belàre , vrb Definition
su si cagiare de is cosas lícuidas cun su fritu forte, nau fintzes de cosa iscagiada a fogu chi intostat comente perdet su calore / zúghere sos ogros belaela (nau de ccn.) = èssere dormindhosi, sonnisonni
Synonyms e antonyms
achirdinae,
agiatzare,
ammarmurai,
astragare,
cancarai,
gelai*,
marmurizai
/
cagiare,
cumprèndhere,
cussentire
| ctr.
iscagiae
Sentences
custu fritu meda belat fintzas s'ozu de olia ◊ s'ozu porchinu est beladu fintzas in istiu ◊ s'atraore at beladu s'abba chi falat in sas téulas
Translations
French
geler,
coaguler
English
to freeze,
to congeal
Spanish
congelar,
solidificar
Italian
gelare,
coagulare,
solidificare
German
gefrieren koagulieren estarren.
belàre 1 belài
bèlda , nf: berda Definition orrughedhos piticos fríssios de lardu, petza o de pedhutu chi abbarrant candho si faent iscagiare faendho s'ógiu porchinu / fríere a b. (nau de sa pedhi, de sa carri) = portai iscrafíngiu forti, ispurtori, àere brusiore Synonyms e antonyms gedra*, ghèrgia, sedra Sentences pro fàghere ozu porchinu s'iscazant sas àbiles, si ndhe piscant sas berdas e si ponet in botighedhos a belare ◊ sa cogone cun berdas est bona meda 2. giuto sas laras friendhe a berda pro custas buischedhas ◊ mi apo iscotadu sos pódhighes e mi frient a berda (G.Ruju) Surnames and Proverbs smb: (Erdas) Scientific Terminology mng.
beldòne bardòne
belèa , nf Synonyms e antonyms befa, bergugna, ghelea*. Idioms csn: èssere a b. de totugantos = a birgonza, leadu a befe dae totugantos; fàghere a b. a unu = fàghere a befe, a birgonza, abbirgonzare a unu
belenósu , agt: velenosu Definition
chi portat velenu
Synonyms e antonyms
ferenosu
Sentences
píberas belenosas li surzint su coro e s'arguena
Etymon
srd.
Translations
French
vénéneux,
-euse
English
poisonous,
venomous
Spanish
venenoso,
ponzoñoso
Italian
velenóso
German
giftig.
belénu , nm: benenu, velenu* Definition genia de sustàntzia contrària meda a s'organísimu, dhi noghet de dhu pòdere fintzes fàere mòrrere o, segundhu, est bonu fintzes a curare maladias Synonyms e antonyms faneu, resegadu, toscu / arrennegu, febi.
belèta , nf Definition
genia de muncadore, fine fine, de arrandha / conca ’e beleta = conchi lébia (nau de fémina)
Scientific Terminology
bst
Translations
French
voilette
English
-veil (hat)
Spanish
veleto
Italian
velétta
German
Schleier.
belgiànu, belgicànu , agt, nm Definition
chi pertocat su Bélgiu, chi o chie est de su Bélgiu
Sentences
custos belgicanos ant a èssere prus artos de nois! ◊ millos ghirendhe, mih, sos belgianos!
Etymon
srd.
Translations
French
belge
English
Belgian
Spanish
belga
Italian
bèlga
German
belgisch,
Belgier.
bélia bébidu
bélica , nf Definition babboi de soli, genia de bobboi niedhu a corros longos totu nodighedhos chi essit in is beranos; a logos dhu narant a s'alibedhe Synonyms e antonyms broca 1, carrintolu, corriluna, corrimpala, pesabesa, terriolu, tintirriolu Scientific Terminology crp.
bélida, bélidu bébidu
belidàdi , nf: beridade,
beridadi,
berirari,
biridade,
veridade* Definition
su chi est e comente est, sa cosa o chistione comente est
Synonyms e antonyms
| ctr.
fàbula
Idioms
csn:
passare sa b. a unu = nàrriri sa cosa comenti est, no contai fàulas; istèrriri sa b. = nàrrere, contare totu
Sentences
sa beridadi est chi cussu est nàsciu locu ◊ issu no cubabat sa beridade, ma cussa franchesa no fit a totus chi fachiat cracu bonu ◊ pàssami sa beridade! ◊ su chi fit nendhe no fit totu beridade ◊ no alleghis contras a sa beridadi!
Translations
French
vérité
English
truth
Spanish
verdad
Italian
verità
German
Wahrheit.
beliléu , nm: veleleu* Definition su pigighedhu modhe e prus fine de s'ou, aintru; sa napa de is arangiolos e fintzes orrobba téssia finedhedha Synonyms e antonyms beluemuru, lanarràngiu, lapa, naparangiolu, napemuru, tadharanu, telaragna, tirinnia, tiririgna / bilubiloi.
béliu bébidu
bellabbàtu , iscl, nm: abbellabbatu Definition bellu a cumbati = malu a cumbàtere, nau in su sensu de baie e ischie si… e fintzes in su sensu de iscórriu, iscontróriu (bai ca no!); ingiúliu chi sa gente costumat a pònnere a is tostorrudos Synonyms e antonyms baischi! Sentences - ti arragodas ita ti at nau su dotori? - bellabbatu cúmburu a soi!…◊ dae candho est tucau semus galu a lu torrare a bíere e a bellebbatu… mancu pessare bi cherjo! 2. bellebbatu, chi no fut de su dispraxeri no iat a èssi morta: tenit norant'annus!
bellabbellàntza , nf Synonyms e antonyms bantzicallera, bantzigannella, sanciainedha, tzantzigannenne Sentences acanta de sa crésia dhoi ant fatu sa bellabbellantza po giogai is pipius (T.Piredda).
bellacàra , nf Definition cara o bisura bella, alligra, chi praghet Sentences est un'ómini de bellacara Etymon srd.
bellacàsu , nf: bellagasu Synonyms e antonyms abadegasu, carravarina, folacasu, lepilepi, maniposa, marialena, pabedha, seisei Scientific Terminology crp Etymon srd.
belladònna , nf Definition genia de mata, bella po su frore e bona po cura puru; est fintzes s'oleandru, ca de su sèmene de custu si faet unu velenu chi narant deosi; una genia de erba bona fintzes po cura Synonyms e antonyms balsamíglia, caranzu / lannaxi, leonaghe, neulache Scientific Terminology mt, Impatiens balsamina, Nerium oleander, Atropa belladonna.