brócu , nm: Definizione
orrugu de linna (prus che àteru a punta a una parte) prantau in terra o cravau in su muru po acapiare o apicare cosa, istrégiu (ma est fintzes postu, tretu, inue in is cumbessias unu costumat – o tenet diritu – a pònnere su bagàgliu, is trastos, a si arrimare); fintzes ogu de linna ue isparat cambu nou; àinu o cuadhu malandhau
Sinonimi e contrari
brechioni,
cantu,
rocu,
runcu,
tretu
/
frusticu
Modi di dire
csn:
téteru che b. = círdinu, téteru che fuste, chi si creit meda e mancu saludat; èssere tirau che pedhe in b. = èssiri tirau che cani, èssere chentza tempus nudha nudha; brochedhu pro innetare dentes = ispuligadente; no ischire mancu su b. chi che li vocat s'ocru = no si abbizare de sos dannos e istrobbos prus ladinos, no bídere su male mancu candho est craru; annare che a su brocu (circhendu calecuna cosa)= andai a corpu seguru aundi est sa cosa circada
Frasi
bi at unu brocu de linna chi marcat sa làcana ◊ in domo sua no cheret tocare brocu dae terra! ◊ bi at tzente chi de unu brocu ndhe fachet una ràica!
2.
est camminandhe téteru che brocu ◊ sa zente, de su bisonzu, fit tirada che pedhe in brocos
3.
su priore ocupabat tres brocos, in sa cumbessia ◊ sos Portolos aiant picau possessu de su brocu issoro chi fit in s'úrtimu cuzone de sa cumbessia (S.Spiggia)
Cognomi e Proverbi
smb:
Broccu
Etimo
ltn.
broccus
Traduzioni
Francese
pieu,
piquet
Inglese
peg
Spagnolo
estaca,
piquete
Italiano
pïòlo,
picchétto
Tedesco
Haken,
Pflock.
pichète , nm Definizione
puntedhu piticu a punta chi si fichit in su puntu ue si depet prantare sa bide, o fintzes po singiale pigandho misuras in terra; in cobertantza, fintzes frastimu
Sinonimi e contrari
cràdiu,
fichete
/
frastima
Etimo
spn.
piquete
Traduzioni
Francese
piquet
Inglese
peg
Spagnolo
estaca
Italiano
picchétto
Tedesco
Pflock.
pítiche 1 , nm: pítighe,
pítziche,
pítziga,
pítzighe Definizione
istrinta chi si giaet cun duos pódhighes a sa carre (chi si est a forte dolet puru e po cussu si narat fintzes in su sensu de male, dannu); ferru addopiau in duos de pòdere aferrare tzitzones aconciandho su fogu; genia de pintza cun sa molla po poderare orrobba istérria / min. pitichedhu, pitighedhu / cosa posta a pitighedhu, a pitighedhedhu = in picedhu, apenas arréscia, posta in pitzus de calincuna cosa ma tropu a oru e in perígulu de ndi arrúiri
Sinonimi e contrari
pitibiti,
piticada,
pitiliche,
pítzulu 1
/
pitzighitu
/
pítziris
Frasi
bae, li tiras sas orígias e li das unu basu a pitighedhos ◊ cras sero ti apo a dare unu basu a pitichedhos ◊ si dispedeit dèndheli unu pítighe trofijadu in su cavanedhu ◊ sos pítighes de pitzinnia essint a betzesa ◊ liu damus nois, su pítziche, a su maghiarju ricu!…
2.
donzi tantu achicaiat fogu a sa pipa cun su pitighedhu
3.
si no lis pones pítighes, cussos trastes che los bolat su bentu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pincement,
fichoir,
pince
Inglese
pinch,
clothes peg,
tongs
Spagnolo
pellizco,
pinza
Italiano
pizzicòtto,
mollétta
Tedesco
Kniff,
Feuerzange,
Wäscheklammmer.
toronígliu, toroníllu , nm: turnígliu Definizione
su fusu filetau de una prentza; genia de crae o piredhu chi girandho istirat is cordas de sa chitarra (e ue funt acapiadas)
Sinonimi e contrari
turnitu
/
cdh. trunígliu
/
trasidhu
Etimo
spn.
tornillo
Traduzioni
Francese
cheville
Inglese
tuning peg
Spagnolo
clavija
Italiano
bìschero
Tedesco
Wirbel.
travèdha , nf Definizione
orrugu de linna, de tàula o de àteru materiale, chi si ponet a istúturu (es. in is iscalas, is gecas, is sedhatzos e àteru) po poderare impare duas cosas o fintzes po serru, pòdere pònnere su pei o àteru
Sinonimi e contrari
reja 1,
traessa
/
pedarzu
Frasi
sa cradea zughet sas travedhas ◊ s'iscala de linna de su mastru de muru est a travedhas
Traduzioni
Francese
pieu,
traverse,
barreau
Inglese
peg,
transom
Spagnolo
gancho,
travesaño
Italiano
pïòlo,
travèrsa
Tedesco
Pflock.