abbamàre , vrb Definizione fàere a bama, a tàgiu, betare totu a unu (nau pruschetotu de bestiàmene) Sinonimi e contrari acedhae, achedhonare, aggamai, aggrustare, amedhare, ammeschiare, atazare, ingamai | ctr. iscrobai, stallai Terminologia scientifica pst Etimo srd. Traduzioni Francese réunir, agréger Inglese to aggregate, to put in a herd Spagnolo unir, juntar Italiano aggregare, formare un branco Tedesco angliedern, eine Herde bilden.

abejài , vrb Definizione pentzare meda o èssere apedhiau a calecuna cosa (giogu, trebbalu, àteru), agiummai maniàticu Frasi ma lah ca est abejau cun cussa loredha, lah!… Traduzioni Francese se fixer Inglese to be a stickler Spagnolo tener manía Italiano avére una fissazióne Tedesco eine fixe Idee haben.

acarài , vrb: acarare 1 Definizione pònnere a cara de pare, prus che àteru po foedhare Sinonimi e contrari acarire / afrontai, agiostrare, atzuridare, cadojare, iscamurriare, rumbicare Frasi ant fatu acarare sas partes e donzunu at nadu sa sua Etimo spn. acarar Traduzioni Francese s'aboucher Inglese to meet Spagnolo abocarse, entrevistarse Italiano abboccarsi Tedesco eine Unterredung führen.

acedhàe, acedhài , vrb: achedhare Definizione fàere a chedha, sa chedha, betare a unu, pònnere totu impare Sinonimi e contrari abbamare, achedhonare, aggamai, aggrustare, amedhare, arretolare, atropare, atrumare, ingamai | ctr. irgrustiare, istagiai Frasi sos sirbonedhos imparabant a si achedhare si bi aiat perículu ◊ acedha totu is brebeis angiadas! ◊ mundhat su furru cun iscobiles de narbutza achedhados e astrintos cun filuverru in pitu a su furcone 2. is cumpàngius si acedhant e torrant a girai de una ruga a s'àtera 3. fiat meda sa genti acedhada acanta de s’ostaria, castiendi ◊ pillonis acedhaus… annada mala! Terminologia scientifica pst Etimo srd. Traduzioni Francese réunir Inglese to aggregate Spagnolo unir, juntar Italiano aggregare, abbrancare Tedesco eine Herde bilden.

achizolàre , vrb Definizione pònnere in su chizolu, in calecunu cugigone Sinonimi e contrari achizonare, acuzonare, angronare, arreconai, inchizolare, incozolare | ctr. bocare, essire Etimo srd. Traduzioni Francese rencogner Inglese to put in a corner Spagnolo arrinconar Italiano incantucciare Tedesco in Winkeln stöbern, sich in eine Ecke verkriechen.

achizonàre , vrb Definizione cuare, pònnere, istare in d-unu cuzone, a una bandha Sinonimi e contrari acantonai, achizolare, acuzonare, arreconai, inchizolare, incozolare | ctr. bocare, essire Etimo srd. Traduzioni Francese rencogner Inglese to put in a corner Spagnolo arrinconar Italiano rincantucciare Tedesco in eine Ecke stellen, drängen.

acogudhàdu , pps, agt: acugudhadu, cogudhadu Definizione de acugudhare; cun su cugudhu, chi portat su cugudhu; fintzes postu totu a unu, a muntone; nau de s'aera, chi est ammontada de nues Sinonimi e contrari annuadu, cuguzadu / ammuntonadu 2. sa fémina fit cun s'issallu acogudhada coment'e unu bobboi ◊ est totu acogudhadu cun unu cabbanu e unu cugutu 3. cun unu pagu de ratos fines acugudhados apare at iscomintzadu a allughinzare su fogu 4. si bidiat su celu acugudhau e s'intendiat arretronendi atesu Traduzioni Francese encapuchonné Inglese hooded, covered Spagnolo encapuchado, cubierto Italiano incappucciato, copèrto Tedesco eine Kapuze aufsetzen.

acorzolàre , vrb: acroxolari Definizione fàere su córgiu o sa pedhe tostada (fintzes fàere su semu, su pigiolu tostau in is feridas sanandho); pònnere abbitúdine a cosa trebballosa Sinonimi e contrari abbadhare, acorgiare, aggallare, incroxolai Frasi de istudiados no ndh'apo bidu mai cun manos acorzoladas ◊ pro acorzolare sas manos no bi cheret istúdiu, no! ◊ su procu portat su sordi acroxolau in origas Etimo srd. Traduzioni Francese rendre calleux Inglese to make callous Spagnolo encallecer Italiano incallire Tedesco schwielig machen, eine Gewohnheit annehmen.

acugudhài, acugudhàre , vrb: cugudhare Definizione pònnere su cugudhu, betare cosa in conca a cugudhu Sinonimi e contrari acabbanai, acubudhare, acucullai, acucutare, acuguciai, incugudhai | ctr. iscugutare Frasi sas féminas si acugudhant sa fardeta (su fardeghinu) in conca Etimo srd. Traduzioni Francese encapuchonner Inglese to hood Spagnolo encapuchar Italiano incappucciare Tedesco eine Kapuze aufsetzen.

acuzonàre , vrb Definizione cuare, pònnere, istare in d-unu cugigone, a una bandha, in tretu apartau Sinonimi e contrari acantonai, achizolare, achizonare, acorrunconare, acuzare, afurringonai, arreconai, inchizolare, incozolare, partare Frasi si l'acuzonas, sa cosa, irméntigas ue l'as posta ◊ mi acuzono in sa ziminera ◊ candho proghiat si acuzonabat in d-un'angrone e si aperiat su paracu Etimo srd. Traduzioni Francese rencogner Inglese to put in a corner Spagnolo arrinconar Italiano rincantucciare Tedesco in eine Ecke stellen.

aforài, aforàre , vrb Definizione giare s'aforu, cabarras, antibitzare una parte de su prétziu po una cosa chi si bolet comporare Sinonimi e contrari acabarrare Frasi cussu at aforadu su bestiàmine meu ca lu so bendhindhe Etimo srd. Traduzioni Francese accaparer Inglese to hoarn Spagnolo dar una señal Italiano accaparrare Tedesco einen Handel durch eine Anzahlung abschließen.

aggrucàre , vrb: aggrugare, aggrugari, aggurgare, agrugai, agrugari Definizione fàere passadas lestras, coment'e po bòlere bídere o fàere totugantu impresse impresse, chentza si tratènnere a dhu fàere bene; fintzes pònnere a grughe, atobiàresi a grughe (nau de camminos, istradas) Sinonimi e contrari atraessare, gruxai / navaciare Frasi sos corbos bolandhe aggrucant su chelu ◊ apo aggrucau totu su sartu ◊ sa chirca iscientífica at aggrugadu totu s'ispàtziu interplanetàriu cun astronaves e telescópios ◊ aggruco campos e badhes ◊ bi cheret ora petzi pro aggrucare chin s’iscopa cussa betedhe iscala! ◊ nois fimus aggrucandhe a inghíriu de sas cumbessias 2. debbadas chi mi aggrughe chirchendhe sos chi mancant dae domo! 3. pagos tzitzones furint aggrugados in sa forredha ◊ in coghina dhue aiat iscannos, botos e linna aggrugada Etimo its ad + cruc(u)lare Traduzioni Francese fouiller Inglese to scour Spagnolo despacharse, chapucear Italiano perlustrare, fare un lavóro in mòdo sbrigativo Tedesco durchsuchen, eine schleunige Arbeit machen.

allistài , vrb: allistrai, allistrare, listrai Definizione pònnere in lista, fàere sa lista Sinonimi e contrari lezistrare, malcare Frasi usada su sistema de is tachedhas po allistai sa cosa chi bendiat, ca no fiat bellu a iscriri ◊ babbu mi aiat allistradu a iscola Etimo srd. Traduzioni Francese porter sur la liste Inglese to put in a list Spagnolo alistar Italiano méttere in lista Tedesco in eine Liste eintragen.

apojài 2, apojàre , vrb: apozare 1, apoxare Definizione nau de s'abba, fàere a poju, a paule, a lotzina, a foxina (ma si narat fintzes de àteru, in su sensu de arregòllere totu a unu, totu impare); pònnere in abba apojada, intrare a s'abba Sinonimi e contrari abburgare, apadulare, apajolare / impogiare Frasi in cue ca faghet a fossu bi apojat abba 2. est menzus a ischirent a apojare totus a manera chi non si che afochet nisciunu 3. totu sa musca apojada in sa porta est, ca bollit intrai Etimo srd. Traduzioni Francese former une flaque, des flaques Inglese to make a thud Spagnolo encharcar Italiano farsi tónfano, pozzànghera Tedesco eine Pfütze bilden.

arranguitzài , vrb: arrenguitzai, arringuitzai, arringulitzari, ranguitzai Definizione giare o pigare cosa chi praghet, fintzes coment'e paga, de cuntentu po calecuna cosa chi unu at fatu, batire sa gana, pigare s'àteru a losingas, cun promissas e cosas chi dhi podent pràghere Sinonimi e contrari acasagiai, arranguai, imbozare, inganatzire, ingangulissai, ingrangugliare | ctr. dirganare, irbozare Frasi una tassa de cafè bonu cun pastas de lati dhas iat arringuitzadas de sa fatiga de su viàgiu ◊ a mairu tuu dhu depis basai e arranguitzai! Etimo srd. Traduzioni Francese gratifier Inglese to give a bonus Spagnolo gratificar Italiano gratificare Tedesco eine Gratifikation geben.

arreconài , vrb: arrenconai, arrinconai Definizione pònnere a una parte, arrimare in calecunu cugigone, istare apartaos, in aprigu; su si fàere a unu túturu Sinonimi e contrari achizolare, achizonare, acorrunconare, acuzonare, angronare, arremai 1, inchizolare, incozolare / atuturighedhare Frasi no arrinconis s'àliga: pigandedha! ◊ cussus duus piciochedhus si sunt arrenconaus impari 2. est arrenconau in d-unu furrungoni 3. sa folla s'arrenconat in sa braxi fumiendi Etimo srd. Traduzioni Francese rencogner Inglese to put in a corner Spagnolo arrinconar Italiano incantucciare Tedesco in eine Ecke stellen.

babbosèrra , nm: bobboserra Definizione genia de bobboi chi assimbígiat a su carrabbusu, ma faet in su frutuàriu (mescamente sa figu de tréulas) e in is frores: giughet is alas de unu bellu colore, birde e unu pagu indeorau Sinonimi e contrari culinughe, ipusedha, migalina, senegra Terminologia scientifica crp, cetònia carthami, potòsia affinis Etimo srd. Traduzioni Francese cétoine Inglese rose-chafer Spagnolo cetonia Italiano cetònia Tedesco eine Rosenkäfersorte.

badàngiu 1 , nm: balanzu 1, baràngiu, guadàngiu 1* Definizione linna de ias, genia de linna chi faet a cannàile e si che artzat a is matas: portat is fògias longhitas chi ue essint de su cambu (a duas impare in su matessi nodu) funt betadas a unu e portant sa punta atundhada, is frorighedhos chi faet, a matzitedhos, in is puntas funt finedhedhos e longos, coment'e a tubbu apertu in punta; a logos dhi narant erba cràbina, de cannedhus, de coronas, linna de pipas, ocru malu Sinonimi e contrari bidebbianca, erbagràbina, ligadorja 1, mamaechessa, mamaesida, mamasilva, mammelinna, sfundhabingiadas / cdh. vitiola Terminologia scientifica rbl, Lonicera implexa Traduzioni Francese chèvrefeuille Inglese honeysuckle Spagnolo madreselva Italiano madresélva, caprifòglio Tedesco eine Jelängerjeliebersorte.

baralícu , nm: barralicu, barrallicu Definizione genia de bardúfola pitichedha chi si faet girare cun is pódhighes, a bàtoro afaciadas cun d-una lítera iscrita: P (pone), M (mesu, metade), T (totu), N (nudha), chi bolent nàrrere su chi depet fàere su giogadore chi dh’at betada segundhu sa lítera chi presentat candho si firmat (pònnere e aciúnghere àteru a sa posta, bínchere sa metade, o totu, o nudha) / barrallicus = cocoedhos de mare; barrallicu longu = animaledhu de mare a corza tosta, itl. torricèlla; b. veru = àtera creze gai etotu, itl. còno del Mediterràneo Sinonimi e contrari badharincu, pone, pimpirimponi Frasi in sa noti de Paschixedha giogàst a barrallicu cun mei 2. arrumbulant in sa menti is arregordus, fúrriant a lestru che barralicus! Cognomi e Proverbi prb: su barrallicu essit puru a ponni! Terminologia scientifica ggs Traduzioni Francese toupie à quatre faces, toton Inglese little spinning, teetotum top Spagnolo perinola Italiano girlo Tedesco eine Kreiselsorte, Nimmgib.

bardanamàscu , nf Definizione genia de frore giaponesu, cun is fògias in colore de totunu andhare: sa bardana fémina portat is fògias a ispertiadas de diferente colore Terminologia scientifica rba, Farfugium japonicum. Traduzioni Francese bardane Inglese burdock Spagnolo tabacón Italiano bardana Tedesco eine Kreuzkrautsorte.

«« Cerca di nuovo