immutzurràre , vrb: irmuciurrae,
irmutzurrare,
ismutzurrare,
smuciurrai Definizione
segare cosa (longa) a incurtzadura, lassandhondhe unu tretu
Sinonimi e contrari
arrogai,
ilmutzare,
ilmurrutzare,
immutzudhare,
irmurtzinare,
ismesujare,
ispuntai,
istuturai,
mutzurrare,
truncai
Frasi
ant immutzurradu sos ozastros pro los iferchire ◊ si si che sicat cussa inferchidura restas unu pirastru ismutzurradu ◊ su molinedhu che l'at immutzurradu su pódhighe mustradore destru
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
rompre,
casser
Inglese
to break
Spagnolo
romper,
partir
Italiano
spezzare
Tedesco
brechen.
istuturài, istuturàre , vrb: istuturrare,
stuturai Definizione
iscúdere a tuturros de origas; truncare, fàere a orrugos, a tuturros, a bículos (grussos)
Sinonimi e contrari
arrogai,
immutzurrare,
innànghere,
ismugrare,
istruncai
2.
no dhi ant a istuturai perunu ossu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
rompre,
casser
Inglese
to break
Spagnolo
partir,
romper
Italiano
spezzare
Tedesco
brechen.
ruciàre , vrb: orrucrare,
rucrare,
rugare,
rugiare,
rugrare,
ruxare Definizione
segare, fàere a orrugos; passare in mesu de unu logu, agiummai coment'e ispartzindhodhu in duos orrugos; imbistire a màchina a unu o ccn. cosa / rugare s'arresionu, s'argumentu = segare in curtzu su chistionu, lassare su chistionu a mes'incumentu, a rugos, chentza agabbadu
Sinonimi e contrari
arrogai,
atraessare,
istruncai,
secare
/
ingruxai
/
imbestire 1
| ctr.
annànghere
Frasi
s'istrada noa at rugadu su cumonale in duos ◊ custa linna cheret rugada ca est longa ◊ sa sorte ti at rujadu sos passos de sa vida ◊ no mi tratenzo e rugo s'argumentu
2.
sas camineras rúciant zassos ruvosos ◊ no che rughes in mesu de su semenadu: cola a un'oru! ◊ chin custu viazu rucramus su mare ◊ che raxu at ruxadu rios, tancas, bidhas, serras ◊ in su caminu mi apunto pensamentosu candho mi ruxas ainnanti, pitzinna
3.
sa cane l'at ruxada una màchina ◊ frànghedi a un'ala no ti rughent sas màchinas!
Etimo
ltn.
cruc(u)lare
Traduzioni
Francese
rompre,
casser,
traverser,
heurter
Inglese
to break,
to cross,
to run into
Spagnolo
partir,
cruzar,
atropellar
Italiano
spezzare,
attraversare,
investire
Tedesco
brechen,
durchqueren,
überfahren.
scuncodrài , vrb: isconcordare*,
scuncordai,
scuncordare Definizione
segare s'acórdiu, essire in malas, bogare de pare o isconciare una cosa o unu logu bene allichidiu, fintzes cambiare su tempus de bonu a malu / s. sa coja = essire fora de pare maridu e muzere
Sinonimi e contrari
disconcordiare,
isconciare,
isordulare
| ctr.
cuncodrai
Frasi
Peparosa nd'est cuntenta chi tui àpasta scuncodrau cun su vicàriu ◊ cun issu fustis sempri impari, ma eus scuncordau e no si fait a biri prus
2.
cumentza a ndi scuncodrai s'ingirialetu! ◊ no nc'est prus nisciunus a comporai: cumbenit a scuncordai totu e a si spesai!
3.
e no mi scuncòdristi su sànguni! ◊ oi est dí bella ma su tempus nanca torrat a scuncordai
Traduzioni
Francese
rompre un accord,
décomposer,
mettre en désordre
Inglese
to break an agreement,
to disarrange
Spagnolo
romperquebrar un acuerdo,
desarmar,
desarreglar
Italiano
romper l'accòrdo,
scompórre,
méttere in disórdine
Tedesco
die Vereinbarung brechen,
zergliedern,
durcheinanderbringen.
secàre , vrb: segae,
segai,
segare Definizione
fàere a orrugos (de css. manera e cun css. aina, ma fintzes solu fàere tachedha), ispartzire in partes, pigare una parte de ccn. cosa istacandhodha cun ccn. aina o fintzes a tiradura; tènnere sa capacidade de segare, de si segare; isconciare un'acórdiu, bènnere mancu a un'acórdiu, a una manera de fàere
Sinonimi e contrari
arrogai,
chimentare,
filchinare,
istruncai,
ruciare,
stronciai,
trincare 1
Modi di dire
csn:
segare a minudu, a maduru, a dortu, dritu, ororu, in frimmu, in bóidu, a istratzadura, a pistadura, a tostadura, segai a sbiàsciu, a unga, a corrupetza; segare una cosa morimori = andhendhe e miminendhe, semper prus istrintu, prus fine fintzas a torrare zustu a s'oru; segai a cíncinu, a límpiu (o in truncu) = a ororu, cun segada pertzisa a paris; segare fenu = fartzare; segare laore = messare; segàresi unu mermu de sa carena = fai una segada, arrogai ccn. ossu; segàreche unu mermu = istacaindedhu; segare su crèschere a unu = fai mali a unu de no sighiri a crèsciri; segare su rispetu a unu = pigaidhu sentza de arrespetu, fuedhai mali; secare sa passéntzia = donai tanti istrobbu de fai pèrdiri sa passiéntzia; segai a curtzu, segai in mesu de… (andhendhe)= andhare a rugadura, fora de caminu pro fàghere innantis, colare in mesu de…; segai sa diferénsia = pònnere de acordu duos, chircare de fàghere torrare paris duas ideas o àteru in disacórdiu; segai su giaunu = faghindhe zeunu, manigare carchi cosa; segai su sonnu = ischidare a unu chentza chi apet drommidu su tantu chi li cheret; segai is casidhus = bogare su mele; segai sa conca (in suspu) = dare ifadu mannu; segai su coru = àere o dare dispiaghere mannu; segai in ccn. logu = andhare, essíreche in…; segare sa currente, segare s'abba a unu (a una domo)= pigaindedhu o istacai sa currenti, serrai s'àcua a manera chi no ndi tengat, chi no ndi potzat pigai; segaisí de (un'arereu, de una famíglia) = bènnere de…, èssere de un'arereu, de una famíglia
Frasi
segai nuxi, méndula, nuxedha ◊ so andhadu a mi che segare sos pilos ◊ beneico sas pretas chi at secatu babbu meu (P.Dui)◊ s'ampudhita ndi est arruta e si est segada ◊ si at segadu unu pódhighe tochendhe bidru a cantos ◊ in montes che sunt seghendhe sas àrbures ◊ su maistu de pannu segat s'arrobba po fai sa bestimenta ◊ est rutu e si at segadu s'anca
2.
custa est lepa chi no segat ◊ custus ferrus no segant: donamí is nous! ◊ sa pedra ferrina est mala a segare
3.
unu sero at isetau a babbu e li at secau a tundhu s'errore meu e de sa fiza ◊ fiat faendusí una barchitedha po ci segai in s'ocèanu ◊ iat acabussau e in s'àcua ci segàt coment'e unu pisci ◊ dego no bos apo mai secau su rispetu! ◊ si no pagas sa currente, ti che la segant ◊ custu leputzedhu no segat mancu s'abba ◊ labai de no arrui in sa trampa de nc'iscavuai sa língua nosta po su progressu: est una trampa chi si at segau su cresci! (A.Satta)◊ sa lepa mia segat chei su pensamentu ◊ naramí de innui si segat cussu piciocu e ti potzu donai informatzionis giustas!
Etimo
ltn.
secare
Traduzioni
Francese
couper,
casser,
rompre,
amputer
Inglese
to cut (off),
to amputate
Spagnolo
cortar,
romper
Italiano
tagliare,
recìdere,
amputare,
rómpere,
spezzare
Tedesco
schneiden,
abschneiden,
amputieren,
brechen,
durchbrechen.