A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

bécu 2 , agt Synonyms e antonyms becosu, corrudu Sentences ses paza chentza ranu in custu mundhu becu e de sonaza (Z.Zazzu)◊ becu ses nadu e becu des finire.

becucàre , vrb: abbecucare* Definition nau de ideas e pentzadas, bènnere a conca, intrare in conca Synonyms e antonyms acucae, meledai.

becúdu , agt Definition chi portat bicos, su bicu (nau de su chíghere).

beculéri , nm Definition brúciu, pungitu, parte de sa màniga de unu bestimentu comente acabbat acanta a sa manu Synonyms e antonyms brucinitu, brúciu, brutzitus, burtuleto Sentences fit bragandhe cun sa camisa ammedonada a beculeris mannos ◊ si frobbiat sas làgrimas chin su pannutzedhu chi zughiat in su beculeri de sa brusa (G.Brocca).

becúnna , nf, agt: bicuna Definition in antigóriu si naraiat a sa craba, e como po ingiúliu; de craba (prus che àteru: petza, pedhe) Synonyms e antonyms craba / cràbinu.

bèda , nf: beta 3, geda, veda Definition genia de erba a crosta longhita e a fògia lada, bona cota, chi creschet sola, annu cun annu, faendho sa chima e sicandhosi a s'intrada de s'istade: in atóngiu torrat a bogare de sa matessi arraighina (custa calat a fundhu meda); is calidades prantadas (beda de ortu) faent a fògia e a crosta meda prus manna, si ponent a sèmene e podent fàere in dónnia tempus Synonyms e antonyms aeda Scientific Terminology rba, rbzc, Beta vulgaris Etymon ltn. beta Translations French bette, poirée English chard Spanish acelga Italian biètola German Mangold.

bedhía , nf: bidhia, ghidhia Definition abba chilighiada, su serenu astrau chi betat in notes craras e fridas de ierru e si paret biancu nidu apitzu de is cosas, apitzu de s'erba Synonyms e antonyms arragore, astra, àstragu, belu, celexia, ghidhighia*, ghiàciu, itia, marcóriu Sentences candho sas bedhias colpaiant s'ispiga, su granale abbarraiat bóidu ◊ in sos zassos rasciados dae sa travuntana bi falat sa bedhia in s'ijerru ◊ za l'inchirrit s'erba custa bidhia… brusiendhe totu est! Translations French givre English frost Spanish escarcha Italian brina German Reif.

bedíle , nm: abbedile, bidile, bidili, bidilli, bidiri Definition genia de fossu fatu in terra, no tanti mannu, ue si apaulat s'abba po abbare bestiàmene (mescamente brebeghinu); paule de abba in logu o tretu ue su terrenu faet a fossu Synonyms e antonyms girí, pajola, prògola Sentences is bacàrgios sunt controllenne canales e bidile (G.Floris) Surnames and Proverbs smb: Bidile, Bidili / prb: abrili àcua a bidili Etymon srdn. Translations French flaque English pool Spanish balsa Italian pózza German Lache.

bedrína , nf: vetrina*, fridina Definition apbbertura serrada a imbidru, in is butegas Synonyms e antonyms imbirdiera.

bedròne bardòne

beduínu , nm Definition in logu de Àrabbos, chie faet abbitu in is desertos chentza si firmare a istare, sèmpere in trubba Translations French bédouin English bedouin Spanish beduino Italian beduino German Beduine.

bedússu, bedústu badústu

bedútzu , nm Definition matedu a cracu de tupas de orruo, tetione, tiria, in logu de funtanas, ue sumit abba, anca s'intupant is feras, terra chi est de tempus chentza trebballada Synonyms e antonyms cràchiri, craxili, frascarzu, lita, mateda, stovina, tupedu Sentences in craboni furriaus bedutzus miríficus e cerbus pacíficus in su fogu abbruxaus (G.Solinas).

bèfa , nf: befe Definition cosa chi si narat, o si faet, po erríere de unu, pigare in giru, fintzes a disprétziu Synonyms e antonyms allera, arréula, atrecu, béfula, bisera, ciacota, cionfra, deleu, dellezu, dríngula, iscàranu, iséria, mofa, siera Idioms csn: leare a befe a unu, pònnere in befa a unu; èssiri sa befa de totus = èssere a risu de totugantos; fàgheresi a befe, a una befe = fàgheresi a tretu de fàghere a ríere sa zente, fintzas imbrutàresi; prànghere sa befe = (nau de chini pigat a befa is àterus), fai arriri, torrai a puntu de si ndi befai is àterus, una genia de pratu torrau; èssiri totu befas = befulianu Sentences non mancat s'allirghia e intra óminis e féminas si intzutzullant part'e pari fadendusí befas e brullitas ◊ lu giughent a befe pro sas birgonzas chi faghet ◊ proite est chi ti as fatu de me sa befe? ◊ za si ndhe ant a fàghere de sa befe, chi no semus bonos mancu a nos fàghere su fogu!…◊ cussu est sa befe de totu sa bidha: za si ndhe rient pagu!…◊ mi so fatu a una befe colendhe in su ludrau ◊ is dus fradis funt torraus po si dha fai pagai, a Cucudedhu, sa befa chi dhis iat cuncodrau 2. ma càstia una befa, mi as fatu trobiri s'arregionamentu e immoi no arrenèsciu a ti dhu ispiegai! 3. sa befe chi teniat, pro sos àteros, como che la pranghet: totu sa bidha si ndh'est rindhe, de isse! Surnames and Proverbs prb: chini befas fait, in befas benit ◊ onzi befe si pranghet! Etymon itl. Translations French tour, farce English cheat, joke Spanish befa, mofa, escarnio Italian bèffa German Spott.

befadòre , agt, nm: befaroi Definition chi o chie istat befandho de is àteros Synonyms e antonyms befajolu, befianu, cionfragiolu, matroferi Sentences befadore comente fit, ndhe cumbinaiat dogni tantu caliguna bella 2. donzi limba befadora istrochet a tie! Etymon srd. Translations French farceur, railleur English teaser Spanish mofador Italian burlóne, derisóre German Spötter.

befadúra , nf Synonyms e antonyms befatzada, befa Etymon srd. Translations French dérision English derision Spanish mofa, befa, escarnio Italian derisióne German Verspottung.

befài , vrb: abbefare, befare, befiare Definition pigare a befa, erríere de àtere unu pagu a disprétziu Synonyms e antonyms abbilgonzare, abbirgonzire, bufonai, ciacotai, ilvilgonzare, sbregungiri Sentences a issu totus dhu befant ◊ si aiat gana de si ndhe befare, sa sorte, mi podiat fàghere macu! ◊ cussu si béfiat de su male anzenu: si aiat abbaidadu a su sou!…◊ sunt befendhe de s'unu e de s'àteru e no si abbàidant mai a carrones!◊ su ponidori de fogu est finas cussu chi befat is atrus cun sa limba Translations French se moquer de quelqu'un, de quelque chose English to make a fool of s.o. Spanish burlarse, mofarse, befarse de algo o alguien Italian farsi bèffa di qlc., di qlcs German verspotten, auslachen.

befajólu , agt, nm: befazolu Definition chi o chie istat befandho e erriendho de is àteros, leandho a befa fintzes po giare tzacu Synonyms e antonyms befadore, befarolu, befianu, bufoneri, bufulanu, cionfragiolu Sentences tenes pro totu un'ojada befajola! ◊ candho si capitat in cumpannia est peri brulleri e befajolu ◊ si la sunt ridendhe a iscacàllios befajolos ◊ cussu befazolu at gana de fàghere brullas Scientific Terminology ntl Etymon srd. Translations French railleur, moqueur, goguenard English scoffing Spanish mofador Italian beffardo, strafottènte German höhnisch, spöttisch, frech, Spötter, Frechling.

befàna , nf Definition genia de personàgiu pentzau che una fémina bècia chi batit is donos a is piciochedhos su note de su chimbe abbreschendho a su ses de ghennàrgiu Synonyms e antonyms marragoti Sentences a sa befana dhue crent su fedu ma no is mannos ◊ mai befana in faci apu biu, ma dh'ia a bolli biri e fuedhai (F.Pischedda)◊ is pagus bortas chi nci atafàt a sa crapita giusta, sa befana lassàt adítziu adítziu duas figus sicadas Etymon itl. Translations French "befana" English epiphany, ugly woman Spanish "Los Reyes" (Magos) Italian befana German Befana, alte, gerechte Hexe, die, nach der italienischen Volksüberlieferung.

befàre befài