carasiài , vrb: caraxai,
crasiai Definizione
frigare, suíghere un'arremu de sa carena e fintzes sa pasta; a logos, carinnare
Sinonimi e contrari
afrigongiai,
friai,
ifricatzare,
scrovinai,
sfrigongiai
/
ciuexi,
soíghere
/
carignai
Frasi
si ti benit càncuru a su piscioni, carasiadhu! ◊ cun sa manu at sodigau a carasiai su fillu nendu is brebus po su dolori de brenti ◊ serbit s'ollu po mi carasiai
Etimo
ltn.
charaxare
Traduzioni
Francese
frotter,
masser
Inglese
to rub
Spagnolo
frotar,
amasar
Italiano
strofinare,
massaggiare
Tedesco
reiben,
massieren.
colàda , nf: colata Definizione
su colare, su passare; su logu inue si passat o un'iscuta de tempus, un'intrada una essia lestra a unu logu; unu tanti; una manu (de trebballu), una lómpia lestra, faendho trebballu / èssere in c. = aundi si passat o si depit passai, candu si passat, passendi
Sinonimi e contrari
passera
/
atraessada,
passada,
trasida
Frasi
a domo sua bi so intradu una colada ◊ s'ortu est in colada, a oru a caminu!, e bi so intradu nessi a compidare
2.
una colada de zente irbaia bi est in totue
3.
in binza bi cheret dadu una colada de tzapu, nessi pro s'erba meda
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
passage,
donner un coup de… (chiffon,
fer,
ect.)
Inglese
rub,
passage,
soup
Spagnolo
pasaje,
paso
Italiano
passata
Tedesco
Seihen.
debràju , nm Definizione
genia de leva a pedale e ingranàgiu chi permitit a is màchinas de cambiare andhóngiu
Traduzioni
Francese
friction
Inglese
rub
Spagnolo
embrague
Italiano
frizióne
Tedesco
Kupplung.
friàda , nf: fricada,
frigada Definizione
su frigare; fintzes síngia, singiale de cosa chi ant passau a frigadura
Sinonimi e contrari
frigamentu,
sfrigongiada
/
sburroni
Frasi
una frigada de luminu… e allutu su fogu!
2.
subra de custa riga bi ant fatu frigadas de pinna
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
frottement
Inglese
rub
Spagnolo
pasada,
frote
Italiano
strofinata
Tedesco
Reiben,
Kratzer.
friài , vrb: friare,
fricare,
frigai,
frigare Definizione
passare calecuna cosa tocandho in pitzu de un'àtera unu pagu a forte siat po pigare (limpiare, samunare), o pònnere, o fintzes po aconciare un’arremu; fàere freaduras, malandras, a su friga friga cun calecuna cosa; cullonare, pigare a ingannu / ger. friendi
Sinonimi e contrari
afrigongiai,
carasiai,
cariare,
ifricatzare,
scrovinai,
sfrigongiai
/
lúngiri
/
acostanare,
agliagai,
frazare,
inghetare,
iscaldire,
ispitulare,
malandrare
Modi di dire
csn:
avb. friga friga = acurtzu meda, azummai tochendhe, tochendhe própiu; èssere friga friga = istare sempre tochendhe a un'àteru acurtziendhesili; andhare friga friga = a sachedhadura, coment'e frighendhe; zúghere a unu friga friga = tene tene, acurtzu meda curríndheli fatu pro lu tènnere; frigai s'arrobba = samunare; frigai bèni sa mardi a unu = dàreli unu dispiaghere mannu; frigare su late = acragare, pònnere su cragu a su late; frigare murta, lestincu = arregòllere murta, lestincu
Frasi
s'isterzu cheret bene frigadu pro che li catzare sa cosa atacada ◊ seu andada a frúmini a frigai s'arrobba ◊ in sa pedhe malàida si at frigadu sa pumada ◊ de sa cuntentesa chi teniat fit sempre frighèndhesi sas manos ◊ s'arromana chi frigu parit unu ghetau… ◊ po sa cura de su léndhine si poniat mele in d-unu tzapulledhu e si frigàt fintzes a che dh'arrasigare
2.
custa cintura mi est friendi su tzugu
3.
non mi frigais prus: no aspetu a nisciunus! ◊ male, un'ómine abbistu che lodhe no fit tantu fàtzile a lu frigare!
Cognomi e Proverbi
smb:
Frigau
/
prb:
cuadhu friau sa sedha timit
Etimo
ltn.
fricare
Traduzioni
Francese
frotter,
froisser,
enduire
Inglese
to rub,
to spread
Spagnolo
frotar,
untar,
engañar
Italiano
fregare,
sfregare,
strofinare,
stropicciare,
spalmare
Tedesco
reiben,
streichen.
frigongiài , vrb: afrigongiai Definizione
frigare, passare cosa in pitzu de àtera faendho fortza
Sinonimi e contrari
carasiai,
frichizare,
ifricatzare,
scrovinai,
sfrigongiai
Frasi
su fusili dh'apu frigongiau e frigongiau, ma dhi abarrat sempri un'ispétzia de napixedha in sa canna ◊ is pannus biancus, isciacuendidhus, si depiant frigongiai in sa tella e fatuvatu ispadulai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
frotter,
astiquer
Inglese
to rub
Spagnolo
fregar,
frotar
Italiano
strofinare
Tedesco
Schwermut.
ifricatzàre , vrb: ifrigaciare,
ifrigociare,
ifrigotzare,
ilfrigatzare,
isfrigatzare Definizione
frigare meda e a fortza
Sinonimi e contrari
afrigongiai,
carasiai,
friai,
frigatzare,
frichizare,
frigatzare,
scrovinai,
sfrigongiai
Frasi
s'ifricatzaiat s'ischina cun sas manos ◊ pro si fàghere s'alva s'ilfrigatzat su sabone a pinzellu ◊ s'afare est fatu! - at rispostu isfrigatzèndhesi sas manos dai sa cuntentesa ◊ si at ifrigociau is manos, prexau ◊ su ferru, ifrigociau in sa pedra, bogat ischintídhias
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
frotter
Inglese
to rub
Spagnolo
frotar
Italiano
strofinare
Tedesco
abreiben.
irgantzellàre , vrb: iscancellai,
iscantzellare,
scancellai Definizione
iscríere in pitzu de àtera cosa iscrita o fintzes passare calecuna cosa a manera chi s'iscritura no si potzat bíere, no si potzat lígere o no ndhe abbarret; ispèrdere sa cosa de no ndhe abbarrare
Sinonimi e contrari
burrai,
ingancellare,
sborrai
Frasi
sa morte no at a istentare a che isgantzellare totu ◊ crediant chi su progetu nche l’aiant iscantzellatu ◊ galu non aiat àpitu su tempus de nche iscantzellare s'iscrita ◊ comente at próidu che at iscantzelladu sas tratas ◊ ti che ant irgantzelladu dae s'elencu
Etimo
itl.
(s)cancellare
Traduzioni
Francese
effacer,
biffer
Inglese
to delete,
to rub out,
to wipe out
Spagnolo
borrar
Italiano
cancellare
Tedesco
durchstreichen.
passàda , nf Definizione
su passare; faina chi si faet o cosa chi si ponet o si giaet una o prus de una borta; giru, lobu de acapióngiu o àteru a inghíriu de calecuna àtera cosa; unu tanti de cosa; logu, leada, bandha
Sinonimi e contrari
colada,
colamentu,
trasida
/
manu,
pasia
/
incropada
/
leada
Modi di dire
csn:
lassare una cosa in p. a unu = perdonaisidha, lassai a pèrdiri; fàghere a p. ereta = passai in prus de unu logu in lestresa; mi benit in p. ereta = in colada, resurtat aundi depu passai; p. de arrennegu, de corpos, de abba = cadha de fele, de airu, surra de cropos, próina manna
Frasi
seus andaus a biri sa passada de sa santa ◊ no dhi apu donau una passara de nariaras ca femus in cussu logu!
2.
in custu muru bi cheret duas passadas de illatonzu pro essire menzus ◊ si miticoi no dh'ant vacinada gei mi dhi donant una passada de contravintzioni! ◊ una passada de presoni assumancu po trint'annus!…◊ dhi at donau una passada de certu! ◊ a s'úrtima passada de sa meighina li tzessesit su dolore ◊ pitica sa passada de àcua chi est preparendusí, totu custus tronus e lampus!…
3.
su loru cheret a tantas passadas in corros pro istare frimmu su zuale ◊ dhi ponit su cadenatzu a ingíriu de su tzugu, a seti passadas
4.
ocannu in s'ortu bi at una bella passada de basolu
5.
cussu est su mellus maistu de totu custas passadas
6.
dae lia lassare in passada sichis a ingrussare su trucu: ma za ghirat babbu tuo a ti la fàchere pacare!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
transit,
passage
Inglese
rub,
passage
Spagnolo
mano,
pasada,
paso,
tránsito
Italiano
passata,
trànsito,
passàggio
Tedesco
Vorbeigehen,
Durchgang,
Transit.
sciorroncinài, sciorronciuài , vrb: sciurrunciài Definizione
su forrogare e ispartzinare chi faent is pudhas cricandho cosa de bicare, andhare cricandho, tocandho; passare o andhare friga friga
Sinonimi e contrari
iforrogare,
isforronciare,
isterronciare,
scarrovai,
scorrovonai
/
scrabutzinai
Frasi
is pudhas sciorrónciuant sa cosa ammuntonada ◊ sciorrónciua sciorrónciua, sa pudha at aghetau unu sodhixedhu in su lodami ◊ is perdixis bandant a sa stua a sciurrunciai ◊ unu caboni nci essit e sciurrúncia sciurrúncia arribbat acanta de unu boscu
3.
me in bidha sa piciocalla sciorrónciuat a totu dí me is arrugas.
Traduzioni
Francese
fouiller,
gratter le sol,
se frotter
Inglese
to scratch about,
to rub oneself
Spagnolo
hurgar,
frotar
Italiano
razzolare,
strusciarsi
Tedesco
scharren,
sich streifen.
scrabutzinài , vrb: scrabutzionai Definizione
iscarrafiare o forrogare comente faent is pudhas; passare o andhare friga friga, nau siat de gente e siat de bestiàmene / s. su fogu = morigare, acontzare su fogu
Sinonimi e contrari
arruncinai,
scarrovai,
sciorroncinai,
sforrogonai,
scrabussonai
/
scrovinai
Frasi
is pudhas funt scrabutzinendi terra
2.
e bessiminci, gei ses un'ora scrabutzinendi!
3.
su fogu est istudau, no serbit a dhu scrabutzinai! ◊ tocat a scrabutzionai su fogu po no ndi dhu lassai istudai
Traduzioni
Francese
se frotter
Inglese
to rub oneself
Spagnolo
frotar,
rozar
Italiano
strusciarsi
Tedesco
sich streifen.
scrovinài , vrb rfl Definizione
su si frigare de is boes passandho in logu de cresura o de struvina, de tupas
Sinonimi e contrari
afrigongiai,
arruncinai,
carasiai,
friai,
ifricatzare,
scrabutzinai,
sfrigongiai
Traduzioni
Francese
se frotter
Inglese
to rub
Spagnolo
frotar,
restregar
Italiano
strusciare
Tedesco
scheuern.
sfrigongiàda , nf Definizione
su sfrigongiai, una bella passada de istràciu o de àteru a frigadura
Sinonimi e contrari
friada
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
coup de chiffon,
frottement
Inglese
rub
Spagnolo
pasada
Italiano
strofinata,
stropicciata
Tedesco
Reiben,
Scheuern.
sfrigongiài, sfrigongiàri , vrb Definizione
passare calecuna cosa a frigadura e a tantas bortas po illimpiare o po àteru
Sinonimi e contrari
afrigongiai,
carasiai,
friai,
frigatzare,
ifricatzare,
scrovinai
Frasi
a sa pòbera mulleri dhi tocat sempri a sfrigongiai ◊ sfrigongendi sempri, fiat sa domu límpia che un'isprigu ◊ si sfrigòngiat is ogus
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
frotter,
astiquer
Inglese
to rub
Spagnolo
frotar,
fregar
Italiano
frizionare,
strofinare
Tedesco
reiben,
scheuern.