abélidu, abéliu , nm Definizione su apedhare o guguliare de is canes; foedhandho de gente, boghes de dolore; idea fissa, violu, oriolu Sinonimi e contrari agrugu, agúriu, giàngiulu, gruju, gurrúliu, órulu, zàrulu / pedine 3. ndi teneis unu de abéliu po sa binnenna!…(E.Nieddu) Terminologia scientifica bga Etimo srd. Traduzioni Francese hurlement Inglese howl Spagnolo aullido, queja Italiano ululato, guaito Tedesco Heulen, Klage.

apenétu , nm: penetu* Sinonimi e contrari lambrighitu, póleu, pibia, piugnu, tziunzu Traduzioni Francese pleurnicherie, regret Inglese regret, wailing Spagnolo lloriqueo, queja Italiano piagnucolìo, rammàrico Tedesco Gewimmer, Klage.

carèla , nf: carella, carrella, cherella, cuerela Definizione cosas de una briga o chertu, de certai, de andhare in giustítzia, ma fintzes chistionu a boghes Sinonimi e contrari acusa, pretu / chensa Frasi si est a b'intrare sa carella cherzo ischire cantu mi benit a costare ◊ ischides chie at fatu sa carela e mi ndhe cheret sa conca mutzare? ◊ sentza delitu la ponzo in carella 2. ispantadu a sa nóbbile carella, "Chie sezis", dimandho, "sorres bellas?" ◊ una carrella de diàulos àrtziant e calant in s'iferru Etimo itl. quarella Traduzioni Francese plainte Inglese action Spagnolo querella Italiano querèla Tedesco Klage.

chènsa , nf, nm: chènscia, chénsciu, chèscia, chésciu, chessa 1, chéssia, ghessa Definizione totugantu su chi unu narat o giaet a bíere de dolu, de dispraxere o discuntentu de isse etotu o de un'àteru o de calecuna cosa: si narat fintzes de is animales (es. de is angiones o crabitos seberaos chi istant a iscràmios ca bolent sa mama)/ min. chescedhu Sinonimi e contrari abbogu, crèscia, irrínghiu, lamenta, repita, tzirchinzu Modi di dire csn: dare sa chensa = abbogàresi, chensciaisí cun s'autoridadi, dare sa denúntzia; dare chensas, èssere in chessa = chesciaisí, murrungiai; chéssias pranticosas = prantu de chie si chessat Frasi a sa chèscia li rispondhet a tènnere pascéscia! ◊ sa morti est s'úrtima chèscia de sa vida ◊ si tue no mi aias betadu s'ala, inoghe no che fia paradu: però una chènscia ti dia cherrer fàghere ◊ canno su pitzinnu furaiat cosa, sos meres nche giuchiant sa chessa a sa mama ◊ ti la picas una chessa!… 2. sa pobidha pranghiat s'isposu cun tzúnchios e chescedhos chi isperrànt su coro Etimo srd. Traduzioni Francese plainte Inglese complain Spagnolo queja, lamento Italiano lagnanza, laménto, reclamo Tedesco Klage, Beschwerde.

chirèlla , nf, nm: chiriella, chirielle 1, chiriellu, chirriella, criella Definizione genia de lamentu longu, ifadosu, chi no acabbat prus, ma fintzes tzarra, contighedhu chentza importu; persona ifadosa Sinonimi e contrari iscamurriada, isvrúdhiu Modi di dire csn: cantare sa c. a unu = narrerendheli unu bellu pagu; leare a chirielle a unu = pigaidhu in duus, unu a peis, s'àteru a is bratzus coment'e candu no dhu podint pigai mellus ca est grai Frasi dí e noti si cheschiàt e sa chiriella fiat lómpia a is origas de su dimóniu ◊ Luxia si afórtiat cun d-una bella chirriella de fuedhus malus…◊ si funt postus a contai contus e criellas ◊ is criellas o contus de fogili funt nàscias a ingíriu de su fogu 2. l'ant leadu a chirielle, in duos, azigu lu podiant ◊ est cada sero a unu chirielle ca de vinu si cochet che carvone Etimo itl. chirielle Traduzioni Francese plainte assommante Inglese complaint Spagnolo queja, cantinela Italiano lamentèla, rampógna Tedesco Klage, Vorwurf.

clamòre , nm: cramore, cramori Definizione lamentu, cosa chi si narat coment'e pedindho agiudu, tzerriandho agiutóriu, a boghes Sinonimi e contrari avocascione, boche, chèscia Frasi in domo nostra, pro méritu de sos mazores, no bi apo bidu mai unu cheltu, ne clamores e ne murrunzu ◊ paghe a sa Terra imbiade, a sos pópulos reposu: o Segnore piedosu, sos clamores iscultade! ◊ su trèmene fritu de sa tanca de sas ruches si los ingullit chene cramore e ne lúmene, a sos ómines de preda! Etimo ltn. clamoris Traduzioni Francese invocation, plainte Inglese invocation, lament Spagnolo llamamiento Italiano invocazióne, laménto Tedesco Anrufung, Klage.

intzúnchidu, intzúnchiu , nm Definizione genia de boghe chi si faet fintzes a buca serrada coment'e chesciandhosi de unu dolore Sinonimi e contrari ciúnchiu, túnchiu, tzurrúnchiu Frasi de sa domu ndi arribbàt unu prantu a singurtus e a intzúnchidus ◊ est tota sa noti a intzúnchius ca dh'increscit s'iscraxu, po sa satzarura chi at fatu Etimo srd. Traduzioni Francese gémissement Inglese moan Spagnolo lamento Italiano laménto Tedesco Klage.

isclàmu , nm: iscramu Definizione boghe lastimosa de chie sentit bisóngiu mannu de agiudu, ma fintzes boghe po meravíglia, ispantu Sinonimi e contrari iscramore Frasi in sos dolores est a isclamos ◊ in su coro nos durat s'iscramu de tantas sorres deldiciadas ◊ sunt surdos a sos iscramos de sos disamparados ◊ apo una boghe de iscramu intesu: boghe de pitzinnu fit, mi so seradu, daghi at sa mama, su babbu giamadu, pro l'aer libberadu abboghinendhe (G.G.Fadda)◊ su pizinnu fit famidu e sa mama pianghendhe a iscramu ca no teniat it'e li dare 2. comente intendheit cussu si ndhe peseit a iscramu nendhe "No podet èssere!" Etimo srd. Traduzioni Francese plainte, imploration Inglese lament, entreaty Spagnolo queja, clamor Italiano laménto, implorazióne Tedesco Klage, Flehen.

lamènta , nf Definizione totu su chi si narat chesciandhosi, su si chesciare po cosa chi no andhat bene Sinonimi e contrari arraghèscia, chensa, irrínghiu, lamentella Frasi cantas penas mi agianghes si restas surdu a sas lamentas mias! ◊ si a torrare istentas no ti balent lamentas e ne piantos! ◊ no podindhe frenare sas lamentas, oe t'iscrio ◊ manc'una bia mi naras chi ses cuntenta: ti fato giusta lamenta, ite chircas, mente mia? Etimo ltn. lamenta Traduzioni Francese plainte, doléance Inglese complaint Spagnolo queja Italiano lamentèla, lagnanza, rimostranza Tedesco Klage.

rèa , nf: ria Definizione atítidu chi is parentes de su mortu faent cicios a inghíriu, is parentes etotu cicios a inghíriu de su mortu, arringheraos; fintzes prantu a toroju, a tzérrios po àteru / èssere a rea = a filera, arringheraus; intrare in r. = iscurtare sa resone, adduire a sa resone, ponner mente Sinonimi e contrari rolu, teju Frasi fit fachèndhesi sa ria, pranghendhe sa sorre malassortada ◊ sunt in ria, pranghendhe ◊ sa familla in sa ria est a sucutu ca su balente no est torrau ◊ tantas caras bido totu a rea 2. in domo sas féminas sunt a ria fata pro mene ca depo partire 3. a minore li daiat carchi corpu de fuste pro lu fàghere intrare in rea Terminologia scientifica sntz Traduzioni Francese larmes funèbres Inglese pain, lamentation Spagnolo llanto fúnebre Italiano duòlo, pianto fùnebre Tedesco Klage, Totenklage.

«« Cerca di nuovo