arràncu , nm Definizione
fragu chi andhat a sa cosa, prus che àteru malu, fintzes singiale ch'iscóviat calecuna cosa; su chi ndhe podet dipèndhere a is fígios de is mannos (arrancu de parentella)
Sinonimi e contrari
abbentada,
abbentu,
arrastu,
fracu,
pudescioi,
rànchidu 1,
seledu
Frasi
de s'istabbilimentu ndi lompiat un’arrancu malu ◊ arrancu de muscedra: incapat, dhi betaus bruncu! ◊ arrancu de gunnedha no mi ndi at andau mai ◊ fragat e narat: Arrancu de santu pigu! ◊ arrancu de arrosas in su mes'e maju ◊ no dhi posso intendhe prus s'arrancu!
2.
in custa chistioni dhoi at arrancu de pecau! ◊ innòi, de coja mancu s'arrancu!
3.
si at tirau a s'arrancu de su babbu, cussu piciocu est malu a coi!
Etimo
ltn.
rancor, -oris
Traduzioni
Francese
odeur
Inglese
scent
Spagnolo
olor
Italiano
odóre
Tedesco
Geruch.
arràsta , nf, nm: arràstiu,
arrastru,
arrastu,
rasta Definizione
sa capacidade de ndhe bodhire is fragos cun su nasu; fragu, ma fintzes singiale, òpera o cosa chi abbarrat de comente si passat o s'istat in su logu, in sa vida; fintzes singiale de is cropos chi abbarrat in sa carre, de postas de pei o àteru deasi
Sinonimi e contrari
abbentada,
fiacu 1,
frusa
/
arrancu
/
addromu,
arrestallu,
frata,
ilmina,
peada,
trata
/
iscringada
Modi di dire
csn:
essiri de s'arrastu, foras de s'arrastu = essíreche fora de su chistionu, de s'argumentu; s'arrastu de sa pedhe = pedhutu, arroghedhu de petza chi abarrat atacau a sa pedhi comenti si ndi tirat iscroxendi un'animali
Frasi
no at lassau mancu arrasta ◊ fatzais arrastu de marxani! ◊ s'arrastu de sa peta arrustindhe ch'essit atesu ◊ margiani portat càrigas finis po s'arrastu ◊ si nci ant fatu mangiucu, dhu connòsciu de s'arrastu
2.
ancu fatat un'abba chi sa capra lesset s'arrastu in sa pranedha! ◊ me is bias dhoi fiant is arrastus de is lamonis de carru ◊ a pè cun sas iscarpas bullitadas, bi fit s'arrastu in donzi caminera (A.Liori)◊ passendi no lassat arrastu mancu in s'arena
3.
s'ómini si depit istreletzai de is àterus, deghinò no lassat arrastu de sa vida sua ◊ no lassat arrasta, che a su bentu passanne subra de su màrmaru ◊ ant agatau grutonis cun arrastus de genti bívia in simanas antigas ◊ sunt andaus avatu de s'arrastu ma no ant agatau su tallu
4.
aciotendidhu, dónnia corpu lassàt un'arrastu arrúbiu ◊ in s'arena dhoi at arrastu de peis ispollincus
5.
at cummentzau bèni a chistionai, ma apustis nc'est essiu de s'arrastu ◊ guai a dhi narri s'annomíngiu ca nci essiat luegu foras de arrastu
Traduzioni
Francese
flair,
trace
Inglese
track,
scent
Spagnolo
olfato,
husmo,
rastro
Italiano
odorato,
fiuto,
órma,
imprónta,
tràccia
Tedesco
Geruchssinn,
Witterung,
Spur.
arrastài , vrb: arrastare,
arrastari,
arrastrai,
rastai Definizione
andhare a s'arrastu de sa fera, pigare s'arrancu, fragare; sighire o pònnere aifatu de s'ormina, de is arrastos
Sinonimi e contrari
acarigai,
annajare,
annàsere,
fiagare,
isimare,
nuscai,
semare 1
/
addromare,
atratare,
ildarrastare,
orminare,
trateare
Frasi
su cani miu at arrastau sa perdixi ◊ recuias a domo arrastendhe sabores dae tesu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
flairer le gibier
Inglese
to scent game
Spagnolo
rastrear
Italiano
fiutare la selvaggina
Tedesco
wittern.
frúsa , nf: afrusa Sinonimi e contrari
arrasta,
ilmina,
trata
Frasi
su cani fragat sa frusa de su lèpuri ◊ candu eus muntuau eus pérdiu unu crabu ma at sorigau sa frusa e aproillau est a solu duas dis apustis
Traduzioni
Francese
odorat,
flair
Inglese
scent
Spagnolo
olfato
Italiano
fiuto
Tedesco
Geruch,
Spur.
ibentiàre , vrb: ilbentiare,
irbentiare,
ilventiare,
irventiare,
isbentiare,
isvantiare,
isventiare,
sbentiai Definizione
coment'e pèrdere bentu, pèrdere fragu, pèrdere sa fortza, s’efetu de s’àrculu (nau de is imbriagos puru), fintzes pigare ària, bentu
Sinonimi e contrari
iscoturare,
istudinare,
scexiai
/
bentiai,
irvalorire,
ispaporare
/
illeriare,
irbasolare
Frasi
ti mandho a pistare giarra, gasi ibéntias!◊ una borta dau focu, a sa piatza li fachiant sas bentosas in costazos pro irbentiare ◊ impitat sèmpere ispíritu isventiadu pro cumpònnere sas drogas ◊ tupa s'ampulla de su binu ca sinono si che irbéntiat! ◊ pro lu fàghere isventiare, a s'imbriagu, che l'ant postu fora
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
s'éventer,
s'évaporer
Inglese
to lose scent (strenght),
to evaporate,
to fade (away)
Spagnolo
evaporarse
Italiano
svaporare
Tedesco
ausdunsten,
verdunsten,
verrauchen.