A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

costúmu costúma

costúra , nf: custura Definition orrolu de bestimentu comente arresurtat cosindho duos orrugos apare Synonyms e antonyms cosidura / costurera Sentences morit che preducu in locu de custura (F.Cambosu)◊ candho as pranciadu sa costura de cust'ixaca m’infilas sas agos!

costurài, costuràre , vrb: acosturare Definition fàere sa costura, sa cosidura, cosire apare duos orrugos o partes de orrobba de unu bestimentu Synonyms e antonyms cosie Sentences is piciocas si costurànt sa camisa issas etotu Etymon spn. costurar.

costurèra , nf Definition chi o chie (fémina) cosit, de mestieri; nau in cobertantza, bodhetera, leghendhàrgia Synonyms e antonyms cosidora, costura Etymon ctl. costurera.

cosuàre cogiàre

còta , nf Definition su còere, ma pruschetotu su faimentu de su pane e su tanti de trigu chi si faet o fatu a pane (ma podet èssere fintzes de àteru, sèmpere su tanti chi si coet in d-una borta); in cobertantza, su èssere a conca de binu, imbriagos Synonyms e antonyms cdh. apaniugnu / aciumu, cochera, coichina, coidura, cotua, imbreachera Idioms csn: maghinare sa c. = maghinare su trigu de fàghere a pane totu a una borta; fàghere sa c. de sa chida, de su mese; inforrai sa c.; fai una c. de pani, de pistocus, de amaretes, de carcina; èssere in c. = fendi su pani; zúghere c. = fàghere sa cota de su pane 2. dónnia cenàbara andara cun ciú cuadhu a bidha po ndi arritirai sa cota de sa cira ◊ sunt fachendhe sa cota de su cocone ◊ custa poverita andhabat semper a zúghere cota chin tantas famíllias ◊ bandheit a su molinu cun sa cota prugada e medida Surnames and Proverbs smb: Cotta Etymon srd. Translations French cuisson, panification English cooking, baking Spanish cocción, panificación Italian cottura, panificazióne German Kochen, Brotbacken.

còta 1 , nf: cossa 1, cotza 1 Definition orrugu de cosa laditu (linna, ferru, àteru), fine a una parte e grussu a s'àtera, de intrare a corpadura po isperrare truncos grussos de linna, pedra, o fintzes (e prus piticu) po mantènnere firmu o in istrintu (cartzai) ferramentas (sa màniga) o àteru / is cotzas de sa prentza = duos orrugos grussos e curtzos ma lados de ferru segaos unu tretu a ischeadura a punta (in diagonale in su sensu de sa largària) intraos in verticale in d-un'incàsciu precisu e a manera de intrare solu cun sa punta in is istampos de s'orroda chi faent girare asuta, indipendhente ma in su sensu determinau de su betu de s'ischeadura: postos ambos duos de unu betu faent pressione e prentzant sa binatza aintru de sa prentza, postos a betu contràriu illascant Synonyms e antonyms acossa, cótiga Idioms csn: intrare cota, o in cota, a unu = andai contras a unu, circai de dhu scotzai isciusciendidhu su giogu, ponendidhu is àterus contras o a bòlliri ccn. cosa chi no torrat paris; betare cotas a (+ vrb.) = pònnere manu, betare pódhighes a…, inghitzai a…; pònnere sas cotas càdrias a ccn. = obbrigàrelu a fàghere su chi depet, cumbíncherelu fintzas cun sas malas; intriscare sas cotzas a una màniga = incracare is cotzas po chi sa ferramenta abbarret bene firma in sa màniga Sentences su truncu nodosu l'amus isperradu totu a cotas e a mazu ◊ a sa cuba li cheret postu cotas a cada ala pro arreare frimma ◊ a sa màniga de su tzapu li cheret una cota e no moet prus ◊ zami una pariga de cotzas ca tenzo su marrone iscumentau! ◊ si li daes pagas cotas e una matza ti chimentat calesisiat roca, cussu! 2. si benint a ischire chi cherimus andhare nois nos intrant in cota e andhant sos àteros ◊ cussu cane de isterzu si est arrogantadu avantzandhe carchi peràula male nada e Bainzu de su fele li at betadu cotas sestàndheli paritzas isbatuladas ◊ giaja li at betadu cotas a nàrrere… nos at contadu contos de bios e de mortos Surnames and Proverbs smb: Cotta, Cotza, Cozza Translations French cale English wedge Spanish cuña Italian biétta, zéppa German Keil.

còta 2 , nf Definition genia de bestimentu de preide Synonyms e antonyms subrapellissu Scientific Terminology prdc.

cotàre , vrb: acossai*, cotzare Definition pònnere sa o is cotas, assentare una cosa ponendhodhi cotzas (asuta, in mesu), pònnere asuta che una cotza; istare in calecunu logu de aprigu (domo, àteru) nau in su sensu de dhue istare deasi bene de no si ndhe bòllere andhare Synonyms e antonyms cotulare, cratzai 1 | ctr. iscotare 1 Idioms csn: cotare suta a unu = istrumpai a terra, pònniri asuta a unu pro dhu surrai; cotàresi in d-unu logu = aposentaisí, abarrai a tropu in d-unu logu (tzacaresiche che cota); cotzare sos ammuntos in su letu = pinnigare sos oros a parte de fora, a s'ala de cabita Sentences si cotat su carru, sa màchina, chi no si che moant si sa carrela est in betada ◊ su picu cheret cotadu ca sinono sa màniga est lasca e si che essit ◊ sas cubas si cotant pro no cadhinare 2. in su logu chi si cotant no ch'essint chentza burdellu 3. si lu tenzo mi lu coto suta e li dao surra ◊ s'animalatzu si mi truvat e si mi cotat suta (G.Ruju)◊ lu leo in pesu, in d-una calpidura che lu coto ca passat su trenedhu in sas rotàglias Translations French caler, étayer, coincer English to stabilize with wedges Spanish acuñar Italian imbiettare German aufkeilen.

còte còde

cotèra , nf Definition carreledha, orruga totu pedra, tretu de orrochitas, logu brutu, suxu (fintzes logu de ortu po fàere de bisóngiu) Sentences at impreau sa coxina de su sogru po cotera! Etymon srd.

cotéu , agt Definition chi est tostau che code, che pedra, nau de sa manera de fàere de unu chi no ascurtat su pàrrere de is àteros Synonyms e antonyms aperradu, crúdinu, testarrudu Scientific Terminology ntl Translations French têtu, buté English stubborn Spanish testarudo Italian cocciuto German dickköpfig.

cotiànu , nm Definition chi benit apustis, a s'assegus, agoa Synonyms e antonyms coàinu, regadiu, regutzianu, sagotzianu | ctr. premediu.

cotiàre coidài

cotichína cossighína

cotichínu , agt Definition unu cotu pagu, male cotu Synonyms e antonyms crudonzu Translations French peu cuit English cooked a little Spanish poco cocido Italian cottìccio German halbgar.

coticòne cossigòne

coticóti , nm: Definition toca toca chi si faet in dossu a unu físchidu po dhu fàere erríere Synonyms e antonyms chilighili Etymon srd.

cotidiànu , nm Definition giornale chi essit dónnia die.

cótiga , nf Definition unu pagu coment'e cotza, acotzu, nau siat in su sensu de gente, cosa o cumportamentu chi agiudat o giuat, siat in su sensu contràriu, chi istrobbat; genia de iscusa Synonyms e antonyms agiudu / cota, strobbu / arraghèscia, cóntia Sentences a cótiga bi est Pedru in su bestiàmine 2. no ndhe cherzo de cótiga peruna in su negússiu! ◊ no lu cherzo a cótiga, cussu malabedra! ◊ già l'apo s'isetu si mi lu ponent a cótiga!…◊ sos mandrones bogant cótigas de cada zenia pro no triballare Etymon srd.