fulminài , vrb: fulminare,
furminare Definizione
betare fúlmines, lampos, fèrrere a fúlmine, abbasciare arrajos; bochíere comente faet su lampu in tempus de unu sinnu; foedhandho de lampadinas, abbruxare, segare su filighedhu chi s'inchendhet candho passat sa currente, ispaciare, no allúere prus
Sinonimi e contrari
bochire
Frasi
lampos e tronos fúlminat s'aera
2.
mi fúlminet su chelu si mai l'apo connotu cust'ómine chi nades!
3.
no che at lughe ca s'est furminada sa lampadina
Traduzioni
Francese
foudroyer
Inglese
to strike with lightening
Spagnolo
fulminare,
fundirse
Italiano
fulminare,
folgorare
Tedesco
blitzen,
auf der Stelle töten,
durchbrennen.
giàssu , nm: ciassu,
tzassu,
zassu Definizione
in su logu, unu tretu minore o fintzes mannu ma precisu; apertura in is muros o in is cresuras ue faet a passare de una parte a s’àtera
Sinonimi e contrari
giàssidu,
tretu
/
àghedu,
barcaxu,
ingiassu
Modi di dire
csn:
a giassus a giassus = de tretu in tretu; obèrriri unu giassu = fàghere un'àidu, fàgheresi unu tretu de pòdere colare; portai sa dentiera a giassus = mancante, cun s'imbaga ue bi mancat dente
Frasi
si l'aia ischidu ch'in custu giassu aisti fatu nidu!…(G.A.Cossu)◊ timiant de si che istesiare dae cussu giassu ◊ dhoi fiat unu giassu totu àcua e ludu
2.
in su cungiau fiat su giassu obertu ◊ in su giassu tocat a dhoi ponni una sida ca nci essit su bestiàmini ◊ lah, no fatzas giassu a nci fai passai is brebeis a su cungiadedhu miu!
Traduzioni
Francese
endroit
Inglese
site
Spagnolo
sitio,
abertura en la pared,
paso
Italiano
sito,
callàia
Tedesco
Ort,
Stelle,
Platz,
enger Durchgang.
impléu , nm: impreu,
impriu Definizione
su impreare o pònnere a calecuna cosa; faina, trebballu chi si faet prus che àteru coment'e mestieri, professione, nau mescamente de unu chi tenet postu
Sinonimi e contrari
afainu,
berza,
faina,
impiegu,
impita 1,
impitonzu,
trabàgiu
Modi di dire
csn:
pònnere i. in carchi cosa = dàresi a fàghere una cosa, ponnerebbei cabu; no fàghere àteru i. = fàghere petzi cussu, petzi una cosa (nadu prus che àteru de cosas chentza cabu, de pagu contu)
Frasi
sa campana est betza de s'impreu e cannida ◊ male as fatu, si no ndhe as fatu impreu candho ndhe aias, de tempus! ◊ ge dhu ponis a impriu su dinai, tui!…
2.
deo chentza impreu no bi cherjo istare! ◊ su fogu est faghendhe malu impreu ◊ o andhas a sa zoronada o ti acordas pastore: ses mannu e no tenes perunu impreu ◊ so ancora in s'impreu de bacarju ◊ apo resortu de no fàere male e de no torrare a malu impreu
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
emploi,
utilisation,
poste
Inglese
job
Spagnolo
empleo
Italiano
impiègo,
uso,
pósto
Tedesco
Benutzung,
Stelle.
isascruzadúra , nf Definizione
su isascruzare
Sinonimi e contrari
isàsciu,
isascradura
Frasi
cussa linna àrrida che andhat a isascruzadura, paret bidru
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ébrèchement
Inglese
splintering
Spagnolo
el hacer astillas
Italiano
scheggiatura
Tedesco
abgesplitterte Stelle.
osservatóriu , nm Definizione
logu, pruschetotu fruniu de machinàrios e istrumentos, inue si podent osservare cosas e fenòmenos, pruschetotu in s'universu, in sa Terra; logu de istúdiu, po cricare e osservare fatos de dónnia genia (o fintzes solu de una genia precisa, es. economia)
Sinonimi e contrari
isperiadolzu,
spécula
Frasi
su caboni de murdegu si orientat cun is istedhus coment'e chi portit un'osservatóriu astronómicu e una computera in su ciorbedhu (M.Licheri)
Traduzioni
Francese
observatoire
Inglese
observatory
Spagnolo
observatorio
Italiano
osservatório
Tedesco
Observatorium,
Beobachtungs- stelle.
póstu 1 , nm Definizione
tretu inue si ponet o si podet pònnere unu, una cosa; mescamente, foedhandho de trebballu, impreu de una persona / a su postu de… = in logu de…, in parte de…; avb. èssere o pònnere a postu (apostu) = cuncordu, postu o fatu bene, chi andhat bene o, nau de unu po is fàeres chi tenet, chi est cabosu, chi faet is cosas a dovere
Frasi
como sunt totugantos isetendhe su postu e postos chentza bi àere! ◊ est prexau ca at agatau postu ◊ abbarra tue, isetendhe, inoghe, no mi che lent su postu! ◊ totus sunt chin s'ispera de intrare in postu
2.
si fia a su postu tou, deo faghia goi ◊ ma ite zughes a su postu de su coro, una preda?!…◊ mancu male chi no est abberu su chi fia intendhindhe: su coro a postu mi ch'est torradu!
3.
dant un’abbaidada e paret totu a postu ◊ tue ses unu giòvanu a postu, onestu e trivagliadore ◊ mancu mali ca seu cun is nérbius a postu! ◊ pònedi a postu sa familiedha, prepara pro s'iverru sa provista! ◊ gei s'at a ponni totu a postu!
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
place,
emploi,
poste
Inglese
place
Spagnolo
puesto
Italiano
pósto
Tedesco
Platz,
Stelle.