acatósu , agt Definizione
chi faet bonu acatu
Sinonimi e contrari
acasazajolu
Frasi
comenti est intrada si nd'est pesau acatosu e dh'at saludada ◊ pagu acatosas is amigas de fradi miu!…
Terminologia scientifica
ntl
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
sensible
Inglese
sensitive
Spagnolo
cordial
Italiano
sensìbile,
cordiale
Tedesco
gastfreundlich.
corimòdhe , agt Definizione
nau de gente, cumpassivu, chi est de coro modhe, chi sentit cordozu, chi tenet làstima de s'àteru
Sinonimi e contrari
cordozosu,
cumpassivu
| ctr.
coritostu
Frasi
tzia Maria, sa corimodhe, pranghiat po dónnia cosighedha
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
bienveillant,
sensible
Inglese
sensitive
Spagnolo
benigno,
sensible
Italiano
benigno,
sensìbile
Tedesco
gütig,
empfindlich.
delicàdu , agt: delicau,
dibicau,
dilicadu,
dilicau Definizione
nau de cosa fine, chi bàliat pagu, chi est de pagu agguantu, chi est fàcile meda a si segare, a si guastare, a fàere dannu; nau de unu o de una manera de fàere, chi giaet atentu a no ofèndhere, a usare arrespetu, a no fàere male
Sinonimi e contrari
dílicu
/
cdh. dilicatu
| ctr.
folte,
grussu
/
grosseri
Modi di dire
csn:
delicau che turudha móssia (nadu a befe) = chi no bollit èssiri tocau po nudha, delicau a tropu; delicau che mardi iscorrovendu mamaderras = chentza grabbu perunu; dilicau che su càlixi = díligu meda, suzetu a si segare
Frasi
s'arti de su braberi est dibicada ◊ mabagràbiu, dibicau che turudha ses! ◊ isterzu de bidru fine si leat abbellu ca est delicadu e si podet segare
2.
delicau, su mússiu… in dus mússius si dh'at papada cudha mela! ◊ za est delicada… no faghet a li nàrrere nudha chi si la leat deretu!
Etimo
ltn.
delicatus
Traduzioni
Francese
délicat,
sensible
Inglese
delicate,
sensitive
Spagnolo
delicado,
sensible
Italiano
delicato,
sensíbile
Tedesco
zart.
dílicu , agt: díligu,
dírigu Definizione
chi no bàliat ifortzu, cropu, orruta o àteru chi podet nòghere; nau de un’arremu de sa carena, chi dolet meda po pagu chi si dhi fatzat male o chi si tochet; nau de unu, chi si dha leat luego, chi est malu a cuntentare, chi si ofendhet, chi est contràriu a su male mancari siat de pagu contu o chi cunsiderat sa gente o is cosas cun arrespetu mannu
Sinonimi e contrari
delicadu,
finigosu,
iltrízile,
indílicu,
istincu,
marriu,
menosu,
scarritzinu,
schirriolu,
stinghiritzu
Modi di dire
csn:
fémina díliga = chi bi daet tentu meda a s'unore; èssere díligu che bua mala = chi no fait a dhu tocai ca si dha pigat luegus; èssere de manu díliga = chi faghet sas fainas o tocat sa cosa cun atentzione manna, cun dilighia e grabbu
Frasi
s'ogru est cosa díliga meda ◊ custu no est ne sucu e ne minestra cun late pro istògomos díligos ◊ dílica perla mia, coro, pitzinnu bellu! ◊ no brulles cun su fígadu ca est cosa díliga! ◊ cussa zughet sa carrajone díliga
2.
est díligu, cussu: arguai a tocare nudha a neune! ◊ no lu tzírighes, cussu: est díligu che bua mala!
3.
si no mi aggantzas a díligu a díligu dae me no ndhe bogas meda lúcuru
Cognomi e Proverbi
smb:
Diligu
Etimo
ltn.
delicatus
Traduzioni
Francese
délicat,
scrupuleux
Inglese
delicate,
scrupolous,
sensitive
Spagnolo
delicado
Italiano
delicato,
fràgile,
sensìbile,
scrupolóso
Tedesco
zart,
sensibel,
empfindlich,
sorgfältig.
friarósu , agt: fridarosu,
fridorosu,
fridurosu,
frigorosu,
friorosu,
fritarosu,
fritorosu,
fritulosu,
friturosu Definizione
chi sufrit meda su fritu; chi faet fritu meda, o dhue at fritu meda
Sinonimi e contrari
firtorosu,
fritulàntzigu,
titirigosu,
tudhosu
/
fridu
| ctr.
caente
Frasi
ma ses friturosu, mih: tenes fritu fintzas candho sos àteros ant calura!
2.
est faladu su nie in s'ierru fritorosu ◊ s’annu passau est istétiu un’ierru fridarosu ◊ no timiat sos manzanos friturosos ◊ me is dis friarosas si firmat acanta de sa forredha ◊ s'istait mali in custa coxinedha fridarosa
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
frileux
Inglese
sensitive to cold
Spagnolo
friolero
Italiano
freddolóso
Tedesco
verfroren.
indilighídu , pps, agt Definizione
de indilighire; chi dolet, chi no faet a dhu tocare ca dolet / piae indilighida = chi dolet meda
Sinonimi e contrari
dílicu
/
addoliadu,
addolidu,
addolimadu,
addoloridu
Traduzioni
Francese
endolori
Inglese
numbed,
very sensitive
Spagnolo
dolorido,
muy sensible
Italiano
indolenzito,
mólto sensìbile
Tedesco
eingeschlafen,
sehr empfindlich.
iscusósu , agt Definizione
chi est débbile, chi s'immalàidat cun facilidade po dónnia iscusa; nau fintzes po sa manera de fàere
Sinonimi e contrari
ciacosu,
delicadu,
tunconidu
/
dílicu,
menosu
Frasi
babbu est istadu sempre iscusosu: tota sa vida de un'afrenta a s'àtera, totu sos males los at isse
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
sensible
Inglese
sensitive
Spagnolo
sensible,
débil
Italiano
sensìbile
Tedesco
empfindlich.
titirigósu , agt Definizione
chi est ateterau de su fritu, chi sufrit su fritu; si narat de custu puru, chi est forte de fàere ateterare
Sinonimi e contrari
fridorosu,
fritulàntzigu,
titicu
| ctr.
imbaschidu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
frileux
Inglese
sensitive to cold
Spagnolo
friolero
Italiano
freddolóso
Tedesco
gegen Kälte empfindlich.