abbacài, abbacàre , vrb: abbacuai,
abbacuare,
abbracare Definitzione
fortzare prus pagu, menguare, abbasciare de calecuna cosa, nau mescamente de fortzas o de cosas chi faent fortza; tròchere e abbasciare sa parte prus arta, incrubare
Sinònimos e contràrios
abblandai,
abbonantzai,
allentai,
ammellare,
assebiai,
assussegai,
illebiare,
imbacari
/
abbambiai 1
/
abasciai,
imbasciai,
muciare
| ctr.
acadriare,
afortiai,
apretai,
incrispai
Frases
testimonzas de isperas gallizant lieras pro sempre saidadas dae unu bentu chi niune at a poder abbacare (C.Puddu)◊ su ventu at abbacatu ◊ abbacare su dolore ◊ su temporali est abbacau ◊ abbàcala sa barra! ◊ sos boes ant abbacau su passu ◊ abbacuit su fogu! ◊ che li fut morta sa muzere e pro abbracare su dispiaghere corcaiat cun sa teraca
2.
abbaca sa fune!
3.
fuit abbacanne sa conca po saludu ◊ colanne at abbacadu sa bannera pro saludu a sas autoridades ◊ prus ti abbacas e prus su culu si paret!
Tradutziones
Frantzesu
calmer,
ralentir,
diminuer
Ingresu
to calm,
to slow down,
to diminish
Ispagnolu
calmar,
reducir,
bajar
Italianu
calmare,
rallentare,
scemare
Tedescu
beruhigen,
abnehmen.
abblandài, abblandhàre , vrb: abbrandai,
abbrandhare,
abbrannare Definitzione
fàere brandhu, prus bonu a baliare, prus pagu forte, prus pagu airau, cumenciare a passare o miminare de unu dolore, de unu male, de unu patimentu, de unu fenòmenu; torrare, menguare, essire prus pagu de cantidade
Sinònimos e contràrios
abbacai,
abblandhire,
abbonantzai,
achedare,
allebiae,
allenire,
apachiare,
apasaogare,
assebiai,
asselenare,
illebiare,
illenare
/
menguai
| ctr.
agghegiare,
crèschere,
incrispai
Frases
mi est abbrandau su schinitzu de su fàmini ◊ antiga domo mia, recreu de su meu pensamentu, abblandhas sa tristia (P.Fae)◊ custu est prantu chi nisciunus abbrandat ◊ ti fia isetendhe pro mi abbrandhare penas e dolores ◊ o Babbu eternu, abblandha su rigore! ◊ seo ibertandho chi su cuadhu si abbrandhet ◊ a parte de merie s'aera si fut abbrandhada e no fut fritu ◊ si mi abbrannant sos ohis, cantu poto mantenzo
2.
candu andat mali sa laurera sa provista po fortza abbrandat
Ètimu
spn.
ablandar
Tradutziones
Frantzesu
adoucir,
apaiser
Ingresu
to mitigate
Ispagnolu
mitigar,
aliviar
Italianu
mitigare,
attutire
Tedescu
beruhigen,
mildern.
abbonantzài , vrb: abbonatzare Definitzione
pònnere, torrare o fàere torrare in bonu, nau de su tempus e fintzes de gente
Sinònimos e contràrios
abbacai,
abblandai,
achedare,
apachiare,
apasaogare,
assebiai,
asselenare,
assussegai,
illenare
Frases
dh'at abbonantzau cun unu bàsidu ◊ apustis de su certu s'est abbonantzau ◊ su tempus si est abbonantzau
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
se calmer
Ingresu
to calm down
Ispagnolu
apaciguar
Italianu
abbonacciare
Tedescu
beruhigen.
abbonàre 1 , vrb: abboniai Definitzione
fàere a bonu, abbrandhare sa manera de fàere airada o arrennegada, fintzes subbacare, bínchere
Sinònimos e contràrios
abbacai,
abblandai,
abbonantzai,
abboniri,
apachiare,
apasaogare,
assebiai,
asselenare,
assussegai
Frases
sa die est tropu inchieta, no si cheret abbonare
2.
no agatendhe àteru, si abboneit a marrulare un'aizu de fenu
3.
custu sero brúsiant a sa deleada e no ti ne abbonas!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
calmer,
apaiser
Ingresu
to calm
Ispagnolu
sedar,
apaciguar
Italianu
abbonire
Tedescu
beruhigen.
acaíre , vrb Definitzione
abbarrare citios, fàere citire, fàere abbarrare trancuillos, firmare de fàere ccn. cosa
Sinònimos e contràrios
ammudai 1,
ammudigare,
ammudire,
ammutessi,
assamudare,
assebiai,
ismudulare
/
sensai
| ctr.
faedhare
Frases
acaide cun basos sa pitzinna! (G.Raga)
Tradutziones
Frantzesu
taire,
calmer,
apaiser
Ingresu
to quiet
Ispagnolu
calmar,
acallar
Italianu
chetare
Tedescu
schweigen,
zum Schweigen bringen,
beruhigen.
achedàre , vrb: achetai,
achetare,
achidare 2,
achietai,
achietare,
chietare Definitzione
fàere chietu, brandhu, sériu, firmu; andhare a si crocare, su note
Sinònimos e contràrios
abbacai,
abbonantzai,
allenare,
apachiare,
apasaogare,
assebiai,
asselenare,
assussegai
| ctr.
agegherai,
salargiare
/
pesai,
seguzare
Frases
si ant a achietare che pitzinnedhos in coda de mama ◊ bentu chi tremis s'imbirdi, poita no ti achietas e mi lassas drommí?!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
apaiser
Ingresu
to appease
Ispagnolu
aquietar,
calmar
Italianu
acquietare,
acchetare
Tedescu
beruhigen,
ruhig werden.
apachiàre , vrb: apaghiare,
apagiai (a-pa-gi-a-i)
apagiare 1 (a-pa-gi-a-re)
apaxiae,
apaxiai,
apaxiari Definitzione
pònnere paghes, in paghe, fàere sa paghe, torrare in paghe; istare o abbarrare sériu, selenu, pònnere o istare in asséliu, lassare s'arrennegu / apachiare s'istògomo = papai calincuna cosa po allebiai su fàmini; apagiai su siri = passare su sidi
Sinònimos e contràrios
apracimai
/
abbacai,
abblandai,
abbonantzai,
abboniri,
achedare,
allebiae,
ammellare,
apaghizare,
apasaogare,
apolgiai,
assebiai,
asselenare,
assussegai,
illebiare,
illenare
Frases
si ti arregordas chi fradi tuu est inchietu contras de tui, lassa inguni su donu tuu e curri prima a ti apaxiai cun fradi tuu (Ev)◊ a issu dhu cicant po apaxiari is certus
2.
sos astores isprammant sas chedhas apaxiadas ◊ prendha mala cussu pitzocu: no l'apàchias mai! ◊ cantos bellos mi apàghiant sa mente ◊ apàghia sos coros, beneighe dogni amore! (A.Casula)◊ mi apàchio pessandhe chi mi cheres bene ◊ canno si dh'ant fatu a cumprènnere za s'est apaghiadu ◊ si ses arrenegau ge ti as a apaxiai! ◊ no si apàxiat s'istrasura e su bentu trogomíngiat is trigus
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
réconcilier
Ingresu
to reconcile
Ispagnolu
reconciliar,
tranquilizar
Italianu
pacificare,
riconciliare,
tranquillizzare,
acchetare
Tedescu
versöhnen,
beruhigen.
apasaogàre , vrb: apaseguare,
apaseogare,
apasigare,
apasiguai,
apasiguare,
apasiogare,
apasugare,
pasiguai Definitzione
agatare o giare pàusu, asséliu, abbrandhare o asseliare unu patimentu
Sinònimos e contràrios
abbacai,
abblandai,
abbonantzai,
abboniri,
ammellare,
apachiare,
apasigonai,
assebiai,
asselenare,
assussegai,
illenare
| ctr.
agegherai,
avalotai,
salarzare,
supuzare
Frases
a s'abbréschida su tempus si est apasaogadu ◊ bogadu cuss'oriolu dae conca, si est apasigada e drommida ◊ candho si est apaseguada, a sa pitzinna li at nadu ca fit ghirandhe su babbu ◊ sorre cara, apaséguati, dae pasu a su dolu, unu pacu de sussegu! ◊ istat chietu e apasigadu a un'ala ◊ cussu pisedhu no appàsigat mai!
2.
su consolu apàsigat sa pena ◊ arrè, chi ti si apàsigant sas penas! ◊ chirco de apasigare su coro cun s'amore
Ètimu
spn.
Tradutziones
Frantzesu
se calmer
Ingresu
to become calm
Ispagnolu
apaciguarse
Italianu
calmarsi,
calmare
Tedescu
sich beruhigen,
beruhigen.
apasàre 1 , vrb Definitzione
asseliare, abbrandhare, pònnere in pasu, in asséliu / apasare una criadura = apaxiai, fai o nàrriri calincuna cosa po dh’asseliai, chi no pràngiat o àteru
Sinònimos e contràrios
apachiare,
apasaogare
Frases
si arressat su tempus, si assétiant sas àrvures, sas feras, si apasat onzi chimentu ◊ su logu est apasadu dae s'intrinu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
calmer
Ingresu
to calm
Ispagnolu
apaciguar
Italianu
calmare
Tedescu
beruhigen.
assebiài , vrb: assegliai,
asseliai,
asseliare,
asselliai,
assiliare,
seliare Definitzione
istare in asséliu, abbarrare sérios, firmos, trancuillos; fàere istare in pàusu, pònnere apostu, aconciare, fintzes cuncordare, andhare de acórdiu
Sinònimos e contràrios
abbacai,
abblandai,
abbonantzai,
apachiare,
apasaogare,
assedhentae,
assentulae,
asselenare,
assuermai,
assussegai,
illebiare
/
aconciare,
mezorare
/
allichidie,
assantai,
remonire
| ctr.
atrepillai,
incidai,
suguzare
Maneras de nàrrere
csn:
asseliaresindhe, de una cosa = lassaidha stai chentza dha circai prus; asseliai su fogu = acontzare su fogu; asseliare su sonnu = passai su sonnu
Frases
seu artziendi e carendi in su letu sentza de pori assegliai ◊ cussa próida no at asseliadu mancu su brúere ◊ andandu andandu su biaxi si est asseliau ◊ su pipiu poita no dh'assélias? ◊ asséliadi in domo, no andhes a ziru! ◊ si s'asséliat su bentu fait a intzurfuai ◊ de su dolore no bi apo asseliadu, istanote! ◊ giovanedha, pensa de ti assebiai, lah ca dhus prangis cussus fastígius!◊ fit a boghes ma za l'apo fatu asseliare
2.
soi asseliandu cosa in sa mesa ◊ lassadha fai, ca est asseliandu s'aposentu!
3.
cun totu cussu dinai s'iat asseliau sa domu ◊ chi imbucat dinai, su predi podit asseliai sa crobetura de crésia ◊ nci ammancat peti chi si abbrugit su pràngiu po asseliai is cosas!…
4.
no mi ndhe assélio: lu chirco fintzas chi l'agato! ◊ tue za no ti ndhe assélias chentza fàghere su dovere! ◊ sa zente si ndh'est asseliada de protestare
5.
circais de mi bociri poita is fuedhus mius no assélliant, cun bosatrus (Ev)◊ chi assellit a intru de issus totu su prexu miu!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
apaiser
Ingresu
to appease
Ispagnolu
aquietar,
calmar
Italianu
acquietare,
calmarsi,
tranquillizzare,
sedare
Tedescu
beruhigen,
sich beruhigen,
lindern.
asselenàre , vrb: assulenare Definitzione
assussegare, fàere serenu, pònnere in paghe
Sinònimos e contràrios
abbacai,
abbonantzai,
abboniri,
allebiae,
apachiare,
apasaogare,
assebiai,
assussegai,
illebiare,
illenare,
praxare
| ctr.
agegherai,
airai,
salargiare
Frases
tue assulenas tribbulias, penas e tristuras
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
calmer,
apaiser
Ingresu
to calm,
to quite
Ispagnolu
calmar,
aliviar
Italianu
calmare,
mitigare
Tedescu
beruhigen,
mildern.
asseriài, asseriàre , vrb Definitzione
abbrandhare unu movimentu; nau de ccn., su si fàere sériu, serionzu, acabadu, pentzamentosu, tristu; fàere a mancu, arrisparmiare de fàere calecuna cosa
Sinònimos e contràrios
abbacai,
abblandai,
abbonantzai,
apachiare,
apasaogare,
assebiai,
asselenare,
assussegai
/
asseriatzare,
seriari
| ctr.
agegherai,
salarzare,
seguzare
/
allegrare
Frases
s'arriu surrungiosu si est asseriau ◊ fit una rundhinedha, ma como si est asseriada abberu ◊ sos canes si sunt asseriaos ◊ candho at intesu gai, s’aira sua contra a issu si est asseriada
2.
fit unu pitzinnu asseriadu impresse, chena risos ◊ arrispundendi, cuss'ómini brullanu si fiat asseriau
3.
biadu a chie assériat, assumancu a betzu!
4.
assériadi, asséria, de ti cojare: sa vida est menzus bajana!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
se calmer,
devenir sérieux
Ingresu
to calm down,
to become sad
Ispagnolu
calmarse,
entristecerse
Italianu
calmarsi,
rattristarsi
Tedescu
sich beruhigen,
traurig werden.
assussegài, assussegàre , vrb: sossegare Definitzione
coment'e pausare, pigare pàusu, cessare una matana, una pelea, una múngia o àteru deasi, istare in assussegu, agatare acunnortu
Sinònimos e contràrios
abbacai,
abblandai,
abbonantzai,
abboniri,
achedare,
allebiae,
allenare,
apachiare,
apasigai,
apolgiai,
assebiai,
asselenare,
asserenciai,
illebiare,
illenare
Frases
faghe chi no mi assusseghe mai de piànghere, o Deu, e ch'in su piantu meu consume sola e anneghe! (Grolle)◊ no mi assussego e ne paso finas a candho no isco chi ses foras de s'inferru
Ètimu
ctl.
assossegar (se)
Tradutziones
Frantzesu
apaiser,
calmer
Ingresu
to appease
Ispagnolu
sosegar
Italianu
acquietare,
sedare
Tedescu
beruhigen.