Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

abbrumài , vrb Sinònimos e contràrios arnai, azannarare, pipionire, pubujonare 2. sa barca est abbrumada Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se vermouler Ingresu to be worm eaten Ispagnolu carcomer Italianu tarlare Tedescu wurmstichig machen.

azannaràre , vrb Definitzione pònnere su zannarolu, nadu de linnas Sinònimos e contràrios arnai, pipionire, pubujonare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se vermouler Ingresu to be worm eaten Ispagnolu carcomer Italianu tarlare Tedescu wurmstichig werden.

bermigàre , vrb Definitzione pònnere su greme, comente faet in sa linna chi si púdrigat, bècia Sinònimos e contràrios bermire, ghermicare, ifermicare, imbremigai, infarraciai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu faire des vers, se vermouler Ingresu to become infested with worms, to get worm-eaten Ispagnolu agusanarse Italianu inverminire, tarlare Tedescu wurmig werden, wurmstichig werden.

démmu , agt: demu Definitzione chi est intzimiau (nau de gente), guastu (nau de frutuàriu) Sinònimos e contràrios malesanu, mantzadu, neciadu, temadu, tunconidu | ctr. líaru, sanu, síncaru Frases pobidha mia est prena de dolores, si ch'est fata peus de un'arbeghe dema ◊ demu as a èssere tue, ca zeo no seo a cussu tretu! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu malsain, véreux Ingresu unhealthy, maggoty Ispagnolu malsano, agusanado, apolillado Italianu malsano, bacato Tedescu kränklich, wurmstichig.

infarraciài, infarratzài , vrb: infarrutzae, infarrutzari, infarrussai Definitzione nau de sa linna bècia, agiummai coment'e fàere o essire a farra, guasta, totu istampada; foedhandho de fruta chistia, tzucorare a sola Sinònimos e contràrios afarratzai, afarrixedhai, afarruciare, irfarinare, pipionire Frases est fatu de linna bècia chi no infarratzat ◊ crepau siat, che doga infarraciara! 2. sa figu sicà si papat candu est bene infarrutzà Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se vermouler Ingresu to be worm-eaten Ispagnolu carcomer Italianu tarlare Tedescu wurmstichig machen.

papuinàre , vrb: pupuinare, purpuinare Definitzione calare o fàere a popoine, a pruinedhu, fàere a farra (nau de sa linna) Sinònimos e contràrios farratzai, infarraciai, pipionire, pubujonare Frases a mie si m'est papuinanne totu sa cosa durche ◊ sa càscia betza est frundhida in su cortile, pupuinada ◊ cussa trae totu pupuinada nos ndhe falat subra! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se vermouler Ingresu to get worm-eaten Ispagnolu carcomer Italianu intarlare Tedescu wurmstichig werden.

pipionídu , pps, agt Definitzione de pipionire; chi est totu punciau, chi portat punciadura de su greme Sinònimos e contràrios arnau, parapuntu, pulpuinadu, turrunau Tradutziones Frantzesu vermoulu, mité Ingresu worm-eaten Ispagnolu carcomido Italianu tarlato Tedescu wurmstichig.

pipioníre , vrb Definitzione nau de is linnas, infarratzare, essire totu istuviolada de comente si dha papat su greme Sinònimos e contràrios abbrumai, afarruciare, afarrixedhai, arnai, impupughinare, infarraciai, pertuntare, pubujonare Frases sa linna si no est segada in muta bona si pipionit Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se vermouler Ingresu to be worm-eaten Ispagnolu carcomer Italianu tarlare Tedescu wurmstichig machen (vom Holzwurm).

pubujonàre , vrb: apupughinare, pupughinare, pupujonare Definitzione papare e fàere a farra o pruine sa linna comente dha faet su greme Sinònimos e contràrios abbrumai, afarrixedhai, arnai, impupughinare, papuinare, pipionire 2. in sa pupujonada càscia manna iscurcuzono che in cosa istranza… toh, sa murroculedha de castanza chi che aia furadu a Pepe Sanna! ◊ su portale che fit rughendhe pupughinau ◊ fit unu portale azannarau e pupughinau Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se vermouler Ingresu to get wormeaten Ispagnolu carcomer Italianu tarlare Tedescu wurmstichig machen.

púntu 2 , pps, agt, nm Definitzione de púnghere; nau de frutuàriu, de frutos, o fintzes de linna sicada, chi portat su greme (a sa parte de fora si dhi podet bíere un'istampighedhu); lobighedhu de filu, ispau o àteru deasi, chi si ponet cosindho, o fintzes de cosa téssia / genias de puntu: partziu, píscia píscia de boe, acrigiolu, de abbrodu, chipurru, invanu, prenu, tundhu (supesadu), de duas caras, antigu o a cranciofalle, pei de musca (itl. punto corallo), pisu prenu, de nae (itl. punto erba), de trau (itl. punto raso), biumori (unu puntu biu e s'àteru mortu, chi no si biet), p. de nú Sinònimos e contràrios pipionidu Maneras de nàrrere csn: fàghere p. e mortu = fàghere efetu deretu, fàghere cosa impresse meda, luego, deretu; pàrriri unu procu puntu = nadu de ccn., èssere de pagas peràulas, mudurcu, prus che àteru pro altivesa; p. de nú = zenia de puntu chi costumant sas ricamadoras de Teulada faghindhe mustras "a cumpíngius, a caboniscus, a cruxitas, a pillonedhus, arenadas, su ballu de is pipias" e àteras; betare unu p., carchi p. = cosire (a manu), prus che àteru nadu de cosidura de pagu contu, pagu cosa; tènnere unu p. iscapu = frimmare s'incropada de su filu o de sa lana téssida a manera chi no si che sigat a iscontzare; p. arrele = zenia de puntu de cosidura fata a màchina chi narant fintzas puntu torrau, repuntu de duas caras, mesu puntu Frases sa fruschedha martzida cheret punta pro ndh'essire sa martza ◊ mi at puntu un'ispina ◊ cussa ufradura est ca li at puntu abe 2. isse addaghi disizat una cosa est puntu e mortu! 3. custu corrorinu est totu puntu, béciu ◊ sa linna betza est totu punta ◊ sa fae est totu punta de su babbautzu ◊ no connoscis mancu a filla tua: is ogus puntus portas?! ◊ custa mela est punta intro 4. a sos pantalones lis cheret postu carchi puntu ◊ at cosidu sa tasca cun corrialzu a puntos fitos ◊ m'ispilurtzit totu sa carena: cussus puntus parit ca dhus funt ponendu a mei! ◊ cussa zòvana no est bona a betare unu puntu si zughet carchi iscosiduredha!◊ no ponzas puntu sentza fàghere nodu! 5. non mi dha contais giusta… e tui no naras nudha, ca mi paris unu procu puntu! Tradutziones Frantzesu piqué, véreux Ingresu point, stinged, maggoty Ispagnolu agusanado Italianu punto, punzecchiato, bacato Tedescu gestochen, gestichelt, wurmstichig.