Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

anciulía , nf: antzulia Definition maladia chi no lassat mòvere, chi faet a dolore a si mòvere, de istare arrimaos; maladia mala a sanare, chi tirat a longas, chi no sanat, marturia Synonyms e antonyms càncara, ciancanu / ciaca, indema, marturia Sentences s'antzulia de sa betzesa: cun d-unu ladu sicu e in sa cadrea cun sas rodas! 2. apo passadu prus de annu e mesu de antzulia in domo ◊ consola onzi suferente, su chi suspirat in s'antzulia ◊ pro cantu sia abbituadu a bívere in antzulia, baranta oto dies chi so in su letu sunt medas etotu Scientific Terminology mld Translations French ankylose, maladie chronique English ankylosis, chronic illness Spanish anquilosis, enfermedad crónica Italian anchilòsi, malattìa crònica German Ankylose, chronische Krankheit.

ciàca , nf Definition male, nésiga; male chi durat, malu a sanare Synonyms e antonyms antzulia Scientific Terminology mld Translations French maladie chronique, cachexie English cachexy Spanish enfermedad crónica, dolencia, caquexia Italian malattìa crònica, cachessìa German Kachexie.

dèma , nf: atema, demma, tema Definition maladia chi tirat a longas, aintru de sa carena e mancu bene connota, fintzes arremadiu, pecu Synonyms e antonyms antzulia, ciaca, indema, insemia, témiu, tzemia / defeta, peca 1 2. mi dolet a mortóriu unu prumone, no potzo mancu respirae pro sa dema 3. sa dema cosa sua est chi est mandroni Translations French misère, maladie English ailment Spanish enfermedad Italian magagna, malattìa crònica German Gebrechen.

demàre , vrb: addemare Definition ingòllere tema, maladia, fàere dannu a sa salude Synonyms e antonyms ammagagnare, ammaladiai, apuntorai, ilmaladiare, inciacai, tunconire | ctr. sanai Etymon srd. Translations French attraper une maladie English to get an illness Spanish enfermar Italian prèndere una malattìa German erkranken.

fiàcu , agt: flacu, fracu Definition chi est a debbilesa, débbile mescamente de maladia Synonyms e antonyms débbile, flúsciu, istasidu, infrachiu, modhi | ctr. crispu, folte, téteru Idioms csn: èssiri f. de cerbedhu = conchivracu, mancai sa mellus dí de s'annu, a unu, èssere tocadu a conca; èssiri de memória flaca = chi s'irméntigat totu; rídere a fiacu = arriri poita is àterus funt arriendi, ma sentza cumprèndiri bèni ita dhus at fatus a arriri; ríere a fiacu = arriri ca is àterus funt arriendi ma sentza cumprèndiri poita Sentences seu fadiau fracu ◊ bandas fracu, solu in sa bia, e atruessas e imburchinas ◊ s'ifruentza che aiat leadu sos betzos piús fracos 2. ite pessone illusa e conchi fraca!…◊ si depit èssi acabbau de ammachiai, custu: est locu fracu ◊ sos de Foranu fint cussiderados unu pagu fracos de crevedhu Etymon ltn. flaccus Translations French faible English weak Spanish flojo, flaco Italian fiacco, débole per malattia German schwach, kraftlos, geschwächt.

mabadía , nf: maladia, malaria, maledia, mobadia, mobeidia Definition cunditzione de un'organísimu animale o vegetale chi patit calecunu male, cosa chi àrterat sa vida normale, cambiamentu contràriu a s'organísimu e chi dhu faet istare male, de dhu fàere fintzes arrimare o mòrrere; si narat fintzes de ideas, pretesas e cumportamentos esageraos, de unu fàere chi no andhat bene e a sa sighia Synonyms e antonyms male / neche | ctr. saludu, sanidade Idioms csn: colare, passare una m.; pesare dae m. = sanare, comintzare a si ndhe pesare dae su letu una borta passadu su male; m. mala = chi no sanat, grave, chi tirat a longas; fàgherendhe m. (de carchi chistione) = pigaisidha tropu a disprexeri, tropu a pentzamentu; sa m. de tziu Pitanu (chi portàt s'ala segada, ma su bicu sanu) = maladia pro iscusa, de mandronia; ghetaisí a sa m. = betàresi a malàidu, fàghere finta de èssere malàidu Sentences de candho at passadu cussa maladia no podet ingullire ◊ si ndi agatat de mobadias mabas! ◊ parit chi siat una maladia chi no fait a sanai ◊ cussa maladia ndhe li est dipesa de su víssiu de fumare ◊ si no imprinzat cheret nàrrere chi tenet maledia ◊ nos inghiriabant totube maledias de mòrrere e fàmine a chintorja (M.Columbu)◊ de cussu mabivatu naràt ca dhi fut benida custa mobeidia (A.Merici) 2. lampu, arratza de maladia custa de istare de una festa a s'àtera! ◊ bella maladia, mih, sa mandronia!… 3. ndi fatzu maladia mala, no ndi torru in sèi! ◊ agiummai ndhe fateit maladia ca su babbu no la lasseit cojare cun chie cheriat issa ◊ parzo pesendhe dae maladia de cantu so débbile ◊ sa maledia mea est chi so iscurtzu, nudu, morindhe de sa gana Translations French maladie English illness Spanish enfermedad Italian malattìa German Krankheit, Leiden.

marturàre , vrb: ammarturai*, marturiai, marturiare Definition orrúere a malàidu a tempos longos, màrture, chentza ndhe pòdere sanare; sufrire meda, che màrture, guastare, fintzes fàere sufrire o penare Synonyms e antonyms irmalaidare / allizare / trumentai | ctr. sanai / bodire, gosai Sentences a isse lu martúriat su dolore ◊ gighiat sos ojos marturiados de su piantu ◊ tenet una fiza tunconida, marturiada in sa carena barant'annos ◊ sa Sardigna est marturiada de s'isfrutamentu 2. custa prantaza cheret prantada prima chi si martúriet de su totu 3. iscominigaus, no isceis comente marturiai is pòberos?! Translations French souffrir English to suffer a long sickness (from) Spanish enfermar, sufrir mucho Italian patire, soffrire a lungo per malattìa German leiden.

tèma , nf: atema, dema, tzema (sa t. = nr. satèma) Definition càusa, iscusa de unu male, maladia mancari no grave; fintzes prantu longu Synonyms e antonyms ciaca, insemia, iscóticu, iscúgia, mendhea, taca 3, témiu, tzemia* Sentences as collidu tema: mi pares tunconidu Translations French symptôme English illness beginning Spanish principio de enfermedad Italian difètto alla salute, princìpio di malattìa German schlechte Gesundheit, Anfang einer Krankheit.