abbogài, abbogàre , vrb: abogai Definition fàere s'abbogau; nàrrere su chi unu tenet de nàrrere, nàrrere a boghe o fintzes solu fàere a bíere o arregordare in calecuna manera Synonyms e antonyms aprontai 1, difèndhere, iscaressire 2. tenias it'e nàrrere e no ti ses abbogadu: andhe fatza sa chi as tentu!…◊ tue ses su primu chi ti ses abbogadu a ti dare su chi ti tocat ◊ aispeta ca in cue mi abbogo deo: Cussa est cosa chi no si faghet, ca no andhat bene! 3. po abogai sa durci cara tua istimada intregu su spédhiu in is alas de su bentu (E.Sanna) Etymon spn. Translations French objecter English to object, to come forward Spanish abogar Italian farsi avanti, obiettare German die Anwaltschaft ausüben, vertreten.

abbruncàda , nf Definition atumbada o cropu a murros, cun is murros; cosa chi si narat coment’e avertimentu, briga; atumbada de malascigura a calecuna cosa Synonyms e antonyms irmurrada, irruncada, sbruncada / avertimentu / atumbada 3. dogni abbruncada est a su pódhighe malu… (Z.Zazzu) Etymon srd. Translations French claque, heurt English slap in the face, bump Spanish tortazo, morrada, choque Italian mostaccióne, urto German Hieb auf die Schnauze, Aufprall.

abbruncài, abbruncàre , vrb: abbrunchiai, abbrunchiare, abbrunciare Definition atumbare o iscúdere a su bruncu, a murros, e fintzes pigare a su bruncu, nàrrere cosa coment'e giaendho una briga, naendho cosa in contràriu; pònnere bruncu (in sa carrada, in s'ampudha, in su papare o, is animales, in s'erba a pàschere); rfl. èssere a primma Synonyms e antonyms abboluire, arruncare, brigare, chelcire, irmurrare, irruncare, ispochiare, sbruncai, stronciai / assansiare / adobiai, atumbae, imbronconai, trabbucai 1 / agghegiare / ammurrionare Idioms csn: abbruncai su frascu = artziai su frascu po bufai a bruncu; abbruncare su fogu = acontzare su fogu, sos titones Sentences fit andhendhe a s'apàlpidu, abbrunchendhe a bicos e chizolos ◊ at leadu a dereta, istontonendhe e abbrunchendhe in s'impedradu iscumbessu ◊ abbruncai un'animali chi si bollit fuiri ◊ is brebeis candu tenint ispédhiu de andai, dhas abbruncu e si firmant ◊ at abbruncau is cunsilleris sentza nimmancu dhis lassai isterri s'arrexonamentu! 2. abarras isciacuendi pratus… abbrunca de su salatieri! ◊ is brebeis funt abbrunchendi sa pastura 3. su sèneche lu cussizat severu e firmu, ma isse no resessit a abbruncare s'ammolighinamentu, pessandhe a una fémina chi no est sua Etymon srd. Translations French heurter, claquer English to give a slap (on lips) Spanish abofetear, golpear en los morros Italian dare un mostaccióne German auf die Schnautze hauen.

achizàre , vrb Definition su cambiare bisura, de face, coment'e inchietandhosi o intristandhosi Synonyms e antonyms acristai, inchigiare, inchizire, incilliri, increstare, ingrispire Etymon srd. Translations French froncer les sourcils English to frown Spanish fruncir el ceño, contrariarse Italian accigliarsi German die Stirn runzeln.

afenàre , vrb Definition abbrovendhare a fenu; immalaidare, portare sos fenos Synonyms e antonyms incubae Sentences teniat de múrghere bacas e berveghes e de afenare Etymon srd. Translations French affener, contracter la strongylose English to feed on hay, to catch strongylosis Spanish dar el heno, coger la strongilosis Italian affienare, contrarre la strongilósi German mit Heu füttern, sich die Strongyloidosis zuziehen.

allutzighinàre , vrb Definition apèrrere bene deunudotu is ogos, comen'e faendho prus atentzione, meravigliaos Synonyms e antonyms allutzigare, ispalpedhare Sentences benit un'àinu, a denote, e mi allutzighinat sos ojos, pariat ànima mala 2. cussas sunt baldiendhe sa domo cun sos ojos allutzighinados Etymon srd. Translations French écarquiller les yeux English to open wide one's eyes Spanish abrir los ojos Italian spalancare gli òcchi German die Augen aufsperren.

altudhàre , vrb: artudhare, artzudhare, astudhare, atudhare Definition pònnere sa tzudha, fàere inteterare su pilu, intrare su fritu de s'assíchidu, de sa timoria; fintzes arrennegare Synonyms e antonyms aciuciudhae, altudhire, apilurtzie, arpilare, assunciudhai, aturtudhire, atzultzudhare, impilurtzai, impriutzai Sentences fit artudhadu a su fritu e a su fàmene 2. mamas chin fizos morzendhe de fàmine sunt cosas chi faghent altudhare ◊ un'aerita de ispreu mi artudhat sa carena (P.Fae)◊ si li fit atudhada sa carena pessandhe de pòdere favedhare gai a su frade (S.Spiggia)◊ mancari si artzudhet, isse, si dha faent abbassare sa coa! ◊ mi ndhe altudhat sa pedhe Etymon srd. Translations French faire dresser les cheveux sur la tête (herisser), frissonner de froid, frissonner d'horreur English to make s.o.'s hair stand on end, to shudder Spanish espeluznar, ponérsele los pelos de punta Italian far rizzare i capélli, rabbrividire German die Haare sträuben, schaudern.

ammustài , vrb: ammustare Definition catzigare, istrecare o mòlere s’àghina po fàere su mustu; aciúnghere mustu; piscare sa binatza a istrégiu (cofa) po che lassare iscolare su mustu innanti de dha prentzare Etymon srd. Translations French fouler le raisin English to press grapes Spanish pisar la uva Italian pigiare l'uva German die Trauben pressen.

apodhilàre , vrb Definition artzare a su pudhàrgiu, istare in s’acuiladórgiu o acorru de is pudhas Synonyms e antonyms apudhai, apudhalzare / acadhai, alciare, ampiai Sentences sas pudhas sunt apodhiladas in su cannitu ◊ sa pudha si est apodhilada e at comintzadu a si pulire (Z.Zazzu) 2. si nch'est apodhilata a supra de su carru Etymon srd. Translations French se percher English to roost Spanish posarse los pájaros Italian appollaiare German sich auf die Stange setzen.

apostài , vrb: apostare 1, apostari Definition istare firmos cuaos in calecunu tretu iscocandho e ibertandho a ccn. o un'animale po dhu cassare, po dhu sodigare, o àteru; carrare su laore a sa posta o eremàgiu; pònnere una posta a iscummissa / apostare de… = detzídere Synonyms e antonyms atrapare, impostai / carrugare Sentences sos caminos fint prenos de zente apostada pro bíere sos isposos ◊ si ficheit in conca sa bidea de l'apostare a fusile ◊ si aposteit in d-una roca, ispetendhe sos ladros cun su bestiàmine furadu ◊ mi ant apostadu fintzas a candho mi ant àpidu 2. su trigu si apostaiat in sa posta e poi si che gighiat pro l'arzolare 3. apostant de isposare e isposados si sunt Etymon itl. Translations French guetter English to lie in wait for Spanish acechar Italian appostare German sich auf die Lauer legen.

apudhalzàre , vrb: apudharjare, apudharzare Definition artzare a su pudhàrgiu, istare in s’acorru de is pudhas Synonyms e antonyms apodhilare, apudhai, apudhionare 2. bi at unu paone apudharzadu subra de una conchita Etymon srd. Translations French se percher English to perch Spanish posarse los pájaros Italian appollaiarsi German sich auf die Stange setzen.

arragiolàre , vrb: arrajolare, arregiolare 1, arrejolare Definition ingòllere s’arrajolu, sa maladia chi benit a is canes; arrennegare meda Synonyms e antonyms arragiolire, arraulare / airai, arrannegai, inchietae Sentences currendhe avatu meu che arrejoladu, si est postu a mi sighire ◊ mi apo fatu sa lista de sas persones chi, si arrajolo, devo mossigare! 2. cusse marranu de l’intzugliare ca si arrejolaiat che cane! ◊ issa no cheriat seguzada ca si arregiolaiat che batu (M.Danese) Etymon ltn. rabies Translations French être atteints de la rage English to catch rabies Spanish rabiar Italian prèndere la ràbbia German sich die Tollwut zuziehen.

arragiolíre , vrb: arrajolire, arrazolire, arrejolire Definition ingòllere s’arrajolu, sa maladia chi benit a is canes; arrennegare che cane arrajoladu Synonyms e antonyms arragiolare* / achibberare, acroconai, afutare, airai, arrabbiai, arrannegai, inchietae, inchimerai, infelai, insutzuligai, intziminire, renignai Sentences dae atentu ca cussu cane est arrejolidu! 2. candho li at nadu sa veridade si est arrazolidu Translations French se mettre en colère English to rage Spanish padecer la rabia, encolerizarse Italian contrarre la ràbbia, arrabbiarsi German sich die Tollwut zuziehen, zornig werden.

arregài , vrb: regrare Definition su si fàere sa regra, a regra, fàere sa rega; fintzes chistire, pònnere a parte Synonyms e antonyms allogae, collire 2. tenit su dinai arregau in su calàsciu Etymon srd. Translations French attraper le favus English to make honeycomb Spanish hacerse panal Italian farsi favo German die Honigwabe bilden.

arremàre , vrb Definition ingòllere rema, arremadiu Synonyms e antonyms acatarrare, arrasfriai, arremadiai, arrumai Etymon srd. Translations French attraper la rhinite English to catch rhinitis Spanish coger la rinitis Italian prèndere la rinite German sich die Rhinitis holen.

arrempicài, arrempichiàre , vrb: arrepicae, arrepicai, arripicare, arrepichiare, rempicare* Definition sonare is campanas a ora meda, a festa Synonyms e antonyms scaviai 1, strichillonai, trichizare Sentences su bentu santziàt s'impicau coment'e su tratallu de una campana arrepichendu ◊ su sonu de is campanas arrepichiandho a festa acumpàngiat sa crufessone ◊ baxi e arrempicai is campanas! Translations French sonner à toute volée English to chime Spanish repicar Italian scampanare German die Glocken läuten.

arrinzàre , vrb Definition ammeletzare faendho a bíere is dentes comente faent unos cantu animales, prus che àteru, tzacurrare is dentes; si narat fintzes in su sensu de istare pranghe pranghe / arrinzendhe dentes = arrodendhe dentes; a. che cane in cadena; a. sas lavras, su murru = frungiri unu pagu is laus coment'e bolendi nàrriri cosa o a betu diferenti Synonyms e antonyms arranzare 1, arraunzare, arringare, grujai, morrugnare, raganzare, ranzidare / poliare Sentences ti chimentas cun àteros matzones: trassistu, arrinzas e faghes sa coa, ma oramai as pérdidu sa proa! (Piredda) 2. at arrinzau sas lavras a unu risighedhu Etymon itl. rignare Translations French gronder, grincer des dents English to growl Spanish gruñir Italian ringhiare, digrignare German knurren, die Zähne fletschen.

arróscu , nm, nf: arruscu, orrusca, rusca* Definition su pígiu de corgiolu chi abbarrat a su suérgiu apustis bogau su ortigu, corgiolu de is matas Sentences bollu su ortigu cun s'arruscu interu comenti ndi dhu bogant de su truncu de su suérgiu Scientific Terminology rbr Translations French seconde couche externe de l'écorce du chêne-liège English second rind of cork-tree Spanish segunda capa del corcho Italian secónda scòrza del sùghero German die zweite Korkrinde.

assobinài , vrb: assolinari Definition pònnere a pigare sole, pigare sole Synonyms e antonyms assoliae, assorinai Sentences assobinai su trigu in s'argiola ◊ cuss'animabedhu ariseu fut assobinendu in su pranu ◊ lah is calixertas assolinendi! Etymon srd. Translations French exposer au soleil English to sun-dry Spanish solear, asolear Italian soleggiare German in die Sonne legen.

assoliàe, assoliài , vrb: assoliare Definition pònnere a pigare sole, pigare sole Synonyms e antonyms assobinai, assorinai, soghiai Sentences sas tilichertas sunt frimmas assoliàndhesi ◊ a assoliare trematas, fàunas e mantas lis faghet bene ◊ fasolu, moriscu, nughe, méndhula e àteru gai cheret assoliadu innantis de lu remonire ◊ assóliati sa carena in custu sole! ◊ cussu traste frundhidu bi est annos assoliendhe fora! Etymon srd. Translations French exposer au soleil English to dry in the sun Spanish solear Italian soleggiare German in die Sonne legen.

«« Search again