comíntzu , nm: cuménciu,
cumentu,
cumentzu,
cumetzu,
cumintzu Definizione
sa cosa chi, o ue o candho si cumènciat, cumenciamentu de una faina, de unu tempus, de unu camminu
Sinonimi e contrari
incaminada,
incomínciu,
incumentu,
inghitzu
| ctr.
acabbu,
finitia
Frasi
totus improvisant cantzonis e mutetus a cumentu ◊ in donzi cosa, su comintzu est su prus difítzile ◊ bonu comintzu e menzus fine! ◊ aus pigau coment'e cuménciu òperas de cantadores
Etimo
itl.
comincio
Traduzioni
Francese
début
Inglese
beginning
Spagnolo
comienzo
Italiano
inìzio,
princìpio
Tedesco
Anfang.
incomínciu , nm: incomintzu,
incuménciu,
incumentzu,
incumintzu,
iscomintzu Definizione
su cuménciu, is primas cosas de una faina, de unu trebballu, de css. fata; fintzes su primu tretu, su tretu chi si agatat innanti de unu logu, de una cosa; su cumenciare
Sinonimi e contrari
comintzu,
incumentu,
inghitzu
/
incomintzamentu
| ctr.
acabbada,
acabbu,
finitia
Frasi
dai s'iscomintzu de su coju s'abbizeit chi calchi cosa no andhaiat comente deviat andhare ◊ ti dat cara su Segnore dae s’incomínciu de s’annu a s’acabbu ◊ comenti fait s'incumentzu de cussa poesia?
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
début,
commencement
Inglese
beginning
Spagnolo
comienzo,
principio
Italiano
inìzio
Tedesco
Anfang.
insemía , nf: intzimia Definizione
càusa, neghe chi faet naschire unu male, princípiu de calecunu efetu (mescamente de maladia); fintzes iscusa tanti po nàrrere, po fàere (o po no fàere) una cosa
Sinonimi e contrari
ansimia,
càusa,
písima
/
abbétia,
arraghèscia,
atema,
congiuntura,
cóntia,
iscóticu,
iscúgia,
tzemia
Modi di dire
csn:
intzimia de… = coment'e chi…, a su postu de…; bogai intzimia = chircare iscusas; is intzimias de su partu = sinnales de comente una fémina ràida est sentida pro s'illierare
Frasi
ita cudha bagadia… morti chen'e intzimia fatzant!
2.
dhi narant cosa po tenni s'intzimia po dh'acusai ◊ no tenendu intzimia de perunu imputu, dhus iant libberaus
3.
seis benius a mi pigai cun ispadas e fustis, intzimia de èssi unu bandidu (Ev)◊ intzimia de istudiare ses zogandhe!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
germe,
source,
principe
Inglese
germ,
cause,
beginning
Spagnolo
germen,
origen,
pretexto
Italiano
gèrme,
càusa,
princìpio,
sìntomo,
stìmolo,
movènte
Tedesco
Ursprung,
Grund.
intràda , nf: intrara,
intrata Definizione
su intrare, su cuménciu de una sumana, de un'istagione; tretu inue si intrat a unu logu; is provistas, is badàngios chi intrant a unu, a una domo, a unu bilànciu, fintzes is trebballos e produtos de s'incúngia; in su càntigu a tenore est s'acumpangiamentu chi sighit a s'istérria, in su ballu est unu passu prus longu; foedhandho de cójuas, est su permissu a s'ómine po intrare a domo de sa fémina; a logos est fintzes su tocu de sa campana chi giaet a ischire sa morte de unu
Sinonimi e contrari
intramentu
/
ingiassu,
intradorzu
/
balanzu 1,
busca
| ctr.
essia
/
gastu,
ispesa
/
ispiru
Modi di dire
csn:
in sa prima i. = in su primu tretu chi si agatat intrendi a unu logu; donai intrada a unu = fàgherelu o lassàrelu intrare a domo (mescamente a s'ómine chi at dimandhadu fémina a cojare); cunforma a s'intrada sa essida = segundu su gualàngiu si fait s'ispesa
Frasi
po s'intrada a Castedhu, a s'arciobispu dhi ant fatu unu bellu acumpangiamentu ◊ sos refrios a s'intrada de s'iberru ant a èssere pejus ◊ est cosa fora de usu a fai s'intrada un'arricu a domu de Deus ◊ no lis neghedas s'intrada de sa gianna! ◊ is piciochedhos faiant s'intrada a iscola candho beniat sa maista ◊ a s'intrada chi at fatu a sa domo at bidu custas tres melas
2.
me in s'aposentu dhoi at tres intradas ◊ sa crésia in bidha est a primu intrara
3.
de oi ti giau s'intrada in custa domu: beni candu ti praxit ◊ oje fiza nostra at dau s'intrada a s'ammorau ◊ in sas portas tzelestiales dàdennos líbbera intrada! ◊ si dae te s'intrada no tegno in sa vida mi lassas a penare ◊ tandho sas féminas a su tzilleri no bi aiant intrada
4.
s'intrada de s'annu est in s'argiola ◊ pigaiat su frade a retirare su casu e su regotu, chi fit s'intrada de donzi die ◊ Tonnedhu fit trabagliendhe a s'intrada e a s'àteru it'e fàghere
5.
ant tocau un'intrada: chini est su mortu?
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
entrée
Inglese
entrance,
income,
opening,
beginning
Spagnolo
entrada
Italiano
penetrazióne,
entrata,
ingrèsso,
accèsso,
intròito
Tedesco
Eingang,
Zutritt,
Einnahme.
prensípiu , nm: prentzípiu,
princípiu,
printzípiu,
priscípiu Definizione
su cuménciu de cosas, de chistiones e fatas; genia de régula, fundhamentu (de cumportamentu morale, de isciéntzia o àteru)
Sinonimi e contrari
comintzu
/
régula
| ctr.
acabbu,
finitia
Frasi
ant tentu printzípiu sas istellas, o sunt eternas totu, Sole e Luna? ◊ bonu printzípiu e menzus fine!
2.
non sigast s'arrexoni de "su tallu" si cuss'arrexoni est contras a is princípius e is valoris cosa tua! ◊ cussa est una pessone de printzípios sanos, onesta ◊ si Samanta depiat lassare sa Sardinna cheriat nàrrere po issa sa morte de sos printzípios e de sas raichinas suas ◊ su cerbedhu de us ómines tenet princípius coment'e régulas de grammàtica chi no si ndhe rendhet contu
Traduzioni
Francese
commencement,
principe
Inglese
principle,
beginning
Spagnolo
principio
Italiano
princìpio
Tedesco
Anfang,
Prinzip.
tèma , nf: atema,
dema,
tzema (sa t. = nr. satèma) Definizione
càusa, iscusa de unu male, maladia mancari no grave; fintzes prantu longu
Sinonimi e contrari
ciaca,
insemia,
iscóticu,
iscúgia,
mendhea,
taca 3,
témiu,
tzemia*
Frasi
as collidu tema: mi pares tunconidu
Traduzioni
Francese
symptôme
Inglese
illness beginning
Spagnolo
principio de enfermedad
Italiano
difètto alla salute,
princìpio di malattìa
Tedesco
schlechte Gesundheit,
Anfang einer Krankheit.