Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

afolfigàre , vrb Definitzione nàrrere male de unu Sinònimos e contràrios aferritai, aforticare 1, annegiai, slinguai, terraguzare Frases già de l'intèndhere ndhe fia istracu, afolfighèndhemi su bighinadu cun sas sabunadoras in su lacu (G.Ruggiu) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu médire Ingresu to talk behind Ispagnolu hablar mal Italianu sparlare Tedescu schlecht reden.

allecàre , vrb: allegae, allegai, allegare Definitzione foedhare bastat chi siat, foedhare de calecuna chistione, fintzes nàrrere / allegai a limba pérdia = in manera chi no si ndhe cumprendhet nudha Sinònimos e contràrios arragionare, chiltionare, cuntrastare, faedhare, negossare | ctr. cagliare, citire Frases cussu piciochedhu allegat su tedescu ◊ allegat bèni, sa sinniora! ◊ de custu soe allegandudendhe solu cun tui ◊ candho nos intendhiat alleghendhe in sardu, su mastru nos daiat tres atzotadas 2. su chi amus allegau mantènelu in su coro! Sambenados e Provèrbios prb: chie est sàviu meda allegat pagu Tradutziones Frantzesu discuter Ingresu to argue, to talk Ispagnolu hablar, discutir Italianu discórrere, argomentare Tedescu reden, argumentieren.

batallài, batallàre , vrb Definitzione foedhare a meda, a boghe arta Sinònimos e contràrios arrallai, bacagliare 1, batazare, batugliare, chistionai | ctr. cagliai, citire Frases batallendi tra issus, tzérriant infogaraus ◊ fiat giai mesunoti, dhu pigat a batallai e si seus drommius a is duas de chitzi ◊ funt batallendi po su prétziu ◊ custus políticus batallant, batallant, ma no cumbinant nudha! Sambenados e Provèrbios prb: su batallai meda fait sa dí pitica Tradutziones Frantzesu discuter avec agitation Ingresu to talk excitedly Ispagnolu batallar, acalorarse Italianu discùtere concitataménte Tedescu zanken, wortwechseln.

chiltionàre , vrb: chistionai, chistionare, chistionari, cristionai, cristionare Definitzione pigare o fàere unu chistionu, foedhare de calecunu argumentu Sinònimos e contràrios allecare, arragionare, cuntrastare, faedhare, negossare Frases atopa a domo cantu de chiltionare! ◊ innantis de leare sa detzisione si ndhe sunt chistionados ◊ gei si nd'eus a cristionai un'atra borta! ◊ is pipius teniant bregúngia a chistionari in sardu ◊ eus fatu mali a scuai de chistionai su sardu ◊ issu pudat, inferit e chistionat puru cun is matas! Ètimu itl. quistionare Tradutziones Frantzesu causer Ingresu to talk Ispagnolu conversar, discutir Italianu discórrere, conversare, discùtere Tedescu reden.

ciaciarài, ciaciaràre , vrb: ciaciarrai, ciaciarrare, tzantzarare Definitzione istare a chistionu cracu ma cun pagu sustàntzia, foedhandho tanti po nàrrere calecuna cosa, po su gustu de foedhare Sinònimos e contràrios argiolae, arrallai, badaciare, badulare, ciaramedhare, crallatai, friganzare, itzarralai, paraletare, prillissai | ctr. cagliare, citire Frases fiant ciaciarrendi, chistionendi de su tempus, de sa genti e de tantis atras cosas ◊ no ciaciarrànt prus a fuedhus ma cun làgrimas chi calànt in is trempas che funtanedhas de arriu ◊ los aimis bidos in piata ciaciarrendhe cun àtere Ètimu spn. chacharear Tradutziones Frantzesu bavarder, babiller Ingresu to talk in low voice Ispagnolu chacharear Italianu parlottare Tedescu tuscheln.

ciavanàre , vrb Definitzione istare a chistionu cracu ma cun pagu sustàntzia, foedhandho tanti po nàrrere calecuna cosa, po su gustu de foedhare Sinònimos e contràrios arrallai, badaciare, badulare, ciaciarai, ciaramedhare, friganzare, itzarralai, labredhiare, paraletare, prafatai, prillissai | ctr. cagliare, citire Frases s'intendhet zente ciavanendhe ◊ fit totu s'ora ciavanendhe de isse etotu ◊ sa domo fit piena de zente, ciavanendhe e riendhe Tradutziones Frantzesu bavarder Ingresu to talk (idly) Ispagnolu charlar Italianu chiacchierare Tedescu plaudern.

frofoài, frofroài, frofrobài, frofrolài , vrb Definitzione si narat de sa moida chi faent s'abba e mescamente cosas cagiadas coendho candho ndhe faent essire coment’e bubburucas de vapore; in cobertantza, su istare a chistionedhu agiummai a iscúsiu / frofrobai cun sa fantasia = cúrrere cun s'immazinassione, cun su pessamentu Sinònimos e contràrios abbrubudhai, chischisiai, ischigliare, ischiglionare, iscusietare, mamughiare, pispisai, sbrufare, sbrufulai, strichidhai Frases s'àcua est frofroendu 2. su dotori iat aprapau su pipiu frofrobendu fuedhus chi nisciunus cumprendiat ◊ ita seis frofrobendu asuta asuta: no fiaus de acórdiu cantu si depia giai? 3. dhis frofrobàt sa fantasia sena de riparu ◊ is arregordus frofrolant e ndi essint de is perevundus de sa memória Tradutziones Frantzesu chuchoter, grommeler Ingresu to talk in a low voice, to moan, to whisper Ispagnolu cuchichear, refunfuñar Italianu bisbigliare, parlottare, mugugnare Tedescu murmeln.

illeriàre , vrb: illoriare Definitzione nàrrere isciolórios, istare unu pagu a giogu in cunfiantza; fintzes foedhare meda, a tropu, po cosas de pagu contu Sinònimos e contràrios astrologare, cregantae, ibentiare, illeredhiare, istralobbiare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu dire des bêtises Ingresu to talk nonsense Ispagnolu decir tonterías Italianu dire sciocchézze, scemènze, dilungarsi Tedescu Dummheiten reden.

iscantaràre , vrb: iscanterare Definitzione foedhandho, su ch'essire fora de su chi si podet nàrrere cun seriedade o giudítziu, cun cabu, cantare a isambruliadura, a isciolóriu Sinònimos e contràrios iscantonare Frases bah, bah, bois puru, como, fatu a ómine mannu sezis iscantarendhe: dae conca bos benit a nàrrere cosas gai?!…◊ cantat tota note sa tonca e nos faghet cumpanzia, fintzas si nos iscàntarat sa conca Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu dire des fadaises Ingresu to talk nonsense Ispagnolu tontear Italianu parlare sènza giudìzio, dire scipitézze Tedescu irrereden.

istralobbiàre , vrb: istrollobiare, istrolobbiare Definitzione foedhare credendho a is astros, a intzertu, foedhare a s'afaiu, nàrrere istrolobbos, isciolórios Sinònimos e contràrios astrolicare, illeriare, istroligare* Tradutziones Frantzesu dire des fadeurs Ingresu to talk nonsense Ispagnolu tontear, decir tonterías Italianu dire scipitézze Tedescu Dummheiten reden.

negossàre , vrb: negossiare, negotziai Definitzione abbarrare a chistionu, foedhandho de ccn. cosa, de importu o no Sinònimos e contràrios allecare, arragionare, arralatai, chistionai, cuntrastare Frases sedíebbos e negossiae chin socra e socru meu, ca nois semus antziandhe a monte! ◊ a isse l'at biu e negossiau paritzas bortas ◊ de cussas cosas mancu si ndhe negossiabat ◊ s'est postu a negossare chin sos bichinos 2. e ita nci negótziat a custas partis: cichendi po si fai sa braba? Ètimu itl. negoziare Tradutziones Frantzesu causer, converser Ingresu to talk Ispagnolu conversar Italianu conversare Tedescu sich unterhalten, reden, sprechen.

paraletàre , vrb: parletai, prallatai, preletare Definitzione istare a paraleta, a chistionu meda, deasi fintzes chentza importu Sinònimos e contràrios argiolae, arrallai, badaciare, badulare, ciaramedhare, friganzare, ispralletare, prillissai Frases e ita chi dhu intendis prallatendu, a fillu tuu: fuedhat in dónnia linguatzu! ◊ za ti piaghet a istare paraletendhe! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu bavarder Ingresu to talk in a low voice Ispagnolu charlar Italianu parlottare, ciarlare Tedescu schwatzen.

scibudhàe, scibudhài , vrb Definitzione essire irbentiadu, chentza fortzas, nàrrere isciolórios, immentigare is cosas Sinònimos e contràrios iltasire / sciolloriai Frases mi nci bollu andai, de innòi, prima de mi agabbai de scibudhai ◊ ses a ferionis o scibudhendidí?! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu dire des bêtises, retomber en enfance Ingresu to talk nonsense, to go silly Ispagnolu decir tonterías, abobarse Italianu dire sciocchézze, rimbambirsi Tedescu Unsinn reden, verblöden, verdummen.

sciolloriài , vrb: isciolloriai Definitzione nàrrere o fàere isciolórios Sinònimos e contràrios addrollare, astrologare, ibentiare, illeredhiare, istralobbiare, istralloriare, istorodhare, scassolai Frases ti ses imbriagau e sciollórias puru! ◊ ciai dh'agatas s'ora de sciolloriai!…◊ de candu at pigau cuss'acollara in màchina at cumentzau a sciolloriai, no est prus sentzeru de conca Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu dire des fadaises Ingresu to daze, to talk nonsense Ispagnolu abobar, decir tonterías Italianu rimbambire, dire scipitézze Tedescu verblöden, Unsinn reden.

trepedhàre , vrb Definitzione foedhare a murrúngiu, chentza cabu, tanti po istare naendho Sinònimos e contràrios ammusciare, arraunzare, ciaciarrai, ciaramedhare, paraletare, spaparotai, tricatare Frases trepedhandhe li dat sa grassanera, sa massaja (S.Manconi)◊ ant cumintzau a trepedhare tra issos nandhe goi Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu bougonner, babiller Ingresu to talk idly Ispagnolu cotorrear Italianu cianciare, borbottare Tedescu schwätzen.

tzarodhài , vrb: aciarollai*, tzorodhai, tzorodhare Definitzione nàrrere o fàere is cosas a improdhu, betare is cosas a s'afaiu, chentza órdine, chentza critériu, fàere atzerodhos Sinònimos e contràrios aciapuciae, aciorobedhare, acoredhai, afioncai, allarodhai, impiastai, improdhai, inciorodhare Tradutziones Frantzesu parler à tort et à travers Ingresu to talk nonsense Ispagnolu embarullar, badajear Italianu fare o dire a vànvera, sènza critèrio Tedescu unüberlegt daherreden, aufs Geratewohl handeln.