Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

intéstu , nm Definitzione títulu chi si ponet coment'e inditu, indiritzu, in cuménciu de un'iscritu Frases dèu s'opúsculu dhu dédicu a Broi e in s'intestu nc'iscriu "Manna presuntzioni"! (Urru) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu en tête, titre Ingresu heading Ispagnolu membrete Italianu intestazióne Tedescu Uberschrift.

isconcàda , nf: isconcata, sconcada Definitzione cropu giau cun sa conca; decisione leada chentza istare pentzandhodhoe meda / dare isconcadas a boinu = iscúdere a conca bassa Sinònimos e contràrios atumbada, istumbada / aconcada, acucada, ancada, ciancarronada, isconchinada, meleda 2. no ia dépiu fàere custa isconcada, no mi fui dépiu pònnere cun custa gioventude! ◊ su piciochedhu fut timendho a dhu brigare po s'isconcada chi iat fatu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu coup de tête Ingresu butt, header Ispagnolu cabezazo Italianu testata Tedescu Kopfstoß.

isconchinàre , vrb: sconchiai Definitzione mòvere sa conca po nàrrere chi una cosa no est deasi, chi unu no est de acórdiu, giare cropos cun sa conca Sinònimos e contràrios isconchidare, isconculare, scorrociai, tzilibbecare, tzurumbecare Frases sas betzighedhas si sunt cheghentanne, isconchinanne e a tremuledha Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu secouer la tête Ingresu to shake one's head Ispagnolu mover la cabeza Italianu scrollare il capo Tedescu den Kopf schütteln.

iscónchinu , nm: iscónchiu Definitzione móvia de sa conca a cropu, mescamente candho unu no est de acórdiu cun su chi est intendhendho Sinònimos e contràrios conchinada, isconchinada, isconchizada, isconchizu, sconchiada Frases cudhu andai pistabista, feriveri, arrósciu oi de custus, cras de cudhus, a iscónchius, a murrúngius ◊ candho dhi narant cosa istat a iscónchios de conca ma no arrespondhet Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu désapprobation d'un signe de tête Ingresu headshake to dissent Ispagnolu negación con la cabeza Italianu mòssa del capo per dissènso Tedescu mit dem Kopf ablehnen.

lúrbe , nm Definitzione persona lègia e mala de fàere a tímere Tradutziones Frantzesu tête de bagnard, individu louche Ingresu mug Ispagnolu persona fea y mala Italianu cèffo, uòmo di aspètto brutto Tedescu Gauner.

mortuniédhu 1 , nm Definitzione nada cun custu númene ca su frutu assimbígiat a una conca de mortu, est erba de sa matessi genia de sa buca de cane o de leone Terminologia iscientìfica rba, Misopates orontium Tradutziones Frantzesu tête de mort Ingresu anthirrinum Ispagnolu boca de dragón Italianu gallinàccio, gallinèlla Tedescu eine Gartenlöwenmaulsorte.

pécus , nm: pegus Definitzione css. animale mannu de petza (baca, brebè, cuadhu, e totu deosi); nau in cobertantza, una calesiògiat persona, nau unu pagu a disprétziu, bolendho nàrrere ca no est tanti persona bona, e si narat fintzes de bobboi (unu pagu a brulla, po erríere)/ min. peghitu, pegugedhu; pegos cuncordos = animalis, bòis, chi si addatant unu a s'àteru e fait a dhus giúngiri impari Sinònimos e contràrios animabi, fiadu / pècore Frases cussos sunt pegos de mola! ◊ po no perdi unu pegus cantu no as girau!◊ de pegos bonos formadu at masones ◊ medas colant in cussu locu chin pecos mustrencos ◊ sos pacos pecos chi mi sunt restaos timo chi nche los giuca a bochidorju ◊ non pongas cani a dogna pegus! ◊ tenit centu pegus de brebeis 2. bellu pegus, cussu cristianu, mih! Ètimu ltn. pecus Tradutziones Frantzesu pièce, tête Ingresu animal Ispagnolu res, cabeza de ganado Italianu capo di bestiame Tedescu Stück Vieh.

scerbedhài , vrb: igerbedhare*, sciorbedhai Definitzione segare, bogare, pistare is crebedhos, sa conca, fintzes in su sensu de bochíere; pigare a conca, a crebedhos, su si pigare pentzamentu mannu o meda po calecuna cosa Sinònimos e contràrios ischerbicare, ispistidhai / irmedhighinare Frases si dh'incòciu, cussu molenti dhu tzucu a puntara de pei, dhu sfiguru, dhu sciorbedhu! 2. custu est trabballu chi sciorbedhat ◊ no s'eus a sciorbedhai mera: si est mascu dhi poneus su nòmini de ajaju Tradutziones Frantzesu casser la tête Ingresu to smash one's head Ispagnolu abrir la cabeza, devanarse los sesos Italianu pestare, rómpere la tèsta Tedescu schlagen, jdm. den Kopf einschlagen.

sconcorràda , nf Definitzione su sconcorrai; cropu, atumbada de conca a calecunu logu, ma fintzes cropu giau a conca / s. de tronu = tronada, iscratzada, tzacarrada de tronu; s. de prantu = imbucada a prànghere Sinònimos e contràrios sconcorru, scorrociada / iscaputzone, istuturrone Frases apu tentu una sconcorrada in su corru ’e su portellitu de magasinu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu coup de tête Ingresu butt (head) Ispagnolu cabezazo Italianu capata Tedescu Stoß mit dem Kopf.

sútu , pps, agt Definitzione de sui, súere; nau de animale, chi dh'ant sutu Sinònimos e contràrios surtu 1 Frases finas s'úrtimu sàmbene si l'ant sutu! ◊ eus tentu poetas, nàscius de mammas chi issas puru ant sutu su lati de is venas prenas de poesia 2. pòbera animaledha, est crebendhe in titas ca est ora meda chentza suta Ètimu ltn. suctus Tradutziones Frantzesu tété Ingresu sucked Ispagnolu mamado Italianu poppato Tedescu gesaugt.

tastèra , nf: testera Definitzione sa parte de pitzu o prus in artu, de conca, de una css. cosa; cora latanti, su surcu chi in is terras aradas arregollet s'abba de mesu e dha portat a sa cora maista; parte de su frenu de su cuadhu / sa t. de sa nassa = messalzu Sinònimos e contràrios cabiciana Frases sa testera de su letu Ètimu spn. testera Tradutziones Frantzesu chevet, tête Ingresu head Ispagnolu cabeza, cabecera Italianu testata Tedescu Kopfteil.

testàli , nm Definitzione parte de pitzu, punta de calecuna cosa coment'e chi siat sa parte de sa conca Tradutziones Frantzesu chevet, tête Ingresu head Ispagnolu cabeza, cabecera Italianu testata Tedescu Kopfteil.

titillonàxu , nm Definitzione una genia de pigione Sinònimos e contràrios capocinu Terminologia iscientìfica pzn, oxyura leucocephala Tradutziones Frantzesu érismature à tête blanche Ingresu white-headed duck Ispagnolu malvasía Italianu gòbbo rugginóso Tedescu Ruderente.

tzurumbecàre , vrb Definitzione èssere cun sa conca a tontonadas, lassare orrúere sa conca dormindhosi cicios, tènnere sonnu meda de no poderare sa conca firma Sinònimos e contràrios abbiocare, sconchiai, sconcoinai, tzilibbecare, tzinghirinare, tzumbecare Frases si tzurumbeco subra su piatu diventat sónniu finas su ricatu ◊ bae e corcadiche, chi ses tzurumbechendhe! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu hochement de tête à cause du sommeil Ingresu to lose one's head balance for the sleep Ispagnolu cabecear Italianu tracollare della tèsta per il sónno Tedescu Kippen des Kopfes aus Schlaf.