Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

alimèta , nf: animeta 1, limeta 1 Definitzione bículu de tela tètera, bianca nida, pus che àteru a forma cuadrada, de pònnere po ammontare su càlighe naendho sa missa Terminologia iscientìfica prdc Tradutziones Frantzesu pale Ingresu pall Ispagnolu palia Italianu palla, quadrato di téla per coprire il càlice nella méssa Tedescu Tuch, das den Messkelch zudeckt.

ammitallàdu , agt Definitzione chi est in cara mala, de colore malu, nau de unu Sinònimos e contràrios isarboliu, iscarugiu, ispanàciu, livastrinu Terminologia iscientìfica clr Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu pâle Ingresu pale Ispagnolu pálido Italianu pàllido Tedescu blaß.

isarbolíu , agt, pps: isarvoriu, isarvuliu Definitzione de isarbolire; chi est in cara mala che sa tela, de colore malu, nau de unu Sinònimos e contràrios ammitalladu, irbisuriu, iscarugiu, ispanàciu, livastrinu, spannàciu 2. li torrant sos alentos e s'ischidat, ma est totu isarbuliu ◊ so débbile che seda, isarboliu: no ndhe poto prus! ◊ fit unu zovanedhu bellu, pilibbrundhu, chin sa cara isarbulia ◊ cudh'ómine fit isarvuliu e iscazau in suores Tradutziones Frantzesu pâle Ingresu pale Ispagnolu palidecer Italianu sbiancato, pàllido Tedescu bleich, blaß.

ispanàciu , agt Definitzione nau de ccn., chi est in cara mala, chi portat sa cara che sa tela Sinònimos e contràrios ammitalladu, irbisuriu, isarboliu, iscarugiu, spannàciu, ispanóschitu / cdh. scaringinitu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu pâle Ingresu pale Ispagnolu pálido Italianu pàllido Tedescu blaß.

mabagrabíu , agt: malacariu, malincaridu, malincariu Definitzione chi est acadidu male, meda, tropu (istat male, nau de gente ma fintzes de matedu), fintzes chi faet a tímere de sa bisura lègia chi portat, chi paret una pantuma, in cara mala, iscarugiu, istrupiau puru Sinònimos e contràrios afésiu, istrimuzidu, marriu, maltratu, scalarxiu, scariatzu, surgiu 1 Frases fut tanti malacariu chi dhu tzerriànt "Puntedhu" ◊ in atonzu àrbores, predas e tupas si bient malincarios ◊ a piciochedha arrigollendi ispiga nci dh'est istichiu unu cambu de fenu in s'ogu e abarrara est istrupiara, ma mancai cun s'ogu malacariu no si est arréndira mai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu émacié, blême, pâle Ingresu gaunt Ispagnolu macilento Italianu macilènto, smòrto Tedescu abgezehrt, hager, blaß, bleich, verblaßt.

marríu , agt Definitzione chi istat male de prupas, làngiu fintzes meda; nau de unu terrenu, chi est annigrinu o de pagu sustàntzia / èssiri m. in candela, che tzinniga = sicu che linna, romasu cadidu; marriu a fessu [afésiu]= totu pedhe e ossos Sinònimos e contràrios acarestiatu, afésiu, finigosu, lagnu, mabagrabiu, scalarxiu, scariatzu, surgiu 1, suspiu | ctr. rassu Frases de annomíngiu dhi nant "Fustigu" ca est marriu in candela ◊ portat sa faci marrida ma diaici marrida chi assimbillat prus a una coga chi no a genti de custu mundu ◊ est una tzia bècia bècia e marria marria 2. su piciochedhu fiat grogu che sa cera, non s'iscièt ita tenera e fut torrau marriu a fessu (A.Simbula) Ètimu spn. marrido Tradutziones Frantzesu pâle, émacié, hâve Ingresu wan Ispagnolu demacrado Italianu smunto Tedescu abgezehrt, abgemagert, mager.

oghiànu , nm: ogrianu Sinònimos e contràrios sole Frases su pastori fiat sétziu in s'oghianu pascendi is brebeis ◊ comente calaiat s'umbra in piatza, issos puru poniant fatu a s'ogrianedhu de su sole ◊ s'ierru fut bessendinci e is sordaus si pigànt s'oghianu ◊ mi so sétida fora a leare s'ogrianedhu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu soleil pâle Ingresu pale sun Ispagnolu sol pálido Italianu sóle pàllido Tedescu blasse Sonne.

sumurtíu , pps, agt Definitzione de sumurtire Sinònimos e contràrios irmurtidu, mústidu 2. chi torrent a fozire sos bratos sumurtios! ◊ sos ramos sunt pendhendhe sumurtios, sos frores che ant pérdiu sos alores Tradutziones Frantzesu pâle, émacié Ingresu pale Ispagnolu demacrado Italianu smunto Tedescu abgemagert.