A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

aterrài , vrb: aterrare Definition betare o calare a terra, pònnere in terra (mescamente nau de màchinas chi si pesant a bolare in is aeras, candho ant acabbau su bólidu); nau in cobertantza, fàere a bregúngia a unu, o fintzes andhare in contràriu a unu de mala manera; umiliare, cunsiderare cun umilesa / andai, movirisí aterra aterra = bassos bassos, cuatos cuatos Synonyms e antonyms aterrighinare, isterricrare, isterrighinare, istragorzare / afachilare Sentences sos ariopranos aterrant in s'arioportu ◊ un'ariopranu at aterradu in d-unu paris ◊ tui aterradí e no ti movast ca funt iscudendi de perda! 2. no apo aterrau sa mama, ma apo difesu su fizu ◊ at fatu domandha a sos carabbineris, l’ant fatu àbbile, ma in su Comunu ant aterradu totu e no l’ant fatu partire 3. ma chini si esaltat in supérbia at a èssiri umiliau e aterrau Etymon srd. Translations French terrasser English to knock down Spanish aterrizar Italian atterrare German niederwerfen.

aterramènta , nf Definition su aterrare, betare a terra a cropu, mescamente su isfundhare o segare matas a paris de terra Translations French abattage English pulling down Spanish derribo Italian abbattiménto German Fällen.

aterràre aterrài

aterratèrra , nf Synonyms e antonyms acucadita, atapadita, piatarita Scientific Terminology pzn Etymon srd.

aterrighinàre , vrb Definition coment'e betare a terra faendho a tímere, fàere a tímere meda Synonyms e antonyms aterrai, atraghentare, isterricrare / acicai, apramare, asciuconare, asciustrare, ilgirare, ispantamare, ispramai, isprauriri, stremessiri Etymon srd. Translations French terrifier English to terrify Spanish aterrorizar Italian atterrire German erschrecken.

aterriméntu , nm Synonyms e antonyms acíchidu, arrore, asciuconu, assàrtiu, assúmbridu, assústidu, isprama Etymon srd.

aterrinài , vrb Definition su marrare chi faent is animales cun is peis, mescamente boes e bacas o magiolos candho funt arrennegaos acanta a si trubbare o furriare a ccn. Synonyms e antonyms cadramissare, marrare, marrascedhai Sentences su boi est aterrinendi Etymon srd.

aterringòne , nm Definition berme longu e grussu chi faet in terra Synonyms e antonyms atalingone, atulíngia, sitziringoni, tilingione*, tzilingu, tzirinoni, tzuluncone Scientific Terminology crp.

aterrínu , nm Definition su istare aterrinendi, su aterrinai.

aterroríre , vrb Definition fàere a tímere, assicare meda Synonyms e antonyms asciustrare, aterrighinare, aterrorizare, ilgirare, ispantamare, ispramai, istrementire, isturdinare, stremessiri Sentences su pensare chi morzo a mie mi aterrorit.

aterrorizaméntu , nm Synonyms e antonyms acíchidu, asciuconu, assàrtiu, assúmbridu, assústidu, isprama Etymon srd.

aterrorizàre , vrb Synonyms e antonyms apramare, asciustrare, aterrighinare, aterrorire, ilgirare, ispantamare, ispramai, istrementire, isturdinare, stremessiri.

atérru , nm: terru* Definition su forrogu chi faent is porcos in terra cun su bruncu, cricandho tilingrones o àteru de papare; su papare chi buscant is porcos forrogandho (es. castanzola) Synonyms e antonyms corrovu, farrogu, isforrogu.

atèrtza , nf Definition atacu, assachiada Sentences de custa atertza no ndhe fachet contu.

atertzài, atertzàre , vrb Definition fàere o giare su de tres cropos; ispartzire unu bene in tres partes, pònnere su tresunu in is cuntratos de trebballu (es. de pastoriu) Sentences nàrami inue s'ama che la tenes e si a Santu Pedru as atertzadu Etymon srd.

atértzu atéltzu

àteru , agt, prn: atru, àturu Definition chi (o cosa chi) o chie est diferente de su chi seus naendho, de su chi portaus ananti, de custu, de noso, de unu; unu tanti in prus de su tanti precisau, de su chi si tenet o chi si narat; a bortas si narat fintzes in su sensu de méngius, prus bonu, chi tenet unu fàere prus méngius, foedhandho de gente (fintzes no solu po averguare una diferéntzia ma po cumbínchere a ccn. po calecuna cosa)/ a./c. coment’e agt. est sèmpere postu innanti de su nm. Synonyms e antonyms àntaru Idioms csn: (faendho un'elencu) …e àteru = itl. eccètera; s'àteru = itl. il pròssimo; àteru e che… = meda menzus, meda peus, prus mannu, e gai; si àteru nono, nessi… = si no est possíbbili àteru, assumancus…; est… (+agt, nm) chi no ti ndhe naro mancu s'àtera = abbastat ca narat totu su chi apu nau (pruscatotu fuedhendi de calidadis malas); s'àtera die de…= sa dí apustis de…; pessare in àteru Sentences s'àtera die, un'àtera die, àtera cosa, àter'ómine ◊ àtera cosa puru as batidu, ca no bastaiat sa chi che fit!… 2. istima s'àteru che a tie etotu! ◊ za ndhe li daes, de azudu, a s'àteru!…◊ faghe su chi cheres, ma no seghes sas ancas a s'àteru! ◊ lah chi si boit pasiai, s'atru, cun s'istragatzu chi feis!…◊ s'unu fut biancu, s'atru asulu ◊ unu po un'atru, iaus a bolli bendi a gopai ◊ si s'àteru est in cherta de triballu, ndh’at de s’aju de irvetare!… ◊ bi sunt andhados unu e àteru ◊ custu o un'àteru est su matessi ◊ ndhe cherzo un'àteru ca custu mi est pagu ◊ àteru b'at? ◊ àteru bos serbit? 3. àteru e che a tie ndhe amus bidu mannu e bonu! ◊ àteru e che gai ndhe amus tentu! ◊ leh custu: atru e che gafè, est! ◊ àteru e che brulla: abberu est! 4. si fiast un'àteru, immoi, andàst a mi comporai custa cosa! ◊ si fit un'àteru andhaiat a s'iscusare pro su chi at fatu! 5. si àteru nono, nessi custu faghe! ◊ milli vortas a s'ora fipo volau pro vènnere nessi pro ti saludare, si àtera cosa nono! 6. farabbutu, títule chi no est àteru! ◊ conca de molenti chi no est àturu! ◊ faci de brúscia chi no ses àtara, a babbu naras cussu?! ◊ cussos sunt faularzos chi no ti ndhe naro mancu s'àtera!◊ s'àtera die de Pasca che amus parentes in domo ◊ como so pessendhe in àteru Translations French autre English other, neighbour Spanish otro Italian altro, pròssimo (il) German andere, Nächste.

aterúbe, aterúe , avb: ateruve Definition àteru logu, in àteru logu, a un'àteru logu Sentences medas chi a s'apretu fuent rusuzant aterue su sustentu ◊ che fia in aterue, e no inue ses creindhe tue! ◊ custos sunt de aterue ◊ bénnida est s'ora, ma no benis tue, no fit aterue s'atopamentu Etymon srd. Translations French ailleurs English elsewhere Spanish ena otra parte Italian altróve German anderswo.

aterunòno , avb Definition àteru nono = si no àteru: narant fintzas si a. (prus che àteru acumpangiau de nessi) = itl. se non altro, cun su matessi sinnificadu Synonyms e antonyms assumancu, assunessi, medaeschi, medennessi, nensi Sentences andhamus sero sero, aterunono torramus chito! (G.Ruju)◊ si benis tue puru est menzus, aterunono semus in prus ◊ mi còmporo sas domos, aterunono si bi fato carchi cosa la fato in domo mia! ◊ mi che esso a campu, si aterunono nessi linna mi ghiro ◊ faghe custu, si aterunono! Etymon srd. Translations French au moins, du moins English at least Spanish al menos Italian alméno German wenigstens.

aterúnu , agt, prn Definition (f. -a) un'àteru, àteru: leat solu s’art. unu e una Synonyms e antonyms àteru Sentences ateruna borta depes fàghere goi ◊ si bi andhas, bae un'ateruna muta! ◊ custos crent de àere iscobertu un'ateruna América! ◊ bi cheret un'ateruna cosa ◊ si che torro, che torro volontàriu pro che ndhe fagher gara un'ateruna (Màsala) 2. un'aterunu mi at nadu chi ei ◊ si mi poniant a seberare no ndhe tia chircare un'aterunu ◊ no bi fit cudhu chi naraias tue, ma bi aiat aterunu ◊ como ndhe ant batidu un'aterunu Etymon srd.