

tantecàntu , cng Definition si bit ca… est ladinu chi… : nau coment'e una cosa chi si lassat andhare, chi si cuncedet Synonyms e antonyms aposici, cantecante, tantetantu, tanti Sentences tantecantu su mòrrere est natura: curret che abba in su pendhente sou ◊ no bi andhes, como, tantecantu no serbit a nudha ◊ tantecantu est gai, fintzas si daet a bídere chi nono Translations French cela va de soi English it is plan Spanish está claro que Italian è evidènte che… German es versteht sich, daß

tracàza , nf Definition chistionu a isciolóriu, chentza contu e chentza cabu Synonyms e antonyms iscantarúmene Translations French propos dénués de fondement English long and idle talk Spanish parrafada, discurso vano Italian discórso lungo, inùtile e sènza fondaménto German lange, unnütze Rede.

trajàdu , agt Definition chi est sicau àrridu Synonyms e antonyms bídrinu, chídrinu Sentences semus in tríulas e sa pastura est totu sica trajada Translations French très sec et aride English very barren Spanish muy árido Italian estremaménte àrido e sécco German sehr trocken.

tzurrúmbu , nm Definition pauria manna, timéntzia chi si provat de un'improntu, a s'ingrundha Synonyms e antonyms acíchidu, asciuconu, assicu, assúmbridu, assústidu, isprama Translations French peur soudaine English fright Spanish susto Italian spavènto, paura violènta e improvvisa German Schreck.

«« Search again