A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

bàxu 1 bàgiu

baxulàre bagiulài

bazanía bachianía

bàze!, bàzi! , bvrb: vaze! Definition impr. de bandhare, bandai, 2ˆ p. pl. = andhae!

bazulàre bagiulài

bàzulu bàjulu

be , avb: bei, bi 1, vi Definition inditat sèmpere logu, no sèmpere precisu, atesu de chie est foedhandho (in cue, in cussu logu, in cussu – no importat ite –, a cussu logu): po su prus narant bi (chi si ponet sèmpere innanti de su verbu), ma tantas bortas si fúrriat in bei (chi si podet pònnere apustis e totu a unu, o innanti e istacau de su vrb.)/ a./c.: candho su sugetu de su vrb. po su cuncetu de èssere/istare/agatàresi in est indeterminau o unu partitivu, su vrb. est sempre àere (bi at / bi aiat unu in domo tua, bi at una màchina in carrela, bi at zente, bi at calicunu, bi at/bi aiat cosa, no b'at de ite!, bi at àrbures, bi at domos) e in calecunu logu narant b'at fintzes in su sensu de Bae e ischi, bae e busca Synonyms e antonyms dhia, dhoe, ie Sentences ite bi at? ◊ in s'isterzu de s'ozu non be podiat àere che murca ◊ de listincu be ndh'aiat prus de una molinada ◊ a campu bi andho deo ◊ bazibbei a domo sua! ◊ a bi sezis, si benzo a domo bostra? ◊ in su putu bi aiat abba ◊ bi at un'ispéssia de arzola chi calchi annu innanti impreaiant a bi triulare su trigu (S.Patatu)◊ in su mont'e Gonare bi at una sirena… 2. bi so pessendhe ◊ no bi creo! ◊ petzi bi cheriat cussa, como!…◊ siéntzia bei cheret, no bestire! ◊ a contos male fatos si bi torrat! ◊ si tue cun s'imbrógliu ti coloris, as a campare, ma pagu bi fioris! (Cugurra)◊ l’aiant dau chene be pessare duas bortas 3. terremotos e illuviones no ndhe lis mancat mai, sinducas bi at de ite imbentos aviant vocadu!…(N.Rubanu)◊ si non fit istadu ca mamma mi at lassadu terrinu, bi at de comente avio fatu! Etymon ltn. ibi Translations French y English there Spanish aquí, acá, ahí, allá, allí Italian ci, vi (avb) German dort, dorthin.

beàdu , agt, nm: biadu, biau Definition chi est cuntentu meda, ma a bortas nau unu pagu a befa o a murrúngiu; coment'e númene – su biadu, sa biada – unu chi est mortu, o fintzes unu biu ma nau a befa (agiummai pigandhodhu coment'e chi no si agatet etotu) Synonyms e antonyms ibbiadu, imbiadu 1 / cdh. biatu / cabuene, coltzu, finau, moltu, spaciau Idioms csn: e biadu e chi… = manera de nàrriri chi podit inditai duus pentzus diferentis: a) e de gràtzias ca, podeus arringratziai, èssiri prexaus ca…, b) batallendi cun ccn. chi no dha pentzat o no fait acomenti a nosu, serbit a ponni in craru su pentzu de s'àteru narendidhu a befa coment'e chi siat cosa bona Sentences biadu a chie ti torrat a bídere! ◊ de cussus binti annus no ndi arregordat unu prus biadu de is àterus ◊ est cantendu a boxi biada ◊ biau… fortunadedhu a èssiri agatau totu cudhu dinai! ◊ biadu a s'ómini chi dhi at a podi losingai is trempas a cussa picioca! ◊ biadu a tie, fizu meu, chi ses pisedhu! ◊ immoi seis mortus: si agateis biadus in sa glória! 2. biadu a tie, za ti l'as bidu s'apretu, tota die corcadu!…◊ biadu a chie ti torrat a bídere… e ue che paraias, totu cuss'ora?! ◊ biadu tue, no ses andhadu mancu a su mortu! 3. su biadu de babbu, candho si agataiat, no asseliaiat mai, sempre triballendhe ◊ sa biada de mamma naraiat sempre a no che la fuliare sa cosa! ◊ no dhi neris biau fintzas chi no est mortu e tudau 4. cussos biados de onorèvoles a ite che sunt, inoghe, a mamutones?!◊ bículu de ómine, su biadu de frade tou, a no nos dare una manu bidíndhennos in bisonzu! 5. e biadu e chi bi l'amus sa cosa, proite a la comporare? ◊ e biadu e chi ti azuant, proite no los cheres? ◊ bi at Sardos chi sa Sardinna la zughent a pesu (e biadu e chi bi at chie pessat a si che la leare!…)◊ mandronatzu, menzus ti che la lassas furare sa cosa chi no ti ndhe la collis: e biadu e chi bi at chie si che la furat, berus?!… Etymon itl. Translations French heureux, bienheureux English defunct, happy, blissful Spanish beato Italian beato, defunto German glücklich, verstorben, Glückliche, Verstorbene.

beatificàre , vrb Definition dichiarare biau, nau de unu mortu chi at parau fama de èssere santu Sentences ant beatificadu a Gabriella Saghedhu e Antónia Mesina Translations French béatifier English to beatify Spanish beatificar Italian beatificare German seligsprechen.

beatíglia , nf Definition genia de tela fine de cotone Scientific Terminology ts Etymon spn. beatilla.

beatitúdine, beatitúdini , nf Definition su èssere biaos Synonyms e antonyms ajubore, biadia, cuntentesa, dícia, gosa, prégiu.

bebbecàre , vrb Definition foedhare naendho is foedhos a orrugos, naendhondhe una parte a tantas bortas coment'e chi unu no potzat arrennèscere a dhos nàrrere intreos totu a una borta Synonyms e antonyms achicai 1, chechinare 2. aite ses bebbechendhe una limba istranza?!

bebbechiàre, bebbechinàre , vrb Definition su iscramiare a meda de is crabas, su istare a bebbéchinos Synonyms e antonyms melare Etymon srd.

bebbéchinu, bebbéchiu , nm Definition s'iscràmiu de sa béchina, de is crabas Synonyms e antonyms bébidu, méliu Sentences sa prima crapa si fit pesada a bebbéchinos, sa de duas su matessi ischifitu ◊ comente li ant puntu s'acu, sa crapa s'est pesada a bebbéchinos mannos Scientific Terminology bga Etymon srd.

bebbèi , nf Definition sa birilla de su tzinníbiri o sinnéburu Scientific Terminology rbr Etymon srd.

bebbeillédhu , nm Definition gioghitu po fàere ispassiare is pipios Synonyms e antonyms abbrédhulu Etymon srd.

bebbèlla , nf Definition genia de essidura tostada in sa pedhe, a guronedhu Synonyms e antonyms arruga 2, barruga, erruca 1, orruca 1, porru 1 Sentences ajaju miu portat una bebbella in sa trempa.

bebbellédhu , nm Definition bellei, cosighedha bella Synonyms e antonyms belleu, giogu, zínzili Sentences istupa sa birra e donamí su bebbelledhu!

bebberecàre , vrb rfl: abbebberecare* Definition istare a giogu Synonyms e antonyms abbrengulare, ciogare, giochitare, imbalai, ingiogaciai Translations French s'amuser English to waste time Spanish juguetear Italian trastullarsi, baloccarsi German sich unterhalten.

bebberèche , nm Definition genia de birilla chi faent unas cantu matas (tziníbiri, cipressu), cun su sèmene Scientific Terminology rbr Etymon srd. Translations French galbule English juniper berry Spanish gálbula Italian gàlbulo German Beerenzapfen.