arrumbulànu , agt Definitzione
chi orrúmbulat, chi movet, chi no istat firmu ca si che fúrriat, chi girat o chi podet girare (es. coment'est un’orroda)
Sinònimos e contràrios
arrumbulutzu,
corriazolu,
lumburutzu,
trodhulanu
Frases
sa perda arrumbulana no ponit mai lana ◊ andat girendu che perda arrumbulana
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
tournant
Ingresu
revolving
Ispagnolu
giratorio
Italianu
girévole
Tedescu
drehbar.
bòrta 1 , nf Definitzione
acabbu o furriadura de una sumana de tempus, de unu fatu, de unu caminu (vida, die, caminu)
Sinònimos e contràrios
furriada,
masciada
Maneras de nàrrere
csn:
èssere in bolta de dies = èssere antzianu; dare borta = girai, furriai, cumentzai a isparèssiri, abblandai; èssere, istare a borta códia = coment'e oretendhe pro fàghere male a ccn.; andhare, torrare a borta códia = torrare in àteru mamentu a unu logu, a s'acua, pro bi fàghere dannu, a ndhe furare cosa, e gai; dàresi bolta in d-una cosa = impitzaresindhe
Frases
in sas istradas si agatant bucos, ribbas e bortas ◊ su carru si est acadhighinadu in d-una pigada totu bortas ◊ est arreadu firmu finas chi no nche l'at bidu isgheladu in s'úrtima borta de su caminu
2.
passadu mesudie daet borta su sole ◊ cun sa cura chi so faghindhe su male at dadu borta ◊ ndhe so dadu bolta in custas alas (Còntene)◊ su sole che at dadu bolta a cudh'ala de monte ◊ sa ferida est dendhe bolta in cancrena ◊ cue su caminu daet borta a manu manca
3.
in cosa chi no t'importat mancu ti bi dies bolta!
Ètimu
ltn.
*volta
Tradutziones
Frantzesu
tournant,
virage
Ingresu
bend,
turning
Ispagnolu
viraje
Italianu
svòlta,
curva
Tedescu
Wendepunkt,
Biegung,
Kurve.
furriàda , nf: furriara,
furriata Definitzione
su furriare; cambiamentu mannu de calecuna cosa, mescamente contras a unu chi cumandhat o chi est prus mannu; tróchia, girada chi faet unu camminu, un'istrada; su tempus chi durat una cosa; su torrare a su logu inue si faet abbitu, ue si bivet
Sinònimos e contràrios
furriadolzu,
furriadura
/
cambiada,
issurriada
/
borta 1,
corruada,
cuidada,
dadaolta,
ghirada,
masciada,
mobinada,
torrada
/
durada
Maneras de nàrrere
csn:
sa f. de sa die, f. de sole = sa die a parte e sero, merí; f. de ballu = unu ziru de ballu; una f. de ogus, de bista, de manu = unu patrefíliu; donai una f. in tundu = furriàresi a su contràriu deunudotu; sa f. de su lentzoru = su tretu chi si pínnigat a subra de s'àtera cuguzura; sa f. de su poledhu = sa farta de chie no muntenet sa promissa o sa peràula; bogàreche una f. = fai un'arruga o un'istrada prus dereta
Frases
no fit netzessàriu andhare pro sa furriada a cubile: sas crapas a cudh'ora ghirabant solas ◊ no mi fetzat totu custas furriadas, ca no est comenti narat fustei! ◊ at fatu sa furriada a su lentzoru
2.
seu ispantada de cussa piciochedha, sa furriada chi at fatu! (A.Garau)◊ fillu miu, ita bollit narri custa furriada in truncu?! ◊ mancu mali, su piciochedhu at donau una bona furriada ◊ mi dh'apu fatu una furriada… - Si no mi donat sa cosa bandu a caserma! - dhi apu nau
3.
fintzas in sa furriada intras a manca, tue: est perigulosu! ◊ istrada mala: totu furriadas!
4.
cussu síndhigu bi at fatu duas furriadas in s’amministratzione ◊ cust'úrtima furriada fit síndhigu Bodale ◊ sa bida est una furriada de manu ◊ unu bisu durat una furriada de ogus ◊ in una furriada de bista sa cumpanza mia si nch'est andhada pro un'atacu de puntore
5.
no ischio a it'ora torraiat, ca a sa furriada no l'apo mai agatadu
Terminologia iscientìfica
slg
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
virage,
tournant,
rébellion (fig.)
Ingresu
turn,
rebellion
Ispagnolu
viraje,
curva,
rebelión
Italianu
svòlta,
capovolgiménto,
inversióne,
curva,
tornante,
ribellióne
Tedescu
Wende,
Kurve,
Aufstand.
furriadólzu , nm, agt: furriadórgiu,
furriadorju,
furriadorzu,
furriadroxu Definitzione
tretu inue si fúrriat, a ue si faet fúrriu, logu (e aprigu, barracu, pinnetu, domo) a ue si torrat a crocare, a istare
Sinònimos e contràrios
biradorzu,
furriada,
ghiradorju
/
barraca,
domo,
pinnetu
/
bidhichedha,
bidhiciolu,
madau,
trechinzu
Maneras de nàrrere
csn:
non lassare perdas in furriadórgiu = circai a perda furriada, forrogare e betare apare totu, chirchendhe; bentu furriadorzu = chi est tirendhe candho goi candho gai, chena frimmesa ne de fortza e ne de filada
Frases
Tzitzu fit ómine chi connoschiat onzi segretu e furriadorzu ◊ custos sunt ammentos de unu tempus chena furriadorzu
2.
me in su Sulcis unu tempus is bidhas fiant furriadroxus ◊ aiant fatu unu bellu pículu de caminu a pè ca s'istrada no imbatiat finas a su furriadolzu ◊ die manna cun die visitant cuiles e furriadolzos ◊ sos furisteris fint remonzendhe sos trastos pro leare su caminu de su furriadorzu
Terminologia iscientìfica
pst, slg
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
tournant,
point de repère,
point de retour
Ingresu
turning-point,
land mark
Ispagnolu
punto de vuelta,
de referencia
Italianu
punto di svòlta,
di riferiménto,
di ritórno
Tedescu
Wendepunkt,
Bezugspunkt.