chènsa , nf, nm: chènscia,
chénsciu,
chèscia,
chésciu,
chessa 1,
chéssia,
ghessa Definizione
totugantu su chi unu narat o giaet a bíere de dolu, de dispraxere o discuntentu de isse etotu o de un'àteru o de calecuna cosa: si narat fintzes de is animales (es. de is angiones o crabitos seberaos chi istant a iscràmios ca bolent sa mama)/ min. chescedhu
Sinonimi e contrari
abbogu,
crèscia,
irrínghiu,
lamenta,
repita,
tzirchinzu
Modi di dire
csn:
dare sa chensa = abbogàresi, chensciaisí cun s'autoridadi, dare sa denúntzia; dare chensas, èssere in chessa = chesciaisí, murrungiai; chéssias pranticosas = prantu de chie si chessat
Frasi
a sa chèscia li rispondhet a tènnere pascéscia! ◊ sa morti est s'úrtima chèscia de sa vida ◊ si tue no mi aias betadu s'ala, inoghe no che fia paradu: però una chènscia ti dia cherrer fàghere ◊ canno su pitzinnu furaiat cosa, sos meres nche giuchiant sa chessa a sa mama ◊ ti la picas una chessa!…
2.
sa pobidha pranghiat s'isposu cun tzúnchios e chescedhos chi isperrànt su coro
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
plainte
Inglese
complain
Spagnolo
queja,
lamento
Italiano
lagnanza,
laménto,
reclamo
Tedesco
Klage,
Beschwerde.
intzúnchidu, intzúnchiu , nm Definizione
genia de boghe chi si faet fintzes a buca serrada coment'e chesciandhosi de unu dolore
Sinonimi e contrari
ciúnchiu,
túnchiu,
tzurrúnchiu
Frasi
de sa domu ndi arribbàt unu prantu a singurtus e a intzúnchidus ◊ est tota sa noti a intzúnchius ca dh'increscit s'iscraxu, po sa satzarura chi at fatu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
gémissement
Inglese
moan
Spagnolo
lamento
Italiano
laménto
Tedesco
Klage.
pibía , nf, nm: pibinu,
pibiu,
píbiu Definizione
genia de píulu, de boghighedha coment'e lamentu, chèscia po dolore, genia de dispraxere, de annicu; cosa chi si narat o chi si faet coment'e lastimandho
Sinonimi e contrari
agémenu,
ciúnchiu,
ghémida,
intzúnchidu,
lambrighitu,
píliu,
piugnu,
túnchiu,
tziunzu
/
carigna,
làstima
Frasi
de fiza tua intendhe sa boghe in pibiu, dolente, lastimosa, dae ora continu giama giama! ◊ no l'intendhes su pibiu de una criadura chi est giamendhe? ◊ beni duncas, no vivas in pibinu, friti sa testa in s'amorosu sinu (P.Mereu)◊ su trenu fait tzichirriai is frenus in d-unu pibinu de ferru cun ferru
2.
puzones chi allegrent su manzanu cun sas milli pibias delicadas! (A.Casula)◊ dogni puzone torrat a cantare in su nidu pibios de amore (S.Serra)◊ in custa terra mai perunos pibios as retzidu ◊ torra, Nina, cun sos carignos tuos e pibios! ◊ su pitzinnu fit pesadu a pibinos mesu visciadu e unu pagu mandronatzu
Cognomi e Proverbi
smb:
Pibiu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pépiement,
plainte,
pleurnicherie
Inglese
peeping,
whining
Spagnolo
pío pío,
gemido,
lamento
Italiano
pigolìo,
laménto,
piagnucolìo,
lamentazióne,
querimònia
Tedesco
Gepiepe,
Gewimmer,
Gejammer,
Jammern,
Wehklage.
túnchiu , nm, nf: (su t. = sutúnchiu) ciúnchiu
túncia,
túnciu,
túnghiu,
tzúnchiu Definizione
genia de boghighedha coment'e a lamentu po dolore, ma fintzes po gosu, cuntentesa; sa boghe de su cane candho dh'ant atripau; cosa chi si narat a lamentu; genia de sonu lamentosu / su túnchiu de sa morte = póleu, sórriga, su sorrogu de chie est morindho
Sinonimi e contrari
agémenu,
ghémida,
intzúnchidu,
pibia,
píliu
/
chensa,
coroju,
murrunzu,
órulu,
teroju,
torunzu
/
múliu
Frasi
túncios de piantu cuades istratzendhe tràmulas sicadas a s'àrvure de su coro ◊ no che lis at essidu unu túnciu ◊ si ch'est andhadu a coa bàscia, a túnciu e a murrunzu
2.
finamentra innoghe sa zente est a túncia fata contra a sa mala amministrascione
3.
no sempre sos túnghios de su bentu li fiacabant su sonnu (G.Piga)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
gémissement,
glapissement
Inglese
whimpering
Spagnolo
lamento,
quejido,
aullido
Italiano
gèmito,
mugolìo
Tedesco
Stöhnen,
Winseln.