allégru , agt: allelgu,
allergu,
alligru,
allilgu,
allirgu Definitzione
chi giaet a bíere de provare cuntentesa, alligria: si narat fintzes de su naturale de chie si faet a bíere sèmpere cuntentu o erriet cun totus, chi est de naturale bonu
Sinònimos e contràrios
caléschidu,
contentu,
festosu,
imbajoschidu,
pregiau,
pregiosu
| ctr.
annicadu,
dispiàchiu,
pirmatu,
triltu
Maneras de nàrrere
csn:
zenias de paragones: a. che brintzi, che mariapica, che pitzone, che musca, che furferalzu, coment'e una pasca, che puzone in arzola, che predi cantendu missa, che tzintzipasca, che lepurisposu = allegru meda; a. che cuadhu cordogu, che cani papendu fogu = própiu nudha; allegru a binu = inciariu, chi at bufadu unu pagu tropu
Frases
fuit in allerga bajania e deviat atzivire su cuviu ◊ is piciocos fiant allirgos ca sa cosa fiat andada bene ◊ totus funt allilgos: càstia is luxes ci dhue funt in is domos!◊ sa pitzochedha fut a pistighinzu ma allelga
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
gai
Ingresu
cheerful
Ispagnolu
alegre
Italianu
allégro,
gàio,
festóso,
lièto
Tedescu
fröhlich,
lustig,
heiter.
alleporedhàre , vrb Definitzione
èssere alligros; èssere o bènnere in calore
Sinònimos e contràrios
alleporizare,
apudhai,
apudhichinare,
incaboniscai,
ingrigliare
/
insuai
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
ragaillardir
Ingresu
to make cocky,
to be merry
Ispagnolu
estar alegre,
estar cachondo
Italianu
èssere allégro,
ringalluzzare
Tedescu
fröhlich sein,
eitel werden.
alleporedhàu , pps, agt Definitzione
de alleporedhare
Sinònimos e contràrios
alleputzau,
alleporizadu,
arreputzadu
/
incaboniscau,
ingrigliadu
Tradutziones
Frantzesu
ragaillardi,
gai
Ingresu
made cocky,
merry
Ispagnolu
alegre,
cachondo
Italianu
ringalluzzito,
allégro
Tedescu
eitel geworden,
fröhlich.
alleputzàu , pps, agt: alliputzau Definitzione
de alleputzai
Sinònimos e contràrios
alleporedhau,
alleporizadu,
alleputziu,
arrempudhiu,
trinitu
/
cdh. achinchinnatu
2.
totu alleputzau si dha cantat, prexau!
3.
gei ses alleputzau, oi, paris unu sennori! ◊ mulleri alleputzada… corramenta segura! ◊ cun pobidhu miu gi no fiat cosa de s'arrosci, sempri bèni alliputzau fiat
Tradutziones
Frantzesu
ragaillardi,
gai,
pomponné
Ingresu
made cocky,
merry,
dressed up
Ispagnolu
alegre,
acicalado
Italianu
ringalluzzito,
allégro,
agghindato
Tedescu
eitel geworden,
fröhlich,
herausgeputzt.
caléschidu , pps, agt: caréschidu Definitzione
de calèschere; alligru che musca, prexau che una pasca
Sinònimos e contràrios
allegru,
contentu,
pregiau,
pregiosu
| ctr.
dispiàchiu,
iscuntentu
2.
fit totu caléschidu pro su bonu afare chi aiat fatu ◊ già est pagu caréschidu, oe!…
Tradutziones
Frantzesu
content,
jubilant
Ingresu
rejoicing
Ispagnolu
contento,
regocijado
Italianu
contènto,
gongolante
Tedescu
fröhlich.
imbajoschídu , pps, agt: imbajuschidu Definitzione
de imbajoschire; chi est prexau che pasca, cuntentu meda
Sinònimos e contràrios
allegru,
cuntentone
| ctr.
dispiàchiu
Frases
su grígliu imbajuschidu, lendhe su bolu a sa tzega, a su nare de su re ch'est atapadu ◊ su coro imbajoschidu ndhe cheret brincare a fora, est fatzelladu!
Tradutziones
Frantzesu
joyeux
Ingresu
cheerful,
overflowing with joy
Ispagnolu
alegre
Italianu
ílare,
gàio,
traboccante di giòia
Tedescu
fröhlich.
piacherósu , agt: piagherosu,
pragerosu,
pragherosu,
praserosu,
praxerosu,
prejerosu,
prexadosu,
prexarosu,
prexerosu Definitzione
chi est prexau, chi dhi faet praxere, chi ndhe tenet praxere de ccn. cosa; fintzes chi faet praxere, chi praghet; chi faet praxeres, dispostu a giare agiudu
Sinònimos e contràrios
contentu,
pregiau,
pregiosu
/
piaghile
| ctr.
discuntentu,
dispiàchiu
Frases
so piagherosu de ti ndhe bènnere ◊ so pragerosa de osservare is consígios tuos ◊ seu prexerosu de custu resurtau ◊ deo l'istimo pro muzere e issa puru ndh'est piagherosa ◊ si mi podes agiudare nd'apu a èssere pragerosu
2.
fut pragherosu de abbarrare in su caente ◊ est piús piagherosu a iscríere sa poesia sena rima ◊ si at fatu cumpangia unu cantu prexerosu ◊ cussus piciocus acostumant a èssi prexarosus ◊ po comente ses donosa ses pragerosa a sa gente
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
satisfait,
joyeux
Ingresu
satisfied
Ispagnolu
complacido,
satisfecho
Italianu
compiaciuto,
lièto
Tedescu
zufrieden,
fröhlich,
froh,
erfreut,
glücklich.
pregiósu , agt: prexosu Definitzione
chi est provandho cuntentesa, giaendho a bíere alligria
Sinònimos e contràrios
allegru,
caléschidu,
contentu,
pregiau
| ctr.
annicadu,
dispiàchiu,
tristu
Frases
furiat prexosu po sa pentzada de su gopai
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
joyeux,
gai
Ingresu
merry
Ispagnolu
alegre,
contento,
risueño
Italianu
gioióso,
lièto
Tedescu
fröhlich,
froh.
scadrallútu , agt: iscardallutu*,
scardallutu Definitzione
nau de ccn., chi tenet un'atentzione bia, chi est abbistu, sèmpere atentu a totu
Sinònimos e contràrios
abbistu,
allutinedhu,
ispabillu,
sciscitu,
spiscinetu
Frases
e gei no est scadrallutu, su pipiu, lah! ◊ e chin'est cussu scadrallutu chi mi at bistiu aici?! ◊ giai ca ses scadrallutu, tui, bai e cica trabballu a fillu tuu!
Tradutziones
Frantzesu
gai,
spirituel
Ingresu
cheerful
Ispagnolu
alegre,
gracioso
Italianu
allégro,
spiritóso
Tedescu
fröhlich,
lustig.
ufànu , agt Definitzione
chi est prexau, alligru; fintzes chi si credet meda, chi si bantat / ufanu che ruca = prexau che pasca, allegru che musca
Sinònimos e contràrios
allegru,
contentu,
prexau
/
bantageri,
magnosu 1,
spageri,
superbiosu
| ctr.
annicadu,
dispiàchiu,
nechidau
Frases
isse, tra sos abbréngulos, ufanu cun d-una canna presa s'infusilat (P.Casu)◊ si lu permitides, no revudo de m'ider dispedidu in modu ufanu (P.Giudice Marras)◊ fetant festa sos cristianos comente faghent in chelu sos ànghelos meda ufanos
2.
e si tandho ti faches tantu ufana mi nche pones su nasu in!…
Ètimu
spn.
Tradutziones
Frantzesu
gai
Ingresu
joyful
Ispagnolu
ufano
Italianu
giulivo
Tedescu
fröhlich.