Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

afligídu , agt, pps: afrigiu, afrizidu, afrizitu, afriziu Definitzione de afligire; chi est coment'e in pena, sufrindho in s'ànimu, dispràxiu Sinònimos e contràrios acoradu, atribbuladu, contribbuladu, iscoradu, iscoridu Frases est Deus beneitu e sapiente salvadore de s'ànima afrigida ◊ tui ses su consolu de is afligius ◊ sas oras bellas fuent e ti aciapas cun s'ànima afligida ◊ totugantos narant peràulas de acunnortu a sa mama afrizida ◊ ita vida afligia chi megu de passai!… Tradutziones Frantzesu affligé Ingresu afflicted Ispagnolu afligido Italianu afflitto Tedescu traurig.

anneàdu , pps, agt: anneatu, anneau Definitzione de anneare; chi sentit anneu, ifadu, orroschimentu Sinònimos e contràrios annozadu 2. sa michina mi at fatu pejus e m'intendho prus anneada ◊ anneatu, chirco de no bi pessare a sa minetza de morte chi mi ant fatu ◊ si est iscampiata abbochinanne anneata ca cudhos fint a boches zocanne ◊ mannedha in dommo de sas fizas est fitianu anneada e a murrunzos, ca no est in dommo sua! Tradutziones Frantzesu triste Ingresu sad Ispagnolu triste Italianu rattristato Tedescu traurig.

annicàdu , pps, agt Definitzione de annicare Sinònimos e contràrios abbrudhatu, abbutzadu, acubadu, aggromolau, annozadu, inconadu, nechidau, pirmatu | ctr. allegru, pregiosu 2. sas velas dissipadas, sas abbas annicadas mi fatesint paura (R.Congiu)◊ resto annicadu pensendhe a su fogu chi nos brúsiat badhes e costeras (P.Giudice Marras)◊ paret sempre annicada, faedhendhe Tradutziones Frantzesu triste Ingresu bad mood Ispagnolu triste Italianu triste, di malumóre Tedescu traurig, schlecht gelaunt.

annozàdu , pps, agt: annugiau, annungiau, annuzadu Definitzione de annozare / a s'annuzada = patindho annógiu, annogiaos Sinònimos e contràrios annoxau / anneadu, annicadu, intristau, pirmatu | ctr. allegru, pregiosu 2. fúrriat su pobidhu a domu e agatat sa mulleri annungiada ◊ prangendi!… de unu paghedhu de tempus ti biu totu annugiada 3. li colat in bijone ammentos de candho a s'annuzada tribbulaiat fatu su babbu Tradutziones Frantzesu triste, mélancolique Ingresu sad, melancholy Ispagnolu triste Italianu triste, malincònico Tedescu traurig, melancholisch.

aporàdu , pps, agt Definitzione de aporare / a. che carrabbusu chi at pérdiu sa botza = si narat a befe a chie si mustrat aporadu pro nudha, chentza bisonzu Sinònimos e contràrios acoradu, atribbuladu, contribbuladu, iscoradu, iscoridu Tradutziones Frantzesu affligé, tourmenté Ingresu afflicted Ispagnolu afligido Italianu afflitto, angustiato Tedescu traurig, betrübt.

asseriài, asseriàre , vrb Definitzione abbrandhare unu movimentu; nau de ccn., su si fàere sériu, serionzu, acabadu, pentzamentosu, tristu; fàere a mancu, arrisparmiare de fàere calecuna cosa Sinònimos e contràrios abbacai, abblandai, abbonantzai, apachiare, apasaogare, assebiai, asselenare, assussegai / asseriatzare, seriari | ctr. agegherai, salarzare, seguzare / allegrare Frases s'arriu surrungiosu si est asseriau ◊ fit una rundhinedha, ma como si est asseriada abberu ◊ sos canes si sunt asseriaos ◊ candho at intesu gai, s’aira sua contra a issu si est asseriada 2. fit unu pitzinnu asseriadu impresse, chena risos ◊ arrispundendi, cuss'ómini brullanu si fiat asseriau 3. biadu a chie assériat, assumancu a betzu! 4. assériadi, asséria, de ti cojare: sa vida est menzus bajana! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se calmer, devenir sérieux Ingresu to calm down, to become sad Ispagnolu calmarse, entristecerse Italianu calmarsi, rattristarsi Tedescu sich beruhigen, traurig werden.

atejàre , vrb Sinònimos e contràrios intristai 2. s'ànima mia est atejada Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu attrister Ingresu to sadden Ispagnolu entristecer Italianu attristare Tedescu traurig werden.

cordozósu , agt Definitzione corimodhe, chi sentit cordozu, chi tenet làstima de s'àteru Sinònimos e contràrios afrescionosu, cumpassivu, feritzosu, lastimosu, piadosu, piaidadosu Frases mi paret cordozosu chin sa cara cobarda, su sole ◊ Maria Vírgine e sas àteras Marias sunt cordozosas e pianghendhe candho tocant sas carres marturizadas de Gesusu Terminologia iscientìfica ntl Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu triste, compatissant Ingresu sad Ispagnolu triste Italianu triste, compassionévole Tedescu traurig, erbärmlich.

dispiàchiu , pps, agt: dispiàghidu, dispiàghitu, dispràsiu Definitzione de dispiàchere; chi est provandho dispraxere Sinònimos e contràrios abbrudhatu, amarguradu, annicadu, atassau, discuntentu | ctr. piàchiu / contentu, pregiau Frases si fiaus postus a arrí, perou sa cosa si fut dispràxia etotu 2. su sardu austesu puru at comintzau a mòrrede e seus totu dispràsios ◊ festus morendi de su sidi, andaus a circai àcua ma no nd'eus agatau e si ndi seus torraus dispràxius Tradutziones Frantzesu qui a beaucoup de peine Ingresu disliked, annoyed, sorry Ispagnolu disgustado Italianu dispiaciuto, contrariato Tedescu betrübt, traurig.

incorrutài , vrb: incurrutai Definitzione primmare, essire tristu, agiummai coment'e istare in dolu (corrutu); pònnere su corrutu Sinònimos e contràrios intristai / corrutae | ctr. allegrare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu s'attrister Ingresu to become sad Ispagnolu entristecerse Italianu rattristarsi Tedescu traurig werden.

pibinósu , agt: pibiosu, pipiosu Definitzione nau de ccn., chi s'istat coment'e lamentandho, chesciandho, lastimandho (o fintzes a foedhos malos, a lamentu), chi faet pena, chi est tenendho dolu, sentindho dolore o làstima Sinònimos e contràrios achiguladu, chensciosu, lastimosu, memulosu, piantinosu, piciosu, pipiajolu Frases su bentu s'intendhet muilendhe lamentu pibiosu ◊ oi puru ses pipiosa: ite as papau, arranas?! ◊ li ant fatu s'interru a tocu pibiosu de campana ◊ at nau s'orassione chin boche pipiosa ◊ is cucus s'arrespundint apari cun boxi pibinosa ◊ cun boghes pibiosas intonade chi piangat dogni coro trapassadu! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu plaintif, attristant Ingresu mournful, sad Ispagnolu quejumbroso, triste Italianu lamentévole, mèsto Tedescu klagend, jammernd, traurig.

tríltu , agt: tristu Definitzione chi est sériu meda e dispràxiu, fintzes malafortunau, pòberu Sinònimos e contràrios anneadu, annicadu, annozadu, atassau, intristau, pirmatu / pòberu | ctr. allegru, contentu, pregiau Maneras de nàrrere csn: tristu che zerru, che a sa Maria, che sa die mala, che s'annada mala, che sa noti, che isposu pentiu, mannu e niedhu, che cenarba santu; min. tristixedhu (= unu pagu t. o fintzas meda) Frases goi trista ti paras, mancu s'amore perfetu separas? ◊ si fiat fatu tristu che sa noti ◊ seis tristus pareis ca teneis su mortu in domu! ◊ l'apo acatau tristu chi mancu una note de iverru! 2. su ci leas a tristos leas a Cristos Tradutziones Frantzesu triste Ingresu sad Ispagnolu triste Italianu triste Tedescu traurig.