líaru , agt: lieru, líeru Definitzione su significau de su foedhu fut antigamente cussu de líbberu, nau de su serbidore chi s'iscabbulliat de su mere, fut a contu suu in totu e gosàt de totu is diritos: como dhu narant pruschetotu de frutu, de gente, de animale chi no tenet neghe peruna, chi est bellu sanu; si narat in su sensu de líbberu e in su sensu de deretu puru, ténneru (nau de matas e fintzes de gente) Sinònimos e contràrios daretu, sanu, síncaru / líbberu | ctr. demmu, mantzadu, neciadu Frases frutuàriu lieru ◊ no est ómine lieru, cussu, no: est sempre curendhe! ◊ su catigadore est betzu, sicu ma lieru ◊ est fémina gentile e risulana, liera e bella 2. sentidus lierus ◊ s'àbbile atzuda e liera costoit su nidu in punta de sa rundha ◊ candho líera apo a èssere dae impignos bi apo a bènnere che monza in Terra Santa 3. mama mia a otanta annos fuit líara che pinna e che zughiat cantaganta unu sacu de patata subra su cúcuru (Z.A.Cappai)◊ su biadu de babbu candho fiat birde fiat líeru che canna Ètimu ltn. liber, libera Tradutziones Frantzesu intègre, sain Ingresu integral Ispagnolu íntegro Italianu ìntegro Tedescu unversehrt.

sentzígliu, sentzíllu , agt: signillu, singillu, sintzillu, sinzillu Definitzione nau de ccn., chi est comenti mi bis m'iscrís, chi giaet a bíere giustu su chi sentit, chi no cuat a s'àteru su chi dhi sentit e dhue at de si fidare; nau de cosa, chi est bona, chentza pecu, sana / signillu che pesa = chi si paret bene chi est s. Sinònimos e contràrios francu, ispontziau, santzeru, singillosu | ctr. alevosu, falsu, fraíciu, ifidau, traitore Frases in su bene fitianu ses onestu e signillu ◊ fillu miu, no síasta batraxeri ma sintzillu cun sa terra chi ti poderat (S.Medved)◊ is maneras mias sunt sintzillas o de apariéntzia? (G.Solinas)◊ ita ndi naras, Coitedhu at a abarrai sintzillu cun nosu? ◊ unu coro frassu no cuncordat cun unu sintzillu! 2. si sunt muntesos semper cun usos e costúmenes singillos Sambenados e Provèrbios prb: a linna sinzilla no dh'intrat bremi Terminologia iscientìfica ntl Ètimu spn. sencillo Tradutziones Frantzesu loyal, intègre Ingresu sincere, integral Ispagnolu sincero, leal, íntegro Italianu sincèro, leale, ìntegro Tedescu ehrlich, aufrichtig, unversehrt.

síncaru , agt: sincheru, síncheru Definitzione chi no portat mància e ne pecu, chi no est ammesturau cun àtera cosa, chi est intreu; nau de ccn., chi no est alligru a binu, no at bufau, fintzes chi est onestu, chentza trassas / vinu s. = bonu, chi no est axedu; late s. = chi no dhue ant aciuntu abba; istare síncheru = abarrai firmu Sinònimos e contràrios líaru, santzeru, sanu, sínchidu / cdh. tzíncaru | ctr. demadu, demmu Frases apustis de tanta matana si che agateit síncheru a cudh'ala de riu ◊ cussu no est síncheru de conca: faghet machines! ◊ a sos drogados torret síncheru su coro! ◊ custu tatzone est síncheru ◊ si fis síncheru, Chicu, peste e lua no betaias! ◊ si che essis síncaru dae cue as a fàghere proa! 2. no mi toches: ista síncheru! Ètimu ltn. sincerus Tradutziones Frantzesu intact, naturel Ingresu integral, genuine, unrotten Ispagnolu íntegro, incólume Italianu ìntegro, incòlume, non bacato, genuino Tedescu ganz, unversehrt, echt.

«« Torra a chircare