batagliòla , nf Definizione
gherra a cropos de pedra
Sinonimi e contrari
aperdiamentu,
predarjata
/
cdh. batadhola
Traduzioni
Francese
bataille à coups de pierres
Inglese
hail of stones
Spagnolo
pedrea
Italiano
sassaióla
Tedesco
Steinhagel.
befài , vrb: abbefare,
befare,
befiare Definizione
pigare a befa, erríere de àtere unu pagu a disprétziu
Sinonimi e contrari
abbilgonzare,
abbirgonzire,
bufonai,
ciacotai,
ilvilgonzare,
sbregungiri
Frasi
a issu totus dhu befant ◊ si aiat gana de si ndhe befare, sa sorte, mi podiat fàghere macu! ◊ cussu si béfiat de su male anzenu: si aiat abbaidadu a su sou!…◊ sunt befendhe de s'unu e de s'àteru e no si abbàidant mai a carrones!◊ su ponidori de fogu est finas cussu chi befat is atrus cun sa limba
Traduzioni
Francese
se moquer de quelqu'un,
de quelque chose
Inglese
to make a fool of s.o.
Spagnolo
burlarse,
mofarse,
befarse de algo o alguien
Italiano
farsi bèffa di qlc.,
di qlcs
Tedesco
verspotten,
auslachen.
berbechínu , agt: arveghinu,
berbeghinu,
brebeghinu,
brebexinu,
vervechinu Definizione
chi est de brebè / paru, late, casu b., peta, lana berbeghina; mascru b. = mascru de berbeghes
Etimo
ltn.
*berbecinus
Traduzioni
Francese
de mouton,
de brebis
Inglese
sheep
Spagnolo
ovejuno
Italiano
pecorino,
ovino
Tedesco
Schaf.
bicàda , nf Definizione
corpu giau cun su bicu, ispítzulu cun su bicu
Sinonimi e contrari
abbíchidu,
bicu 2,
isbicada,
ispitzulata,
pitulada
/
cdh. sbiticata
Frasi
s'àbbile desulesu ti at dadu calchi bicada, o canarinu ◊ m'abbàida custu pudhu lendhe a bicadas a chie li colat acurtzu! ◊ sa pudha che ingullit intreu su chi no segat a bicadas
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
coup de bec
Inglese
peck
Spagnolo
picotazo
Italiano
beccata
Tedesco
Schnabelhieb.
bigumàrras, bigumàrru , nm Definizione
bigu o boe marinu; genia de lampu chentza tronu
Sinonimi e contrari
culumarru,
igumarras
Terminologia scientifica
anar, monachus monachus
Traduzioni
Francese
phoque moine de la Méditerranée,
éclair
Inglese
monk seal,
lightning
Spagnolo
foca monje,
relámpago sin trueno
Italiano
foca mònaca,
lampo sécco
Tedesco
Mönchsrobbe,
Wetterleuchten.
binatéri , nm Definizione
chie faet o contivígiat is binos, prus che àteru in is cantinas
Sinonimi e contrari
cantineri
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
marchand de vins
Inglese
cellarman
Spagnolo
bodeguero
Italiano
cantinière
Tedesco
Kellermeister.
birduléri , nm: birdureri Definizione
(f. -a) butegheri chi bendhet is birduras
Sinonimi e contrari
berdurarju,
erbadore,
erbajolu,
insaladeri
Frasi
sa birdurera at portau una crobi de gureu de campu, cicória e martutzu a bendi in citari
Terminologia scientifica
prf
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
marchand de légumes
Inglese
greengrocer
Spagnolo
verdulero
Italiano
verduràio,
erbaiòlo,
erbivéndolo
Tedesco
Gemüsehändler.
bistàcu, bistàculu , nm Definizione
mància, genia de maladia a sa pedhe chi si faet moresina a màncias mannitas o pitichedhas
Traduzioni
Francese
éphélide,
tache de rousseur
Inglese
a kind of skin disease,
freckle
Spagnolo
efélide,
cloasma
Italiano
efèlide,
cloasma
Tedesco
Sommersprosse,
Ephelide,
Chloasma,
Leberfleck.
biudàle , agt, nm Definizione
de biudos, chi pertocat is fiudos; totu su chi tocat de diritu a is fiudos / sos pannos biudales = sa bestimenta, niedha, chi si ponent sos biudos
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
de veuf,
de veuve,
douaire
Inglese
widowed
Spagnolo
viudal
Italiano
vedovile
Tedesco
zur Witwenschaft gehörig,
Witwengeld,
Leibgedinge.
bobborichína , nf Definizione
sa birilla de su crecu
Sinonimi e contrari
bobboledha,
bobbulichedha,
bulluchedha,
cocoredha,
làdhara
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
galle du chêne ou noix de galle
Inglese
oak-gall
Spagnolo
cecidia,
cacarro
Italiano
galla della quèrcia
Tedesco
Eichengalle.
bolàdiga , nf, nm: bolàntiga,
bulàdiga,
bulàdigu Definizione
arangixedhu arrúbiu, samucu de cogas, genia de matighedha a linna modhe, frutighedhu toscosu bonu fintzes po meighina
Sinonimi e contrari
sambinzu
Terminologia scientifica
mt, Euonymus europeus
Etimo
ltn.
volaticus
Traduzioni
Francese
bonnet de prêtre,
bonnet carré
Inglese
priest cap
Spagnolo
bonetero
Italiano
berrétta da prète
Tedesco
Pfaffenhütchen.
bolluzadòre , nm Definizione
chie ponet bolluzu, chie faet naschire tréulu, brigas
Sinonimi e contrari
imprenidore,
insulladori,
mintevogu,
piliseri,
supuzadore,
supuzeri,
trebuleri
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
fauteur de troubles
Inglese
instigator
Spagnolo
hostigador,
instigador
Italiano
sobillatóre
Tedesco
Hetzer.
bolluzadúra , nf Definizione
su bolluzare
Sinonimi e contrari
avolotamentu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
action de troubler
Inglese
muddiness
Spagnolo
enturbiamiento
Italiano
intorbidaménto
Tedesco
Trübung.
bonómine , nm Definizione
ómine giustu, àbbile, sàbiu, postu a peritziare dannos, addesumare o ispartzire interessos, pònnere paghes: po sa matessi cosa si narat fintzes solu ómine; si narat fintzes a unu calesiògiat ómine po dhu tzerriare, candho no s'ischit ite dhu narant
2.
bonómine, e de ue sezis?
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
médiateur,
homme de confiance
Inglese
peacemaker
Spagnolo
conciliador
Italiano
pacière,
uòmo di fidùcia
Tedesco
Versöhner,
Vertrauensmann.
bràndha , nf: branna Definizione
genia de letu fatu solu de una arretza cun is peis
Sinonimi e contrari
càtiri
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
lit de sangle
Inglese
camp bed
Spagnolo
catre
Italiano
branda
Tedesco
Feldbett.
brandhichèdha , nf Definizione
min. de brandha
Traduzioni
Francese
petit lit de sangle
Inglese
small camp bed
Spagnolo
catre pequeño
Italiano
brandina
Tedesco
kleines Feldbett.
brodaròla , nf Definizione
brodighedhu de pagu sustàntzia
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
eau de vaisselle,
lavasse
Inglese
slops
Spagnolo
bodrio
Italiano
brodàglia
Tedesco
fade Brühe.
brutúra , nf Definizione
cosighedha pitica meda, malesa, brutore, cosa chi no est bona o no dhue depet èssere in mesu de àtera cosa o logu
Sinonimi e contrari
abbunzu 1,
abighíngiu,
arritzu 1,
grisu 1,
rena,
renza,
solla
/
brutesa,
ludrinzu,
muga
Frasi
che zuto una brutura in s'ogru ◊ che li at intradu una brutura in s'ogru ◊ che li at rutu una brutura a su piatu ◊ sa brutura tenechela, si bi ndhe as bidu!
Etimo
itl.
bruttura
Traduzioni
Francese
fétu,
grain de poussière
Inglese
speck
Spagnolo
pizca,
brizna
Italiano
brùscolo
Tedesco
Körnchen.
bucicòne, bucicòni , nm: bugicone,
burtzigone Definizione
manu serrada a púngiu; cropu forte giau a púngiu serrau, ma fintzes cropu, iscutulada bastat chi siat
Sinonimi e contrari
brussone,
ilbrunzigone,
pinnegosu,
puini,
prunzu
/
colpu,
irbatulada
Frasi
a punzos e a bucicones mi l'ant totu degogliada, chi si ndh'est finas pisciada de sa podha chi li ant dadu (G.Ruzzone)◊ sa pipia dormit a buciconis in pitzus de is piturredhas ◊ disisperau, at cumentzau a si ferri a buciconis a conca e a tzirrichiai is dentis
Traduzioni
Francese
poing (coup de poing)
Inglese
punch
Spagnolo
puñetazo
Italiano
pugno (cólpo di)
Tedesco
Faustschlag.
bullàncara , nf Definizione
su fossighedhu in sa carre chi lassat su pigoni
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
marque de la variole
Inglese
pock
Spagnolo
picadura de viruela
Italiano
búttero
Tedesco
Pockennarbe.