carasiài , vrb: caraxai,
crasiai Definitzione
frigare, suíghere un'arremu de sa carena e fintzes sa pasta; a logos, carinnare
Sinònimos e contràrios
afrigongiai,
friai,
ifricatzare,
scrovinai,
sfrigongiai
/
ciuexi,
soíghere
/
carignai
Frases
si ti benit càncuru a su piscioni, carasiadhu! ◊ cun sa manu at sodigau a carasiai su fillu nendu is brebus po su dolori de brenti ◊ serbit s'ollu po mi carasiai
Ètimu
ltn.
charaxare
Tradutziones
Frantzesu
frotter,
masser
Ingresu
to rub
Ispagnolu
frotar,
amasar
Italianu
strofinare,
massaggiare
Tedescu
reiben,
massieren.
colàda , nf: colata Definitzione
su colare, su passare; su logu inue si passat o un'iscuta de tempus, un'intrada una essia lestra a unu logu; unu tanti; una manu (de trebballu), una lómpia lestra, faendho trebballu / èssere in c. = aundi si passat o si depit passai, candu si passat, passendi
Sinònimos e contràrios
passera
/
atraessada,
passada,
trasida
Frases
a domo sua bi so intradu una colada ◊ s'ortu est in colada, a oru a caminu!, e bi so intradu nessi a compidare
2.
una colada de zente irbaia bi est in totue
3.
in binza bi cheret dadu una colada de tzapu, nessi pro s'erba meda
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
passage,
donner un coup de… (chiffon,
fer,
ect.)
Ingresu
rub,
passage,
soup
Ispagnolu
pasaje,
paso
Italianu
passata
Tedescu
Seihen.
debràju , nm Definitzione
genia de leva a pedale e ingranàgiu chi permitit a is màchinas de cambiare andhóngiu
Tradutziones
Frantzesu
friction
Ingresu
rub
Ispagnolu
embrague
Italianu
frizióne
Tedescu
Kupplung.
friàda , nf: fricada,
frigada Definitzione
su frigare; fintzes síngia, singiale de cosa chi ant passau a frigadura
Sinònimos e contràrios
frigamentu,
sfrigongiada
/
sburroni
Frases
una frigada de luminu… e allutu su fogu!
2.
subra de custa riga bi ant fatu frigadas de pinna
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
frottement
Ingresu
rub
Ispagnolu
pasada,
frote
Italianu
strofinata
Tedescu
Reiben,
Kratzer.
friài , vrb: friare,
fricare,
frigai,
frigare Definitzione
passare calecuna cosa tocandho in pitzu de un'àtera unu pagu a forte siat po pigare (limpiare, samunare), o pònnere, o fintzes po aconciare un’arremu; fàere freaduras, malandras, a su friga friga cun calecuna cosa; cullonare, pigare a ingannu / ger. friendi
Sinònimos e contràrios
afrigongiai,
carasiai,
cariare,
ifricatzare,
scrovinai,
sfrigongiai
/
lúngiri
/
acostanare,
agliagai,
frazare,
inghetare,
iscaldire,
ispitulare,
malandrare
Maneras de nàrrere
csn:
avb. friga friga = acurtzu meda, azummai tochendhe, tochendhe própiu; èssere friga friga = istare sempre tochendhe a un'àteru acurtziendhesili; andhare friga friga = a sachedhadura, coment'e frighendhe; zúghere a unu friga friga = tene tene, acurtzu meda curríndheli fatu pro lu tènnere; frigai s'arrobba = samunare; frigai bèni sa mardi a unu = dàreli unu dispiaghere mannu; frigare su late = acragare, pònnere su cragu a su late; frigare murta, lestincu = arregòllere murta, lestincu
Frases
s'isterzu cheret bene frigadu pro che li catzare sa cosa atacada ◊ seu andada a frúmini a frigai s'arrobba ◊ in sa pedhe malàida si at frigadu sa pumada ◊ de sa cuntentesa chi teniat fit sempre frighèndhesi sas manos ◊ s'arromana chi frigu parit unu ghetau… ◊ po sa cura de su léndhine si poniat mele in d-unu tzapulledhu e si frigàt fintzes a che dh'arrasigare
2.
custa cintura mi est friendi su tzugu
3.
non mi frigais prus: no aspetu a nisciunus! ◊ male, un'ómine abbistu che lodhe no fit tantu fàtzile a lu frigare!
Sambenados e Provèrbios
smb:
Frigau
/
prb:
cuadhu friau sa sedha timit
Ètimu
ltn.
fricare
Tradutziones
Frantzesu
frotter,
froisser,
enduire
Ingresu
to rub,
to spread
Ispagnolu
frotar,
untar,
engañar
Italianu
fregare,
sfregare,
strofinare,
stropicciare,
spalmare
Tedescu
reiben,
streichen.
frigongiài , vrb: afrigongiai Definitzione
frigare, passare cosa in pitzu de àtera faendho fortza
Sinònimos e contràrios
carasiai,
frichizare,
ifricatzare,
scrovinai,
sfrigongiai
Frases
su fusili dh'apu frigongiau e frigongiau, ma dhi abarrat sempri un'ispétzia de napixedha in sa canna ◊ is pannus biancus, isciacuendidhus, si depiant frigongiai in sa tella e fatuvatu ispadulai
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
frotter,
astiquer
Ingresu
to rub
Ispagnolu
fregar,
frotar
Italianu
strofinare
Tedescu
Schwermut.
ifricatzàre , vrb: ifrigaciare,
ifrigociare,
ifrigotzare,
ilfrigatzare,
isfrigatzare Definitzione
frigare meda e a fortza
Sinònimos e contràrios
afrigongiai,
carasiai,
friai,
frigatzare,
frichizare,
frigatzare,
scrovinai,
sfrigongiai
Frases
s'ifricatzaiat s'ischina cun sas manos ◊ pro si fàghere s'alva s'ilfrigatzat su sabone a pinzellu ◊ s'afare est fatu! - at rispostu isfrigatzèndhesi sas manos dai sa cuntentesa ◊ si at ifrigociau is manos, prexau ◊ su ferru, ifrigociau in sa pedra, bogat ischintídhias
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
frotter
Ingresu
to rub
Ispagnolu
frotar
Italianu
strofinare
Tedescu
abreiben.
irgantzellàre , vrb: iscancellai,
iscantzellare,
scancellai Definitzione
iscríere in pitzu de àtera cosa iscrita o fintzes passare calecuna cosa a manera chi s'iscritura no si potzat bíere, no si potzat lígere o no ndhe abbarret; ispèrdere sa cosa de no ndhe abbarrare
Sinònimos e contràrios
burrai,
ingancellare,
sborrai
Frases
sa morte no at a istentare a che isgantzellare totu ◊ crediant chi su progetu nche l’aiant iscantzellatu ◊ galu non aiat àpitu su tempus de nche iscantzellare s'iscrita ◊ comente at próidu che at iscantzelladu sas tratas ◊ ti che ant irgantzelladu dae s'elencu
Ètimu
itl.
(s)cancellare
Tradutziones
Frantzesu
effacer,
biffer
Ingresu
to delete,
to rub out,
to wipe out
Ispagnolu
borrar
Italianu
cancellare
Tedescu
durchstreichen.
passàda , nf Definitzione
su passare; faina chi si faet o cosa chi si ponet o si giaet una o prus de una borta; giru, lobu de acapióngiu o àteru a inghíriu de calecuna àtera cosa; unu tanti de cosa; logu, leada, bandha
Sinònimos e contràrios
colada,
colamentu,
trasida
/
manu,
pasia
/
incropada
/
leada
Maneras de nàrrere
csn:
lassare una cosa in p. a unu = perdonaisidha, lassai a pèrdiri; fàghere a p. ereta = passai in prus de unu logu in lestresa; mi benit in p. ereta = in colada, resurtat aundi depu passai; p. de arrennegu, de corpos, de abba = cadha de fele, de airu, surra de cropos, próina manna
Frases
seus andaus a biri sa passada de sa santa ◊ no dhi apu donau una passara de nariaras ca femus in cussu logu!
2.
in custu muru bi cheret duas passadas de illatonzu pro essire menzus ◊ si miticoi no dh'ant vacinada gei mi dhi donant una passada de contravintzioni! ◊ una passada de presoni assumancu po trint'annus!…◊ dhi at donau una passada de certu! ◊ a s'úrtima passada de sa meighina li tzessesit su dolore ◊ pitica sa passada de àcua chi est preparendusí, totu custus tronus e lampus!…
3.
su loru cheret a tantas passadas in corros pro istare frimmu su zuale ◊ dhi ponit su cadenatzu a ingíriu de su tzugu, a seti passadas
4.
ocannu in s'ortu bi at una bella passada de basolu
5.
cussu est su mellus maistu de totu custas passadas
6.
dae lia lassare in passada sichis a ingrussare su trucu: ma za ghirat babbu tuo a ti la fàchere pacare!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
transit,
passage
Ingresu
rub,
passage
Ispagnolu
mano,
pasada,
paso,
tránsito
Italianu
passata,
trànsito,
passàggio
Tedescu
Vorbeigehen,
Durchgang,
Transit.
sciorroncinài, sciorronciuài , vrb: sciurrunciài Definitzione
su forrogare e ispartzinare chi faent is pudhas cricandho cosa de bicare, andhare cricandho, tocandho; passare o andhare friga friga
Sinònimos e contràrios
iforrogare,
isforronciare,
isterronciare,
scarrovai,
scorrovonai
/
scrabutzinai
Frases
is pudhas sciorrónciuant sa cosa ammuntonada ◊ sciorrónciua sciorrónciua, sa pudha at aghetau unu sodhixedhu in su lodami ◊ is perdixis bandant a sa stua a sciurrunciai ◊ unu caboni nci essit e sciurrúncia sciurrúncia arribbat acanta de unu boscu
3.
me in bidha sa piciocalla sciorrónciuat a totu dí me is arrugas.
Tradutziones
Frantzesu
fouiller,
gratter le sol,
se frotter
Ingresu
to scratch about,
to rub oneself
Ispagnolu
hurgar,
frotar
Italianu
razzolare,
strusciarsi
Tedescu
scharren,
sich streifen.
scrabutzinài , vrb: scrabutzionai Definitzione
iscarrafiare o forrogare comente faent is pudhas; passare o andhare friga friga, nau siat de gente e siat de bestiàmene / s. su fogu = morigare, acontzare su fogu
Sinònimos e contràrios
arruncinai,
scarrovai,
sciorroncinai,
sforrogonai,
scrabussonai
/
scrovinai
Frases
is pudhas funt scrabutzinendi terra
2.
e bessiminci, gei ses un'ora scrabutzinendi!
3.
su fogu est istudau, no serbit a dhu scrabutzinai! ◊ tocat a scrabutzionai su fogu po no ndi dhu lassai istudai
Tradutziones
Frantzesu
se frotter
Ingresu
to rub oneself
Ispagnolu
frotar,
rozar
Italianu
strusciarsi
Tedescu
sich streifen.
scrovinài , vrb rfl Definitzione
su si frigare de is boes passandho in logu de cresura o de struvina, de tupas
Sinònimos e contràrios
afrigongiai,
arruncinai,
carasiai,
friai,
ifricatzare,
scrabutzinai,
sfrigongiai
Tradutziones
Frantzesu
se frotter
Ingresu
to rub
Ispagnolu
frotar,
restregar
Italianu
strusciare
Tedescu
scheuern.
sfrigongiàda , nf Definitzione
su sfrigongiai, una bella passada de istràciu o de àteru a frigadura
Sinònimos e contràrios
friada
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
coup de chiffon,
frottement
Ingresu
rub
Ispagnolu
pasada
Italianu
strofinata,
stropicciata
Tedescu
Reiben,
Scheuern.
sfrigongiài, sfrigongiàri , vrb Definitzione
passare calecuna cosa a frigadura e a tantas bortas po illimpiare o po àteru
Sinònimos e contràrios
afrigongiai,
carasiai,
friai,
frigatzare,
ifricatzare,
scrovinai
Frases
a sa pòbera mulleri dhi tocat sempri a sfrigongiai ◊ sfrigongendi sempri, fiat sa domu límpia che un'isprigu ◊ si sfrigòngiat is ogus
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
frotter,
astiquer
Ingresu
to rub
Ispagnolu
frotar,
fregar
Italianu
frizionare,
strofinare
Tedescu
reiben,
scheuern.