acabbónu! , iscl: acabonu, acobbonu, cabbonu Definizione e de a bonu!: foedhu chi si narat coment'e dispràxios e disigiandho una cosa chi no est comente si iat a bòllere, o disigiandho una cosa chi iat a pòdere èssere comente si bolet / acabbonu mannu miu, tou, nostru! Sinonimi e contrari aggàlia, deabbonu, tambene Frasi acabbonu mannu, dh'apu a isciri meda aundi est sa sorti mia!…◊ acabbonu mannu, mi est tocau a mandai atra genti! ◊ acabbonu mannu: chi dha podemu preni de amigus sintzillus custa domu pitica! 2. acabbonu mannu si aiat istudiadu! ◊ acabbonu de las torrare a bídere! Etimo srd. Traduzioni Francese si seulement! Inglese and how! Spagnolo ¡ojalá! Italiano magari! Tedesco und ob, und wie!

agiorridàre , vrb Definizione istare a su pedi pedi, giare ifadu o istrobbu pedindho, pedindho dépidu Sinonimi e contrari agiorrare, impeltinare, infestare, malifestai Etimo srd. Traduzioni Francese importuner, déranger les créancier et les débiteurs Inglese to bother creditors and debtors Spagnolo importunar Italiano importunare, infastidire creditóri e debitóri Tedesco belästigen.

andhaéni , nm, agt: andhalibeni, andhalieni, andhalueni, andharieni, annalebbeni Definizione andha e beni, su istare andhandho e torrandho; genia de braxeredhu po abbruxare timanza in is funtziones de crésia; chi faet unu movimentu a s’andha e torra, chi po comente est postu tenet pagu firmesa, in tàntaris, est a su tzàntziga tzàntziga, fintzes de unu logu a s'àteru Sinonimi e contrari andhalidorra, andhetorra / turredha / bandhuleri, zirellu Frasi est faendo s'andhaeni ◊ in totu custu annalebbeni de sa tzente carchiunu si nche príschiat carchi cosa ◊ in istiu comintzat s’andharieni de sos furisteris 3. sos carabbineris sunt andhalienis Etimo srd. Traduzioni Francese va-et-vient Inglese coming and going Spagnolo ir y venir, vaivén Italiano andirivièni Tedesco Hin- und Hergelaufe.

andhalidòrra , nf: andhalitorra, annalitorra Definizione su abbarrare andhandho e torrandho, su andhare e torrare fatuvatu, nau fintzes de su movimentu de una cosa Sinonimi e contrari andhaeni, andhetorra, atràvigu Frasi chin totu s'andhalitorra dae bidha a cubile mi sentio additzau pro su travallu ◊ tota die istat a s'andhalitorra che a s'abe ◊ in bidha fit totu un'andhalitorra de zente a su mortu Etimo srd. Traduzioni Francese va-et-vient Inglese coming and going Spagnolo ir y venir, vaivén Italiano viavai Tedesco Hin und Her.

atocatòca , avb Definizione su istare atocandho, su giare atocu / istare a. = istare a atóchidas, istare nendhe e dendhe ifadu, dare s'atóchida a tropu Frasi est a s'atocatoca cun megus pro li fàghere cussa faina Etimo srd. Traduzioni Francese plusieurs fois Inglese again and again Spagnolo repetidamente Italiano ripetutaménte Tedesco wiederholt.

atràvigu , nm: tràbicu* Definizione su passare in is logos, su istare andhandho, viagiandho, movimentu de gente Sinonimi e contrari andhetorra / ormina Frasi ite festa, ite tzarrare, ite atràvigu e curreu! (F.Sechi)◊ in su trighinzu istanote no bi at una lughe e ne atràvigu: est totu cagliadu Traduzioni Francese va-et-vient Inglese coming and going Spagnolo ir y venir Italiano andirivièni Tedesco Hin-und Hergelaufe.

bísidu , agt Definizione chi est deasi craru de si pàrrere própriu bene, de pàrrere beru Frasi sas fotografias sunt essidas bísidas ◊ mi est bénnidu unu sonnu bísidu bísidu ◊ eo s'iscena, bísida e cumprida, tale e cale sighida a passu passu dae comintzu finas a s'acabbu, est comente l'aere in ojos bida (A.Dettori) Traduzioni Francese propre, limpide, net Inglese clean and tidy Spagnolo nítido Italiano nìtido Tedesco klar, rein.

cagazechínus , nm Definizione si narat de ómine bàsciu e male fatu Terminologia scientifica zcrn Traduzioni Francese trapu Inglese short and badly formed man Spagnolo achaparrado Italiano caramógio Tedesco kleiner und schlecht gewachsener Mann.

camúrru , agt, nm: gamurru Definizione ignorante, unu chi tenet unu fàere chi dirgustat Sinonimi e contrari grosseri Frasi fit un'ómine camurru, ma atrividu Terminologia scientifica ntl Traduzioni Francese fruste, rude Inglese rough and unpleasant person Spagnolo grosero Italiano persóna rózza e antipàtica Tedesco ungehobelter und unsympathischer Mensch.

cannaínza, cannaínzu , nf, nm, agt Definizione cosa a usu de fune, su cambu longu longu e fine de unas cantu erbas (es.: pisu, intretzu, mimira, fintzes pigionàciu), ma podet èssere fintzes una fune fine; nau de ccn., artu meda e iscarritzinu, istrígili (e dhu narant de animales puru) Sinonimi e contrari cannàile, sirba / giangalloi, iscalandrone Frasi cannainzu meda at fatu su basolu, ma basolu pagu! ◊ apo intritzatu cannainzas fatas de zuncu 2. za ndhe at fatu de cannainzu, cussu zòvanu: no colat in za zanna de cantu est artu! 3. bi aiat unu fiotu de fiados cannainzos Traduzioni Francese tige mince et très longue Inglese very long and thin stalk Spagnolo tallo sutil y largo Italiano stèlo o fusto lianóso, sottile e mólto lungo Tedesco langer und schmaler Stiel.

carramacína , nf: carramatzina, corromatzina, corrumatzina Definizione trastos chi leant logu e giaent istrobbu in debbadas, mescamente cosas bècias Sinonimi e contrari bagazu, baldulete, barragàllia, bascaràmene, cadógiu, carrabaza, imbaratzu, istivuzu, istrèpete, istrepu, sténtzias, tzitzirillodhu Frasi is carramatzinas bècias fuliancedhas! ◊ no mi ndhe fato nudha de custas carramatzinas: leadichelas!◊ est unu furrungoni prenu de carramatzinas bècias ma prenas de arregordus! Traduzioni Francese fourbi Inglese odds and ends Spagnolo baratija Italiano carabàttola, cianfrusàglia Tedesco Plunder.

caschizàre , vrb Definizione istare a càschidos, a su casca casca comente faet unu chi tenet fàmene, o chi est sonniu, orróschiu Sinonimi e contrari cascai 1, caschidae Etimo srd. Traduzioni Francese bâiller plusieurs fois Inglese to yawn again and again Spagnolo bostezar Italiano sbadigliare ripetutaménte Tedesco wiederholt gähnen.

catòne , nm Definizione druche fatu cun méndhula e mele cotos impare a múrigu a múrigu, tostau àrridu candho est fridu Sinonimi e contrari gató Terminologia scientifica drc Etimo itl. gató Traduzioni Francese gâteau aux amandes Inglese sweet made of honey and almonds Spagnolo dulce de almendras Italiano croccante (alle màndorle, alle nocciòle) Tedesco Krokant.

cenadórgiu, cenadróxu , nm, nf: chenadolzu, chenadorju, chenadorza, chenadorzu, chenadroxu, chenatòglia, chenatógliu, chenatòrgia Definizione s'ora candho e su logu inue si chenat; paschimentu chi su bestiàmene faet addenote Modi di dire csn: istedhu de chenadorzu o istedhu chenatógliu (ma fintzas "sa chenadorza")= su primu istedhu chi si podet bídere su sero irmurinendhe (ma est su pianeta Vènere); noti de chenadroxu = note de tempus malu addata pro piscare ambidha in su stàinu Frasi sos pastores inie cun sas bamas a chenadorzu sòlene passare (P.Mossa)◊ sas bamas a chenadorzu essint a pàschere ◊ sa robba a chenadorza s'isprabinaiat in sas palas umbrinas 2. dae donzi cussòglia no si pesant sas robbas pro sa chenatòglia Terminologia scientifica sdi Etimo srd. Traduzioni Francese heure du dîner, lieu du dîner Inglese time and place of the supper Spagnolo la hora y el lugar donde se cena Italiano l'óra e il luògo della céna Tedesco Uhrzeit und Ort des Abendessens.

chinchinnàre , vrb Definizione aprontare, cuncordare bene meda, pònnere is chinchinnos Sinonimi e contrari allaputzai, cumpòniri, cuncodrai, mudai Frasi chinchinnare s'aradu pro arare Etimo ltn. concinnare Traduzioni Francese préparer soigneusement Inglese to prepare with ability and care Spagnolo preparar con cuidado Italiano preparare con abilità e con cura Tedesco geschickt und sorgfältig vorbereiten.

copedhàre , vrb: corpedhare Definizione giare cropos, prus che àteru piticos, lestros aifatu de pare, istare giaendho cropos Sinonimi e contrari colpare, fèrrere, tochedhare Frasi in iscola a segare, a corpedhare, a pulire, a tínghere, e gai, mancu a zogu, mancu brullendhe faghet ◊ ite li ses corpedhendhe, a martedhu, a cussa cosa? ◊ s'intendhet su mastru de linna corpedhendhe, paret puntzitendhe carchi cosa 2. unu túnciu paret essendhe dai sos muros e copedhendhe a balcones e giannas Etimo srd. Traduzioni Francese battre, taper plusieurs fois Inglese to beat over and over Spagnolo golpear muchas veces Italiano bàttere ripetutaménte Tedesco wiederholt schlagen.

corjàmene , nm Definizione is còrgios, is pedhes Sinonimi e contrari coiràmini Etimo srd. Traduzioni Francese cuirs Inglese leather and hides Spagnolo corambre Italiano cuoiame Tedesco Lederware.

corjàrju , nm Definizione maistu chi trebballat is còrgios Sinonimi e contrari pedhinarju Terminologia scientifica prf Etimo srd. Traduzioni Francese peaussier Inglese dealer in leather and hides Spagnolo curtidor Italiano cuoiàio Tedesco Lederhändler.

currellài, currellàre , vrb: currigliare, currillai, currillare, currilliai, currizare, currullai, currullari Definizione andhare a giru, istare a su curre curre, currendho de unu corrígliu a s'àteru; cúrrere aifatu a unu po dhu cracare / currillare cun s'unu e cun s'àteru = currilliai avatu de s'unu e de s'àteru Sinonimi e contrari currirzare, curritai, incorrillai, iscurrizare, scurrellai / perseghire / cobèrrere Frasi cun s'alta fantasia a currellare allargade su bolu, o versos mios (A.Casula)◊ s'istúdiu est s'iscusa po currellai in citadi ◊ est a totu dí currellandu ◊ Nanni recuit istracu de currizare ◊ sos crios istant currillandhe ◊ su sirbonedhu essit de sa foxina po currullari 2. mi ant currelladu che un'assassinu ◊ cussu currizat sas féminas ◊ a issus dhus bolia currullai fintzas a candu, médius, iant ascurtai ◊ las currizat che lupu chi giompet a s'anzone ◊ ite ti apo fatu, chi mi curriglias?! ◊ ancu lu currígliet s'espe! ◊ l’ant currigliadu e tentu ◊ citeisidha, chinonca is mortus si ndi pesant de sa tumba e si currulant! 3. apu fatu currullai sa conilla Etimo srd. Traduzioni Francese courir Inglese to run here and there Spagnolo correr Italiano córrere qua e là Tedesco hier und da laufen.

dàngaru , nm: dràngalu, tàngaru Definizione ómine mannu mannu, artu, male fatu, pagu crabbau e pagu sàbiu Sinonimi e contrari càngaru, dangallone, dangarone, giangalloi Frasi debberone dràngalu ch'est, ma de conca, balla!… Terminologia scientifica zcrn Etimo itl. tanghero Traduzioni Francese gros homme maladroit Inglese big and clumsy man Spagnolo hombre grueso y torpe Italiano uòmo gròsso e gòffo Tedesco ungeschlachter Mensch.

«« Cerca di nuovo