caladòris , nm pl Definizione
trastighedhos chi serbint a pigare istrégiu budhiu postu in su fogu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
poignées pour saisir un objet chaud
Inglese
small grips
Spagnolo
agarrador
Italiano
presine
Tedesco
Topflappen.
cambizàre , vrb Definizione
annestrare, domare unu cuadhu a camminare comente bolet chie dhu cicit
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
dresser un cheval
Inglese
horse training
Spagnolo
adiestrar el caballo
Italiano
addestrare il cavallo
Tedesco
zureiten.
candhidàre , vrb: candidai Definizione
pònnere in lista, propònnere a ccn. po dhu votare a calecuna cosa
Frasi
si est candhidadu a cussizeri ◊ l'ant candhidadu a síndhigu ◊ currei, currei a innòi, s’intruxu est candidau: sa lista 'e su caboni sa lítera at mandau!
2.
po sa morti immoi seu candidau: beni candu centenàriu in su letu mi agatas sonnigosu e fidau! (Lg.Melis)
Traduzioni
Francese
proposer un candidat aux élections
Inglese
to propose s.o. as a candidate
Spagnolo
candidatar,
presentar como candidado
Italiano
candidare
Tedesco
als Kandidaten aufstellen.
clàmu , nm: cramu Definizione
su acusare una fura, giare sa chèscia; su tzerriare, pedire agiudu
Sinonimi e contrari
chensa,
denúntzia
/
agiutóriu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
action de dénoncer un vol,
réclamation
Inglese
complaint
Spagnolo
denuncia,
llamamiento
Italiano
denùncia di còsa rubata,
reclamo
Tedesco
Anzeige,
Beschwerde.
colàda , nf: colata Definizione
su colare, su passare; su logu inue si passat o un'iscuta de tempus, un'intrada una essia lestra a unu logu; unu tanti; una manu (de trebballu), una lómpia lestra, faendho trebballu / èssere in c. = aundi si passat o si depit passai, candu si passat, passendi
Sinonimi e contrari
passera
/
atraessada,
passada,
trasida
Frasi
a domo sua bi so intradu una colada ◊ s'ortu est in colada, a oru a caminu!, e bi so intradu nessi a compidare
2.
una colada de zente irbaia bi est in totue
3.
in binza bi cheret dadu una colada de tzapu, nessi pro s'erba meda
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
passage,
donner un coup de… (chiffon,
fer,
ect.)
Inglese
rub,
passage,
soup
Spagnolo
pasaje,
paso
Italiano
passata
Tedesco
Seihen.
comogòmo , avb Definizione
immoi immoi, calecunu minutu faet deasi pag'ora de no pòdere nàrrere tandho), ma fintzes própriu in custu momentu
Sinonimi e contrari
antoras,
issara,
maitotu,
paghessora,
tandhodandho
Frasi
nos namus peràulas mai nadas, nàschidas comogomo intro de su coro ◊ che est essidu comogomo: azummai faghiaizis paris isse essindhe e tue intrendhe ◊ comogomo fis rindhe e como ses pranghindhe: ello macu ses?! ◊ comogomo ses a mesudie e luego a sero!
2.
l'apo connota sempre malàida, cussa fémina: comogomo at a sanare, issa!…
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
il y a un instant
Inglese
just now
Spagnolo
hace poco
Italiano
un àttimo fà,
testé
Tedesco
jetzt gleich.
concevàre , vrb: concivare Definizione
cuncordare filedhos, filare trobedhas po ingannare a unu
Sinonimi e contrari
contzebire
Traduzioni
Francese
dresser une embûche,
tendre un piège
Inglese
to plot
Spagnolo
hacer trampas
Italiano
ordire insìdie
Tedesco
Ränke schmieden.
corroédhu , agt Definizione
corroi minore, nau de su piciochedhu chi est unu pagu malu
Sinonimi e contrari
arrabbugiu,
mauchedhu
Traduzioni
Francese
un peu méchant
Inglese
naughty
Spagnolo
malo
Italiano
cattivèllo
Tedesco
etwas unartig.
crastinadòre , agt Definizione
chi tirat agoa, a longas
Sinonimi e contrari
coilongu,
coizosu
Traduzioni
Francese
qui remet à un autre temps
Inglese
deferred
Spagnolo
rezagante
Italiano
procrastinatóre
Tedesco
wer verschiebt.
cruàncinu, cruànciu, cruàngiu, cruàntzinu, cruàntzu , agt Definizione
nau de frutuàriu, chi est pagu cotu
Sinonimi e contrari
cruatzu,
cruàxini,
crudonzu,
cruinciolu
/
cdh. crudànciu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
un peu vert (pas mûr)
Inglese
a little harsh
Spagnolo
un poco verde
Italiano
acerbétto
Tedesco
etwas unreif.
crudónzu , agt: cruonzu,
cudronzu Definizione
nau de cosa posta a còere o de frutu, chi no est cotu bene
Sinonimi e contrari
arbau,
cruànciu,
cruàxini,
cruinciolu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
un peu cru,
un peu vert
Inglese
a little cooked (unripe)
Spagnolo
un poco crudo
Italiano
crudetto
Tedesco
etwas roh.
cumbeniàre , vrb: acumbeniare* Definizione
pònnere is cumbénias, is comodidades, mescamente in sa domo
Sinonimi e contrari
acumbenentziare
Traduzioni
Francese
doter un appartement de tous les conforts
Inglese
to provide with comforts
Spagnolo
poner comodidades en la casa
Italiano
provvedére del conveniènte,
di comodità
Tedesco
für die Bequemlichkeit sorgen.
cummissariàre , vrb Definizione
pònnere unu cummissàriu a contivigiare un'amministratzione, un'aziendha, mescamente candho s'autoridade chi ndh'est mere e dha cumandhat at bistu chi no balent o no arrennescent a fàere su dovere is amministradores ordinàrios (o mancant deunudotu)
Traduzioni
Francese
nommer un commissaire
Inglese
to administer through an external commissioner (a body)
Spagnolo
nombrar un comisario,
intervenir
Italiano
commissariare
Tedesco
unter kommissarische Verwaltung stellen.
curtzarínu , agt: curtzurinu Definizione
min. de curtzu, chi est unu pagu curtzu
Sinonimi e contrari
cultighedhu,
cultzitu,
cursiciolu
| ctr.
longhitu
Frasi
s'at postu cartzones curtzarinos
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
un peu court
Inglese
a little short
Spagnolo
cortito
Italiano
un po' córto
Tedesco
etwas kurz.
debbilóngiu, debbilónzu , agt Definizione
debiledhu, unu pagu débbile
Sinonimi e contrari
| ctr.
folte
Frasi
fit mesu surdu e zughiat sa vista puru debbilonza
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
un peu faible
Inglese
pretty weak
Spagnolo
un poco débil
Italiano
debolùccio
Tedesco
schwächlich.
gamedhàre , vrb: amedhare* Definizione
betare apare totu a unu duos tàgios de bestiàmene, avesare is angiones a abbarrare impare cun is àteros, is pegos noos a abbarrare in su tàgiu, a cònnoschere su pastore, ammasedare; nau de gente, fàere amedhu, avesare a istare impare cun is àteros
Sinonimi e contrari
abbamare,
acedhae,
achedhonare,
aggamai,
aggrustare,
ammeschiare,
ingamai
| ctr.
iscamedhare,
stagiai
Frasi
sas balenas allatant che a sos animales chi gamedhamus
Traduzioni
Francese
socialiser,
habituer un animal à vivre l'un avec l'autre
Inglese
to socialize
Spagnolo
acostumbrar al ganado a vivir en el rebaño,
socializar
Italiano
abituarsi alla compagnìa,
socializzare
Tedesco
vergesellschaften,
sozialisieren.
imbotàre , vrb: impotai Definizione
pònnere in is botos sa cosa de chistire
Etimo
ctl.
empotar
Traduzioni
Francese
mettre dans un pot
Inglese
to pot
Spagnolo
envasar
Italiano
méttere in vaso,
in baràttolo
Tedesco
in ein Gefäß tun.
incaparonàre, incaparronàre , vrb Definizione
betare, bestire su caparone, ammantare o bestire bene
Sinonimi e contrari
acabbanai,
acaparronare,
acapotare,
acavanai,
acugudhare,
ammantai,
incapotai
| ctr.
innudare,
iscuguzare
Traduzioni
Francese
envelopper dans un manteau
Inglese
to cloak
Spagnolo
encapar
Italiano
ammantellare
Tedesco
mit einem Mantel umhüllen.
incapotài, incapotàre , vrb: ingapotare Definizione
pònnere o bestire su capoto
Sinonimi e contrari
acabbanai,
acaparronare,
acavanai,
acugudhare,
ammantai,
incaparonare
Traduzioni
Francese
envelopper dans un manteau
Inglese
to put an overcoat on
Spagnolo
poner el abrigo
Italiano
incappottare
Tedesco
einen Mantel anziehen.
incarrutzài , vrb rfl: incurrutzai Definizione
agiummai coment'e pònnere in su carru: pònnere, imbarare a pitzu de calecuna cosa
Sinonimi e contrari
acotzai,
arrambare,
arremai 1,
asubai,
imbarrigare
Frasi
dh'at incurrutzau a su muru ◊ no abarris sempri incarrutzau a mei: bai e gioga! ◊ incurrutzat sa conca apitzus de su coscinu, ma sonnu nudha ◊ at incurrutzau sa conca asuba de su codhu de s'amigu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
mettre un objet sur qqch
Inglese
to lay down
Spagnolo
poner encima de algo
Italiano
adagiare sópra
Tedesco
niederlegen.