alchítu , nm Definizione
min. de alcu, arcu piticu
Traduzioni
Francese
petit arc
Inglese
small arch
Spagnolo
arco pequeño
Italiano
archétto
Tedesco
kleiner Bogen.
altarítu , nm: artaritu Definizione
min. de altare, artare minore, su chi faent inue si firmat sa crufessone, passandho passandho in is orrugas; logu adatu po arrimare cosa (es. is màrigas)
2.
unu cassadori po s'ibasai iat postu in pissu de un'artaritu su sirboni mortu chi portàt a pala
Traduzioni
Francese
petit autel
Inglese
small altar
Spagnolo
altar menor
Italiano
altarino
Tedesco
kleiner Altar.
apítu 1 , nm Definizione
logu in sa domo, aintru o fora, a ue si essit
Sinonimi e contrari
ciapitu,
cortita,
passadissu
Frasi
su bachile, s'apitu e s'arzola fint s'iscàsciu de sa zente (B.Truddaju)
Terminologia scientifica
dmo
Traduzioni
Francese
cour
Inglese
little yard
Spagnolo
patio,
corral
Italiano
cortilétto
Tedesco
kleiner Hof.
archète , nm: architu Definizione
arcu minore o cosa fata a bisura de arcu; aina po piscare coradhu / èssere de archete (nau de ccn.)= àere àlchida, àrchidos, fortza
Sinonimi e contrari
archizone
2.
apo sos annos mios ma so de archete!
Cognomi e Proverbi
smb:
Archittu, Architto
Terminologia scientifica
dmo, ans
Etimo
ctl.
arquet
Traduzioni
Francese
petit arc
Inglese
small arch
Spagnolo
arco pequeño
Italiano
archétto
Tedesco
kleiner Bogen.
arvurítu , nm Definizione
min. de àrvure, matighedha, mata pitica
Sinonimi e contrari
arbulítzulu,
arburedha,
matixedha,
piantone 1
Traduzioni
Francese
petit arbre
Inglese
sapling
Spagnolo
arbolillo
Italiano
alberèllo
Tedesco
kleiner Baum.
assabédhu , nm Definizione
gancitu po cannacas, cadenas, asas, fintzes po limbatzu de is sonàgias
Sinonimi e contrari
gantzitu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
petite agrafe
Inglese
small hook
Spagnolo
ganchete,
corchete
Italiano
gancétto
Tedesco
kleiner Haken.
assaédhu , nm: assedhu Definizione
tacita o turnu, genia de ferru (o àteru) tundhu e curtzu chi permitit a duas cosas intradas apare de girare, de fàere giogu (ma si ndhe ponet fintzes in su giuale po arrèschere is loros)
Sinonimi e contrari
asciedha,
ispículu
/
ossiedhu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
petit pivot,
petit tourillon
Inglese
small pivot
Spagnolo
pernio
Italiano
perniétto
Tedesco
kleiner Zapfen.
barríta 1 , nf Definizione
min. de barra 1: genia de ferru chi si faet iscúrrere aintru de lórigas o guidas po serrare un'apertura o parte de un'apertura
Sinonimi e contrari
barcioni,
passadore 1,
passante 1
Traduzioni
Francese
petite barre,
câble
Inglese
little bar
Spagnolo
barrita
Italiano
spranghétta
Tedesco
kleiner Riegel.
bigaròne, bigaròni , nm Definizione
currente, biga prus pitica e prus fine chi si ponet de una biga a s'àtera in sa teulada; in su telàrgiu, donniunu de is duos tacheris
Sinonimi e contrari
currente 2,
listellu,
tzivina 1
Frasi
sa trae maistra e sos bigarones
Traduzioni
Francese
soliveau
Inglese
rafter
Spagnolo
vigueta
Italiano
travicèllo
Tedesco
Deckenträger,
kleiner Balken.
borrícu , nm: burricu,
burrincu Definizione
animale mannu, de sa matessi genia de su cuadhu, ma de carena meda prus pitica, giua a pilos prus curtzos, a origas mannas, unga totu a unu, de naturale unu pagu tostorrudu, pesau e domau po si ndhe serbire a trebballare, cicire a cuadhu, carrare cosa: arratza distinta su b. sardu, de carena pitica (prus che àteru in colore de castàngia, ma agiummai biancu in bentre), e mescamente cussa de s'ísula de S'Asinara, areste e de intina biancu deunudotu; nau a befa, chie no atuat a sa cosa, no pentzat, e tocat sèmpere a si dha nàrrere
Sinonimi e contrari
àinu,
burràgliu,
burriolu,
cocinedhu,
cocitu,
cotzi,
mobenti,
poledhu,
uncónchinu
/
pudhérigu
Frasi
burrincu dhu tenit a víssiu a mossiai ◊ tue ti ndhe riaias, isconculendhe che a su burricu! ◊ su burricu pistincat sa coa e is ogus po istesiai sa musca ◊ insèdhadi su borricu e fala a bidha!
2.
tui e sa burrica de gomai… duas!
Cognomi e Proverbi
prb:
a isciacuai sa conca a su burricu si nci perdit tempus e saboni
Terminologia scientifica
anar, anall, equus asinus
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
bourrique,
ânon,
bourricot
Inglese
ass
Spagnolo
borrico
Italiano
somaro,
asinèllo
Tedesco
Esel,
kleiner Esel.
bratzichédhu , nm Definizione
min. de bratzu, bratzu de pipiu
Sinonimi e contrari
bratzitu
Traduzioni
Francese
bras
Inglese
little arm
Spagnolo
bracito
Italiano
braccino
Tedesco
kleiner Arm.
brughíta , nf Definizione
greme piticu
Sinonimi e contrari
bermighedhu,
bermizolu
Cognomi e Proverbi
smb:
Brughita, Brughitta
Traduzioni
Francese
vermisseau
Inglese
small pretty worm
Spagnolo
gusanillo
Italiano
vermiciàttolo
Tedesco
kleiner Wurm.
brúgula, brúgura , nf: búlgula,
búrgula Definizione
genia de essidura pitichedha in sa pedhe (e fintzes neu); nau in cobertantza, neghe, difetu / no bi at, no bi at restadu una b. = nudha
Sinonimi e contrari
buizola,
burbuja,
malcitu
/
ampístula,
brussedha,
caigioni,
dolimazosa,
frusca,
fruscedha,
pabedha 1,
sembu
2.
pro che leare s'errore e redímere sa zente mortu est subra sa rughe chena búrgula e neu ◊ su logu est netu che istedhu: no che at una búrgula!
Etimo
itl.
brùcola
Traduzioni
Francese
acné,
bouton,
furoncle
Inglese
acne
Spagnolo
acné,
grano
Italiano
acne,
foruncolétto
Tedesco
Akne,
kleiner Furunkel.
brúscula , nf: búscula Definizione
pedrighedha pitica, arenighedha
Sinonimi e contrari
bríscula,
brusca* 1,
pedrighina,
pedrischedha,
perdixedha
Frasi
bètalis una brúscula a sas berbeghes, pro las furriare!
Traduzioni
Francese
caillou
Inglese
pebble
Spagnolo
piedrita
Italiano
sassolino
Tedesco
kleiner Stein.
bubbulíche, bubbulícu , nm Definizione
unu tantighedhu, pagu, crocoledhu, su tanti chi podet càbere in buca, nau de cosa a bufare; fintzes moida de cosa budhindho
Sinonimi e contrari
bucada,
gropu,
ingullida,
intullada,
ticada,
tichedhu,
tirone,
tumata 1
/
cróculu,
gurgúlliu
Frasi
ndhe picat unu bubbulicu in buca, pro l'assazare ◊ bibíebbos unu bubbulicu de abbardente!
Traduzioni
Francese
petite gorgée
Inglese
small sip
Spagnolo
sorbo
Italiano
sorsettino
Tedesco
kleiner Schluck.
cadreèdha , nf Definizione
min. de cadrea, cadira pitichedha (sa de duas /e/, cussa de su sufissu, no s'intendhet e po cussu su foedhu est fintzes iscritu cun d-una sola)/ min. cadredhutza
Sinonimi e contrari
cadreighedha,
catriedha
Frasi
intro a coghina e mi tratenzo solu cun d-una cadredhutza iscarrugada (P.Zenzero)
Traduzioni
Francese
petite chaise
Inglese
small chair
Spagnolo
sillita
Italiano
seggiolina
Tedesco
kleiner Sthul.
cadreighèdha , nf Definizione
min. de cadrea, cadira pitichedha
Sinonimi e contrari
cadreedha
Traduzioni
Francese
petite chaise
Inglese
small chair
Spagnolo
sillita
Italiano
seggiolina
Tedesco
kleiner Stuhl.
cagazechínus , nm Definizione
si narat de ómine bàsciu e male fatu
Terminologia scientifica
zcrn
Traduzioni
Francese
trapu
Inglese
short and badly formed man
Spagnolo
achaparrado
Italiano
caramógio
Tedesco
kleiner und schlecht gewachsener Mann.
caistèdha , nf, nm: canestredha,
canistedha,
canistedhu,
canistredha Definizione
de s'istrégiu de fenu (est fata de iscaria), est cussu a costaos bàscios e piticu (unos barantas centímetros de diàmetru) impreau a pònnere prus che àteru cosa de papare, fintzes in mesa (es. su pane)
Sinonimi e contrari
cherrighedha,
palinedha,
palini,
pobinu
Frasi
pone duos orzatos in sa caistedha ca immurzamus! ◊ pitzinnu minore ma, si li bocas canistedha, sa parte sua si la fachet che pessone manna! ◊ assupreint sas féminas a ndhe acabidare in cólvulas e canistredhas piatos, istelzos, pane e dulches restados
Terminologia scientifica
stz
Traduzioni
Francese
corbeille,
manne
Inglese
small basket
Spagnolo
panero
Italiano
canestrino
Tedesco
kleiner Korb.
callellédhu , nm Definizione
min. de callellu
Sinonimi e contrari
cacedhedhu,
calligionedhu,
catedhutzu
Traduzioni
Francese
petit chien
Inglese
doggy
Spagnolo
cachorrito
Italiano
cagnolino
Tedesco
kleiner Hund.