illagratzonadúra , nf Definition su illagrare de unu bestimentu (o àteru deasi), in totu o in parte, a fortza de dhu pònnere, o fintzes segundhu de ite est fatu Synonyms e antonyms illabbargiada, irfodhionadura, sciampladura, sciamplamentu.
illagrimàdu , agt Definition chi est isciustu de làgrimas, de prantu.
illàgru , avb, agt, nm: ailladru, illargu, illàrigu Definition a largu, atesu; nau a calidade, chi est mannu, amprosu; fintzes tretu, illargada Synonyms e antonyms allarghitu, atesu / amprosu, lalgu / irganzada Sentences parentes de illagru furint benidos a sa festa e brindhaos dhos iant a chenare ◊ si biet de illagru mannu ca cussa est una fàula! 2. m'iant fatu una gigia illagra illagra, manna manna ◊ sa latzada est illagra mesu prammu 3. sa salia ndhe dhi essit de s'illagru de is dentes Etymon srd.
illaidhonàu , agt Definition nau de ccn., chi est drolle, iscimpru, tolondro Synonyms e antonyms addrolliu, allaidhonau, allochiau Etymon srd.
illainàre, illainàri illabinàre
illainàu , pps, agt Definition de illainare; chi istat male de s’iscurrentziadura 2. cussu pastori portat s'arrobba illainada, totu bruta 3. su tallu est illainau, istasidu.
illaizàdu , pps, agt Definition
de illaizare; chi ndhe at leau su logu, chi si est o dh’ant ispainau in medas tretos o logos
Synonyms e antonyms
ispaltu,
ispartinadu,
spainau
| ctr.
collidu
Translations
French
diffusé,
diffus,
répandu
English
diffuse (d)
Spanish
difundido
Italian
diffuso
German
verbreitet.
illaizaméntu , nm Definition
su ispainare, illargare o istèrrere sa cosa
Synonyms e antonyms
spainadura
Etymon
srd.
Translations
French
diffusion
English
diffusion
Spanish
difusión,
distribución
Italian
diffusióne
German
Verbreitung.
illaizàre , vrb Definition
ispainare, istèrrere, portare, andhare aifatu de su logu, in tantos logos
Synonyms e antonyms
ispadhiciare,
ispaghinare,
ispàlghere,
ispaltzighinare,
isparcinare,
isparminare,
isprabinare
| ctr.
collire,
recògliere
Sentences
ndhe ant a ischire meda, issos, cantos ndhe amus illaizadu de custos libbrighedhos! (Z.F.Pintore)
Etymon
srd.
Translations
French
s'élargir,
se répandre
English
to spread (out)
Spanish
extenderse,
difundirse
Italian
allargarsi,
diffóndersi
German
sich verbreiten.
illaldiàre , vrb: illardare, illardiare Definition istacare, segandhondhedhu, su lardu de sa petza: illardare su porcu mortu; fintzes preutire, istidhigare lardu allutu a sa petza orrostindho Synonyms e antonyms preutire 2. bellos cantzos de lardu los impreant pro illardiare sa peta lanza Etymon srd.
illaldónzu , nm Definition su illardare su porcu mortu Etymon srd.
illalgàre, illalghiàre , vrb: illargai,
illargare,
illarigai,
islargai,
islargare,
slargai Definition
fàere o essire prus largu; portare o andhare atesu; istagiare, istesiare s’unu de s’àteru; rfl. pigare tropu cunfidàntzia, ampramu
Synonyms e antonyms
allalgare
/
astesiai,
issuzire,
istesare,
istregire
/
iscrobare
| ctr.
afíere,
astrínghere,
acurtziare
Sentences
in cussu tretu su caminu s'illargat e fachet una piatza ◊ cuss'istampighedha est tropu astrinta: cheret illargada
2.
si ndi fiat illargau de su logu de su dannu ◊ nche aiant illargau sas bacas a zosso ◊ issa no si depet illargare dae dommo!
3.
si sunt fachendhe bene, custos ammoraos, azudàelos, sinono bocàelis s'idea dae conca e illargàelos!
4.
tzerachedhu, no t'illarghes foedhanno!
Etymon
srd.
Translations
French
élargir
English
to widen
Spanish
ensanchar
Italian
ampliare,
slargare
German
verbreitern.
illalgónzu , nm Definition su illargare, su fàere prus largu Synonyms e antonyms illargadura, illargamentu Etymon srd.
illallaronàu , agt Definition nau de ccn., chi est totu male postu de bestimentu, bestiu chentza crabbu, a trascuru Synonyms e antonyms drodhe, isconfusu, làllaru, scundutu, scurumu.
illàma , nf Definition lama*, istrégiu de làuna Synonyms e antonyms allama.
illampiàre , vrb Definition cumenciare a bíere ccn. cosa de atesu Synonyms e antonyms allampare, apubai, assebeltare Etymon srd.
illampizàda , nf Definition su illampizare; su fàere una furriada de ogos, su castiare; cosa chi durat pagu pagu Synonyms e antonyms allampigiada, lampada / abbaidada, castiada, mirada, ocrada, oghia, oghidura, ojizada 2. dae sos ojitos isperieit un'illampizada chi naraiat prus de un'irrúilu! 3. sa zoventude est un'illampizada ◊ che at bistu un'illampizada de Callina Etymon srd.
illampizàre , vrb Definition
fàere o mandhare coment'e lampos de lughe
Synonyms e antonyms
allampizare,
brigliai,
grigliare,
lúchere,
lutzigare
Sentences
sos ogros suos lúghidos che bidros illampizant che oro ◊ comente iscúrigat, carchi istedhu illampizat ◊ candho sulas, framma e ischintizas bolant, alluet ónnia cosichedha: intas tue, mofèndheti, illampizas!
Etymon
srd.
Translations
French
resplendir
English
to shine
Spanish
resplandecer
Italian
risplèndere
German
glänzen,
strahlen.
illampizósu , agt Definition chi lampizat, chi lughet Synonyms e antonyms brilladinu, luchente Sentences in pac'ora su podhore nos at fatu píchidos e illampizosos, che a su cafè candho lu bocant dae su frunillu (P.Pireddu) Etymon srd.
illanadòrza , nf: illanatorja Definition brebè giòvona, sacaja, ma bona de túndhere Etymon srd.