Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

índula , nf, nm: índule, índuli, índulu Definitzione calidades naturales de unu, genia de passione, de manera de fàere o de pentzare chi tenet a solu e no po dh'àere imparada Sinònimos e contràrios brè, incrina, iscarpentu, naturale, uta Frases Bobbore Cambosu fit ómine de índula líbbera e ladina ◊ tziu Bore fit de índule umorista ◊ a los crere fizos mios mi retenzo ca no tenent sas índulas chi tenzo ◊ in tzellas feas sa vida finida meritas pro sos índulos chi as (B.Truddaju)◊ medas funt de índuli ferina ◊ de índulas fut abarrau sempri su própiu Tradutziones Frantzesu naturel, tempérament Ingresu temper Ispagnolu índole Italianu índole Tedescu Wesen.

naturàle , agt, nm: naturali Definitzione chi est deasi comente sa natura dh'at fatu, chi est cunforma a sa natura, a comente andhat desesi, a solu; sa manera de fàere, de si cumportare chi unu tenet chentza chi potzat dipèndhere de su ch'ischit o imparat o chi bolet, ne de s'educatzione e ne de s'annestru, ma nau a bortas fintzes in su sensu de abbitúdine pigada o, foedhandho de matas e animales, genia de calidade (fintzes peca) Sinònimos e contràrios incrina, índula / físsiu | ctr. fatiscu Frases at cussu naturale: est latranghigurtzu! ◊ isse at unu naturale gasi bonu chi faghet cun totugantos ◊ cussu at naturale malu: no faghet cun neunu! ◊ a èssi gelosu dhu tenit de naturali ◊ teniat unu naturale: li aggradaiat sa cosa licarda! ◊ cust'àinu tenet su naturale de carchidare ◊ no l'inchestes ca tenet naturale malu! ◊ furiat una fémina forti de naturali ◊ at cussu naturale: si leat fritu li benit su male de sa bula 2. arratza de naturali chi tenit, a furai! ◊ cust'àrbure tenet su naturale de si barriare de fiore ma de muntènnere pagu frutu 3. de morti e de dolori nci nd'est fintzas tropu in su naturali de custu mundu Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu naturel, propension Ingresu character, inclination Ispagnolu natural Italianu naturale, caràttere, inclinazióne, propensióne Tedescu natürlich, Naturell, Charakter, Temperament.

naturalèsa , nf Definitzione su èssere naturale, cunforma a sa natura, cunforma a su naturale in su fàere de su cristianu Sinònimos e contràrios natura, naturale | ctr. apónciu Frases proite istas currendhe a parafua, chi eo transidu ndhe resto e cunfusu: puru no fit naturalesa tua! ◊ lu tenet de naturalesa a èssere ruju in cara ◊ is produtzionis dipendint de su trabballu e de sa naturalesa de su terrenu ◊ Babbu, Fillu e Ispíridu Santu tenint sa própiu naturalesa divina ◊ chi dèu iscriu aici mi parit ca mi ndi tirant de pitzus totu sa naturalesa Ètimu spn. naturaleza Tradutziones Frantzesu naturel Ingresu fidelity Ispagnolu naturalidad Italianu naturalézza Tedescu Natürlichkeit.

pàrcu 1 , nm Definitzione logu badradu po amparu de benes naturales chi dhue at Tradutziones Frantzesu parc naturel Ingresu natural park Ispagnolu parque Italianu parco naturale Tedescu Naturpark.

síncaru , agt: sincheru, síncheru Definitzione chi no portat mància e ne pecu, chi no est ammesturau cun àtera cosa, chi est intreu; nau de ccn., chi no est alligru a binu, no at bufau, fintzes chi est onestu, chentza trassas / vinu s. = bonu, chi no est axedu; late s. = chi no dhue ant aciuntu abba; istare síncheru = abarrai firmu Sinònimos e contràrios líaru, santzeru, sanu, sínchidu / cdh. tzíncaru | ctr. demadu, demmu Frases apustis de tanta matana si che agateit síncheru a cudh'ala de riu ◊ cussu no est síncheru de conca: faghet machines! ◊ a sos drogados torret síncheru su coro! ◊ custu tatzone est síncheru ◊ si fis síncheru, Chicu, peste e lua no betaias! ◊ si che essis síncaru dae cue as a fàghere proa! 2. no mi toches: ista síncheru! Ètimu ltn. sincerus Tradutziones Frantzesu intact, naturel Ingresu integral, genuine, unrotten Ispagnolu íntegro, incólume Italianu ìntegro, incòlume, non bacato, genuino Tedescu ganz, unversehrt, echt.

úta , nf Definitzione manera de èssere de s'ànimu, genia de mota chi unu tenet prus che àteru coment'e naturale / giúghere mala, bona u., èssere de mala, de bona u. = su istare primmau, oféndhiu, o su istare alligru, su lassare pèrdere ofesas e iscórrios Sinònimos e contràrios corina, ingrigna, iscarpentu / ghigna Frases as in bona uta ricamadu rimas ladinas ◊ giughet una uta… no faghet a li nàrrere nudha! ◊ cussu est pisedhu de mala uta: si ofendhet deretu Ètimu ltn. ducta Tradutziones Frantzesu naturel, tempérament Ingresu temper Ispagnolu índole Italianu ìndole Tedescu Wesen.

«« Torra a chircare