búndha 1 , nf, nm: bundhu 1 Definitzione
seriedade, naturale bonu e giustu de unu chi tenet firmesa
Sinònimos e contràrios
bundóriu,
cabu,
capia,
caràtere,
cumprendhóniu,
sinnu,
tinnu
Maneras de nàrrere
csn:
ómine, fémina chentza b. = chentza caràtere, chi no bi at de si ndhe fidare; pònnere b. in o a unu, a carchi cosa = pònnere cabu, pònnere fatu o iscurtare a unu, dare importu; passare sa bundha = passai sa ganas, su disígiu
Frases
custas féminas no tenent bundhu, si ant intacadu s'onestade cun fainas malas ◊ fit cantadore de bundhu chi at onoradu sa poesia
2.
s'istadu fit a ponner bundhu a tie ti aia dadu una proendha noa! (A.Serra)◊ a pònnere bundhu in féminas est lucura…◊ mudemus fundhamentu a sos inzitos ponzendhe bundhu a sas cosas chi contant! (P.G.Marras)◊ mi ndhe seo pentidu ca no apo postu bundhu a tie
3.
ndhe zuchio brama, ma mi est passaa sa bundha (A.Cucca)
Tradutziones
Frantzesu
bon sens,
jugement,
sagesse
Ingresu
wisdom
Ispagnolu
sensatez,
cordura
Italianu
sénno,
saviézza
Tedescu
Verständigkeit,
Weisheit.
giudísciu , nm: giudíssiu,
giudítziu,
zudísciu Definitzione
su averguare e iscumbatare is cosas, mescamente is chistiones naendho su chi si ndhe pentzat o fintzes betandho una senténtzia; capacidade de cunsiderare bene is cosas, de dhas fàere giustas, cun sabiesa
Sinònimos e contràrios
capia,
sabiesa,
selembru,
sinnu
Maneras de nàrrere
csn:
bogai de giudítziu = fàghere irbariare; pèrdiri su giudítziu = irbariare, essire macu; giudítziu universale = su chi at a fàghere Deus a sa fine de totu sos tempos a totugantos; pàrrere su g. universale = irfaghíndhesi totu, unu mamudinu mannu
Frases
custos funt is giudítzios chi apo iscritu po is poesias chi ant mannau a su de duos cuncursos ◊ su giudítziu po is poesias dhu lassaus a espertos e apassionaos: est a issos ch'ispetat a giare su pàrrere
2.
destruidos cheriant custos chi no ant fide e ne giudísciu ◊ custa est sa terra chi mi at dadu giudítziu in sa vida ◊ cussa picioca fait is cosas cun giudítziu
3.
a proba est su Giudítziu universale: ma sos umanos vivent in delíriu e parent in continu carrasciale (P.Casu)◊ finas sos montes trement dae fundhu chi paret su giudísciu universale!
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
bon sens,
sagesse
Ingresu
wisdom
Ispagnolu
juicio,
sabiduría
Italianu
giudìzio,
saggézza
Tedescu
Urteil,
Weisheit.
sabidoría , nf: sabiduria,
sapidoria Definitzione
su èssere sàbios, capacidade de pentzare e fàere totu is cosas cun cunsideru, abbaidandho su prus giustu, su prus méngius, su necessàriu
Sinònimos e contràrios
gusàriu,
sabine,
sabiore,
sapidóriu
| ctr.
locura,
macheine
Frases
"Iscurta, abbàida e càglia" fut cumandhamentu de sabidoria chi sos mannos ammentaiant a sos chi funt creschendhe ◊ sa sapidoria animaiat sos printzípios giurídicos de sa Carta de Logu ◊ in su mundhu, de sabidoria bi ndh'at pagu meda
Ètimu
spn.
Tradutziones
Frantzesu
sagesse
Ingresu
wisdom
Ispagnolu
sabiduría
Italianu
saggézza
Tedescu
Weisheit.
sabièsa , nf: saviesa,
saviéscia Definitzione
su èssere sàbios
Sinònimos e contràrios
sabidura,
sabiénscia,
sabine,
sabiore,
savímene
| ctr.
dortidúdine,
locura,
trotímene
Frases
s'antiga saviesa no ispírigat prus su bene dae su male ◊ Deus ti at dadu saviéscia
Ètimu
itl.
saviezza
Tradutziones
Frantzesu
savoir,
sagesse
Ingresu
wisdom
Ispagnolu
sabiduría
Italianu
sapiènza,
saggézza
Tedescu
Weisheit,
Wissen.
selémbru , nm Definitzione
capacidade de cunsiderare, de cricare de cumprèndhere is cosas innanti de dhas fàere o de foedhare
Sinònimos e contràrios
abberguadura,
capia,
giudísciu,
seru
Tradutziones
Frantzesu
discernement,
équilibre
Ingresu
wisdom
Ispagnolu
juicio,
equilibrio
Italianu
discerniménto,
equilìbrio
Tedescu
Einsicht,
Gleichgewicht.
sínnu , nm Definitzione
atuamentu, cumprendhóniu e sabidoria de su cristianu e po cussu etotu sa capacidade de fàere in manera giusta, bene cunsiderada e regulada
Sinònimos e contràrios
àrviu,
giudísciu,
imprastu,
selembru,
seru,
tinnu
Maneras de nàrrere
csn:
istare o èssere a s. pesadu = atentu de cumprèndhere; fàghere cosa a s. tentu = a didu tentu, abbididarmente
Frases
lu naro a sinnu sanu ◊ cussu no depet èssere a sinnu sanu, no, su fàghere custos machines! ◊ sos betzos torrant a sinnu de pitzinnos
2.
ndhe l'apo corpada inoghe a sinnu tentu pro faedhare a unu
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
bon sens
Ingresu
wisdom
Ispagnolu
juicio
Italianu
sénno
Tedescu
Verstand,
Vernunft.