Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

arratòri , nm: arretore, arretori, retore* Definitzione babbai retore, su preide chi contivígiat is cristianos chi faent fúrriu a una crésia, a una parróchia Sinònimos e contràrios vicàriu Frases s'arretori iat fatu una bella prédica in mesu sa missa ◊ bosi dhu potzo nàrrere ca seis arretores cojaos ◊ custu pecau non ti dhu perdonat s'arretore Terminologia iscientìfica prf Tradutziones Frantzesu curé Ingresu parson Ispagnolu cura, párroco Italianu pàrroco Tedescu Pfarrer.

cúra , nf Definitzione su chi si faet po sanare una maladia o unu css. male, mescamente sa meighina chi si leat; incuru, contivígiu o pentzamentu po calecuna cosa Sinònimos e contràrios medichina / atenscione Maneras de nàrrere csn: fàghere sa cura de sa ua, de su sole, de su mare, e gai; giare a cura a unu, una cosa = tènnere contu Frases si che fint inserrados in cantina ca sa meighina de su binu fit crétida sa cura! ◊ est unu male chi no bi at cura 2. est unu picioconi sanu e inconconiu, ma, chi no donat cura, is féminas dhu torrant a s'ossu ◊ a piciochedhu fut a giare a cura una craba Ètimu ltn. cura Tradutziones Frantzesu traitement Ingresu care, cure Ispagnolu cura, cuidado Italianu cura Tedescu Kur, Behandlung.

medicaméntu , nm: meigamentu Definitzione su chi si faet po agiudare a sanare unu male, prus che àteru in su sensu de pònnere o frigare meighina, badrare o amparare un'arremu malàidu cun calecuna cosa Sinònimos e contràrios cura, medicadura, meiconzu, meigascione Frases ses s'únicu medicamentu de feridas nostras e males ◊ cussa est cosa bona pro meigamentu Tradutziones Frantzesu médicament Ingresu medicament Ispagnolu medicación, cura Italianu medicaménto Tedescu Kur.

meighinadúra , nf: ammexinadura* Definitzione su meighinare, su fàere o pònnere meighina a calecunu male o maladia, o a calecuna cosa fintzes po no pigare maladia Sinònimos e contràrios meiconzu, medicadura, medicamentu, meighinada Frases sa meighinadura chi li amus fatu, a sa binza, no l'at lassada irmalaidare Tradutziones Frantzesu traitement, cure Ingresu cure Ispagnolu cura, tratamiento Italianu cura, trattaménto Tedescu Behandlung, Kur.

pàra , nm Definitzione ómine chi si cunsacrat totu a Deus cun calecunu órdine o istitutu religiosu; genia de tzuga manna (dha narant fintzes p. de s'àcua, de s'arriu)/ min. parighedhu, paritedhu; para de cica = padre chircante; parixedhu = una zenia de pane (e fintzas sa títula manna de riu); p. marinu = zenia de animaledhu de mare a corza tosta (aplysia); capedhu ’e para = zenia de antunna (Macrolepiota procera, itl. mazza di tamburo) Sinònimos e contràrios padre / parapunta, preidedhu Frases custus fiant tres paras de missa e unu legu ◊ lessit istai is mòngias e is paras circantis ◊ a trassa de para, fiat fadendi s'angioni, su marxani ◊ sa mòngia ponit sa mígia a su para e su para ponit sa mígia a sa mòngia… Ètimu ctl. pare Tradutziones Frantzesu moine, religieux Ingresu friar, monk, religious Ispagnolu cura, fraile Italianu frate, religióso Tedescu Mönch, Ordensbruder.

peíderu, peídre, peídru , nm: píderu, praidi, preídaru, preídelu, preíderu, preidu, preíteru, príderu, prídidu, prídiru, príteru Definitzione ómine chi in sa religione católica si cunsacrat a Deus e arrecit su sacramentu de s'órdine e su cumandhu de su píscamu, amministrat unos cantu sacramentos, narat sa Missa e contivígiat (po su prus) una parróchia / min. preideredhu Sinònimos e contràrios prede, prídile Maneras de nàrrere csn: preíderu so e missa canto = dèu fatzu su chi mi anti postu a fai, custu est su doveri miu e donniunu si arrangit!; p. isconciau, isciusciau = chi no fait prus su predi; ancu li faedhent su peíderu! (frastimu) = ancu siat gravi morendusí de dhi depi tzerriai su predi! Frases chéjia minore, ma bi ant unu bonu peíderu ◊ bi fit su pride chin su zacanedhu armau de pualedhu prenu de abbasanta ◊ su pride at batizau sas criaduras ◊ unu preide no depet crere a is lucuras ◊ tiu Bachis a pisedhu si che fit andhendhe a preíderu 2. castiai, dèu ni predi seu e ni missa cantu! Terminologia iscientìfica prdc Ètimu ltn. praebyter Tradutziones Frantzesu prêtre Ingresu priest Ispagnolu cura, sacerdote Italianu prète, sacerdòte Tedescu Priester.

prebbànu , nm: probanu Definitzione su preide arretore de una bidha Sinònimos e contràrios arratori, frebbanu, vicàriu Frases sos contos de custu probanu de sos Lodeinos fint sos matessi de Mussingallone Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu curé Ingresu parish priest Ispagnolu cura, párroco Italianu pievano Tedescu Pfarrer.

prède , nm: predi, prédie, préide, préidi, préire, preri, pride Definitzione ómine chi in sa religione católica si cunsacrat a Deus e arrecit su sacramentu (de s'órdine) e su cumandhu de su píscamu, amministrat unos cantu sacramentos, narat sa Missa e contivígiat (po su prus) una parróchia / min. preidedhu Sinònimos e contràrios peíderu Maneras de nàrrere csn: andai o bènniri a ispollai su predi = andhare a cosa fata, bènnere a úrtimu, candho est totu agabbadu (candu su predi est ispollendusí ca at acabbau sa Missa) Frases pride Tica at fatu sa préica ◊ non c'est che su predi po ndi bogai càbudu a dónnia cosa ◊ issu est predi ma dèu dhi fatzu una brulla de para! ◊ su predi fiat unu grandu predicadori ◊ menzus a tímede a su préide chi no a su crabbineri! ◊ ite ndhe at a ischire unu predi de sas féminas? ◊ sunt istudiandhe su fizu minore a pride Terminologia iscientìfica prdc Ètimu itl. preite Tradutziones Frantzesu prêtre Ingresu priest Ispagnolu cura, sacerdote Italianu prète, sacerdòte Tedescu Priester.

predischédhuru , nm Definitzione preideredhu, preide giòvono Sinònimos e contràrios Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu jeune prêtre Ingresu young priest Ispagnolu cura joven Italianu pretino Tedescu junger Priester.

retòre, retòri , nm: arratori, letore Definitzione preide chi contivígiat, atendhet o guvernat sa crésia locale, is cristianos chi faent fúrriu a una parróchia; professore cun incàrrigu de amministrare una universidade Sinònimos e contràrios vicàriu / ttrs. ritori Frases si agato su retore in sagristia fato sa cunfessione ◊ su retore cun àteros preíderos ant aggantzadu su libbru po fàghere fuire su diàulu ◊ iscultant sa préiga de babbai retore Terminologia iscientìfica prdc Ètimu ctl., spn. rector Tradutziones Frantzesu curé Ingresu parson, rector Ispagnolu cura, párroco, tb rector, rector Italianu pàrroco Tedescu Pfarrer.

sanaméntu , nm Definitzione su sanare Sinònimos e contràrios sanadura, sanonzu Frases a su costau dhi pighit una punta chi no ndi tengat sanamentu mai! ◊ cussu mali est sentza de sanamentu ◊ si est postu in letu malàidu e no ndhe at tentu sanamentu mai prus! Ètimu srd, Tradutziones Frantzesu guérison Ingresu recovery Ispagnolu cura, curación Italianu guarigióne Tedescu Heilung.