Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

cadàtola, cadàtu, cadàtua, cadàtula, cadàtulu , nf, nm: caràtua Definition ispina molentina, ispina cixiredha o de caràtua (e fintzes de caràvua): genia de cardu chi faet una cranciofedha cun ses o sete ispinas apertas a istella Synonyms e antonyms cadalava, cadhatu, cadràmpula, castiaia, cixiredhu, colustídhiu, istrainabias 2. bella pitzoca: istocada, ca no nchi at ghetau mancu is ogus a s'ispina de cadàtua!…◊ pressi mera tenis… parit ca portas ispina de caràtua in is cariras! Scientific Terminology rba, Centaurea calcitrapa Translations French chardon étoilé English caltrop Spanish cardo estrellado Italian calcatréppola German Feldmannstreu.

cadaúne, cadaúnu , prn: cadeunu, cadiune, cadunu Definition totugantos, ma cunsideraos a unu a unu Synonyms e antonyms dognunu Sentences caminavamus cadaune chin s'arma sua ◊ cadaunu at sa parte sua Etymon ltn. cata + unus Translations French chacun English everybody Spanish cada uno Italian ciascuno, ognuno German jede.

cadàvere , nm Definition persona morta Synonyms e antonyms moltu.

cadaxàu , agt Definition chi est immarriu meda, chentza fortzas Synonyms e antonyms acàssidu, achénsidu, achensu, cansidu | ctr. pasadu.

cadaxediósu , agt Definition nau de cosa o chistione, chi est totu trobojada, betada apare, difícile Synonyms e antonyms abberrisonadu, ghirrisonau, imbusticau, impirigau, trobojadu | ctr. ciaru, isoltu.

cadaxédiu , nm Synonyms e antonyms farrambódhiu, maciamurru, matimbódhiu.

cadaxína cadagína

cadebài , vrb: cadelai, cadelare Definition abbaidare in su sensu de bíere e custodiare, fintzes de istare iscocandho, portare a ogu, castiare a s'atenta Synonyms e antonyms abbadiai, acastiai, allutzare, annotare, apompiai, labai, mirai, tentare Sentences cadebit cuss'anguidha furriendisí bia bia! ◊ cadebai bosatrus arratza de mari pàsidu! ◊ cadeba chi est benendi genti! ◊ cadeba e impara! ◊ cadebai a Coixedha! ◊ bi at préides chi nant pira ma est pirastu e però sos superiores no podent cadelare (L.Pisano)◊ candu ses in foras de tesu ti cadeu! 2. custu est su chi cadebat a su mortu Etymon ltn. *cautelare.

cadèdha , nf: Definition genia de erba, nada fintzes pranta de cane o erba de arranas coment'e àteras de sa matessi genia po su velenu (anemonina) chi portat e chi faet male a su bestiàmene Scientific Terminology rba, Ranunculus arvensis Etymon ltn. catellus Translations French renoncule English buttercup Spanish abrepuño Italian ranùncolo dei campi German Ackerhahnenfuß.

cadèla! , iscl Definition foedhu de su verbu cadebai, cadelai Synonyms e antonyms abbàida!, càstia!

cadelài cadebài

cadelàna, cadelànu cadalàna

cadelàre cadebài

cadeliàda , nf Synonyms e antonyms cadeliadura, cadéliu Etymon srd. Translations French privations English privation Spanish privación Italian privazióne German Entbehrung.

cadeliàdu , pps, agt Definition de cadeliare; chi est fatu o arrespramiau cun sacrifícios mannos, istandho in su bisóngiu Sentences eo puru mi so cadoliadu, isconsolu agiunghendhe a disconsolu.

cadeliadúra , nf: cadeliatura Definition su cadeliare, peleare / a c. = a pelea Synonyms e antonyms cadeliada, cadéliu Sentences est colanne un’ómine sudoratu a mortógliu e isalenatu tratzanne a cadeliatura duas carretas de carvone Etymon srd.

cadeliàre , vrb: cadoliare Definition àere sa cosa a fortza de sacrifíciu; arrespramiare sa cosa (ma fintzes cuvrenare sa persona, pausare); istare a míndhigu, cun tropu pagu cosa, in su bisóngiu Synonyms e antonyms acolomizare, arresparmiai, avitare, istraviare 1 | ctr. perdimentare, sperditziai Idioms csn: pane cadeliadu = fatu a fortza de triballu; cadeliàresi de su fàmine = mòrriri de su fàmini po sa mandronia, po su pagu trabballai Sentences apo cadeliadu e marasadu chena profetu, che mísera zente 2. si ses iltraca, cadéliadi! ◊ cussa fémina si ndhe iltat totaganta cadeliada, chena essire mai Translations French gagner de quoi vivre à la sueur de son front English to gain with sacrifice Spanish gañar con sacrificio Italian guadagnare con sacrifìcio German mühsam verdienen.

cadeliatúra cadeliadúra

cadéliu , nm Definition bisóngiu, mancàntzia o farta de su necessàriu / bívere a c. = istare a bendhita, cun tropu pagu cosa, a mindigu Synonyms e antonyms acanénciu, bendhita, càscara, catanzu, mindigu | ctr. bundhàntzia Etymon srd. Translations French privations English privation, hardship Spanish penurias, privación Italian stènto, privazióne German Entbehrung.

cadélu , nm Definition su cadelai / portai a c. = zúghere a ogru, abbaidare, dare tentu pro averguare carchi cosa Synonyms e antonyms asserva Etymon srd.