calítza , nf: callitza,
galitza Definizione
margiane fémina
Sinonimi e contrari
fraícia
Terminologia scientifica
anar
Traduzioni
Francese
renarde
Inglese
vixen
Spagnolo
zorra
Italiano
vólpe fémmina
Tedesco
Fuchsweibchen.
chèrba 1 , nf Definizione
su crebu fémina
Cognomi e Proverbi
smb:
Cherba
Terminologia scientifica
anar
Traduzioni
Francese
biche
Inglese
doe
Spagnolo
ciervo hembra
Italiano
cèrvo fémmina
Tedesco
Hirschkuh.
fémina , nf, agt: fémmia,
fémmina Definizione
nau mescamente de sa genia umana, s'organísimu chi prus isvilupat s’aparatu adatu po arrecire e ingendrare s'óvulu, fàere crèschere su fedu e afigiare; si narat mescamente in su sensu de persona fémina e fintzes de pobidha; nau pentzandho a ómine cojuau, sa pobidha; títulu de arrespetu chi si giaet prus che àteru a fémina chi no si connoschet o chi no s'ischit chie est; de duas cosas chi s'intrant apare, sa chi portat un'istampighedhu po intrare s'àtera (su mascu)/ erba de féminas = iparra (Capsella bursa pastoris)
Sinonimi e contrari
mulleri,
pobidha
/
femininu
| ctr.
ómine
/
mascru
/
maridu,
pobidhu
Modi di dire
csn:
f. afainada, fata, bagadia, cojada, bella, lègia, fainera; f. istrobbada = chi zughet su mese; f. primarza, primajola = chi at tentu fedu sa prima borta; f. istrumada = chi s'est istrumada, ndhe at pérdiu su fedu; f. andhada e bénnida, f. mala = fémina imbitzada a ómines; dimandhare f. = chèrrere a muzere; anzone, batu, àinu f. = si narat de totu sos númenes chi no tenent númene diferente de su mascru; sere a cadhu a sa moda de sas féminas = cun is cambas a una parti; sa f. est bennia in ou (nadu de zòvana creschindhe)= at comintzadu a li bènnere su mese, comintzat a èssere a tretu de fizolare
Frasi
dh'eis a crei cras su chi fadeus nosu féminas!…◊ sa fémina in malíscia contat nudha: niunu mi lu podet dennegare (Pulina)◊ finas a oe sa fémina est restada che iscrau ◊ cussu picioconi, chi no donat cura, is féminas dhu torrant a s'ossu
2.
che tenzo sa fémina foraidha e cheret chi mi arranze a sa sola, oe
3.
bona fémina, de ue sezis? ◊ fémina, ite cheres? ◊ o cudha fémina, mighi in cue no b'istat neune!
4.
bi at zuncu mascru e zuncu fémina, fiore mascru e fiore fémina ◊ custu est unu lèpuri fémina ◊ custos teniant unu fizu màsciu e una fiza fémina ◊ si piscant is arritzonis fémina ca portant is ous
5.
e torra ancora gastos e ispassos, pranzos rebbotas e lussos e galas, abbusos e burrúscios e fragassos, malos cumpanzos e féminas malas (P.Casu)
Cognomi e Proverbi
prb:
fémina chene busciaca, fémina mesu maca ◊ fémina neada fémina pretziada ◊ iscuru a s'ómine chi narat segretos a fémina ◊ sa malíscia de sa fémina superat totu sas àteras
Etimo
ltn.
femina
Traduzioni
Francese
femme
Inglese
woman
Spagnolo
mujer,
hembra,
femenino
Italiano
dònna,
fémmina,
femminile
Tedesco
Weib,
Frau,
weiblich.
fraícia , nf: fraitza Definizione
capacidade de pigare s'àteru a ingannu; in cobertantza, su margiane fémina
Sinonimi e contrari
abbisu 1,
arrusa,
astrúscia,
imbentu,
magna,
malesa,
malíscia,
transa
/
calitza
Terminologia scientifica
anar
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ruse,
renarde
Inglese
cunning,
vixen
Spagnolo
astucia,
zorra
Italiano
furberìa,
vólpe fémmina
Tedesco
Verschlagenheit,
Fuchsweibchen.
múra 2 , nf: mugra,
muvra Definizione
genia de brebè areste: su muvrone fémina
Sinonimi e contrari
bítara,
mulva*
Frasi
levendhe su sirbone bido una mura e mi fato bàsciu bàsciu pro li tirare ◊ bi fint sas muras a fiotos
2.
si a missa calchi bolta andhas, che mura fadhida, ne cuntegnu e ne rispetu, no cumprint a su pretzetu cantos cun tegus bi ndh'at
Terminologia scientifica
anar, ovis ammon musimon
Traduzioni
Francese
mouflon
Inglese
mouflon (hen)
Spagnolo
musmón,
muflón hembra
Italiano
muflóne fémmina
Tedesco
Mufflonsweibchen.
suàbra , nf Definizione
mardi de sirba, sue àbrina o sirvonina, de porcabru: sirbone fémina
Sinonimi e contrari
sirva
Terminologia scientifica
anar
Etimo
ltn.
sue(m) + apru(m)
Traduzioni
Francese
laie
Inglese
wildboar (hen)
Spagnolo
jabalina
Italiano
cinghiale fémmina
Tedesco
weibliches Wildschwein.