mentalidàde, mentalidàdi , nf Definition
is ideas, sa manera chi unu tenet de pentzare, de pigare is cosas, is chistiones, sa vida
Sentences
cambiaos is tempos, sa mentalidade est mudandho ◊ sa mentalidadi perfetzionista no ammitit difetu mancu de pagu contu ◊ medas sunt tropu afitianados a su male pro giambare mentalidade e contivizare sa terra
Translations
French
mentalité
English
outlook
Spanish
mentalidad
Italian
mentalità
German
Mentalität.
mentalònga , nf Definition calidade de amenta chi ponent fintzes po fàere licores Scientific Terminology rba, cndh, Mentha aquatica x piperita Etymon srd.
mentànu , agt Definition nau de una calidade de trigu Etymon itl. Mentana.
mentarèsti , nf Definition menta de riu, una calidade de amenta Synonyms e antonyms mentaspru Scientific Terminology rbc, Mentha aquatica Etymon srd.
mentàspru, mentàstru, mentàstu , nm Definition
duas calidades de amenta
Synonyms e antonyms
mentaresti
/
mentoni
Scientific Terminology
rbc, Mentha aquatica, M. suaveolens
Etymon
ltn.
mentastrum
Translations
French
menthe à feuilles rondes
English
bergamot mint
Spanish
mastranzo
Italian
mentastro,
ménta selvàtica
German
Wasserminze,
Rundblättrige Minze.
mènte , nf: menti Definition
sa capacidade chi su cristianu tenet de ammentare, arregodare, ischire, cunsiderare e cumprèndhere is cosas, sa capacidade de pentzare, de si abbàlere de totu is atuamentos: a logos est sa parte de ananti de sa conca in artu, is crebedhos, su fronte
Synonyms e antonyms
conca,
carbedhu,
memória
Idioms
csn:
is mentis = sos mermos, su nasu in artu in s'oru de cherbedhos (ma a logos sunt sos costazos de sa fronte); èssiri tapau a mentis = portai is mentis tapadas, èssere cun su nasu tupadu, refriadu; m. flaca = ch'iscarescit totu, itl. memòria làbile; essire una cosa de m., passai de m. = iscarèsciri; bènnere o torrare una cosa in m. = arregordai; pònnere m. (a unu) = fai su chi narat unu, fintzas creiridhu; pònniri a menti = dare tentu, contivizare; àere in mente, tènniri a menti = ammentare, arregordai; ischire una cosa a mente, de mente = a memória; sas mentes chi tenia!… = ma càstia, dh'arregordamu, ma mi seu iscarésciu etotu! (dispraxeri po cosa iscaréscia); rúere a mentes in segus = arrúiri a palas a terra; èssere de mentes fines = èssiri àbbili meda a cumprèndiri is cosas, a pentzai a fundu; èssere cun sa mente presa = no arrennèsciri a cumprèndiri, a si acatai; èssere a mente tua, sua = èssiri (nau de tui, de issu) in sèi, pentzendi a menti sana; cumprènnere a mente mea, tua, sua = cumprèndhere chentza chi una cosa mi/ti/bi l'atuet àtere
Sentences
sa mente arresonanno bene l'usa, che persone chi at firmu su sentidu ◊ sa mente mia mi ant ocupadu cun préigas isparos e parlatas
2.
est unu chi no intennet fracos perunos ca giuchet sas mentes sicas ◊ subra sas mentes divinas pro piús brulla, mofa e festa ponent corona de ispinas
3.
custa cosa mi l'iscrio, no siat chi mi fuat dae mente ◊ mih, fizu meu, pone mente a sas peràulas chi ti naro! ◊ a pones mente a tia Gavina e ti chircas muzere? ◊ chi poneiais in menti a is fuedhus mius iais a èssi discípulus e amigus ◊ dhis at fatu imparai sa letzioni a menti po fai sa cummédia ◊ mi est essidu de mente de ispampinare sa gianna de su frundhagu ◊ cun sa mente presa, no mi ammento chi in cussa crésia no narant prus missa dae meda ◊ est chi no ses a mente tua e mi tocat a èssere bona cun tegus, sinono ti tia unfrare sa fàcia a ciafos!◊ aio cumintzatu a cumprènnere cussos contos a mente mea ◊ no l'apo in mente ite mi as nadu deris!◊ no ndh'apo im mente chie mi l'at nadu
Etymon
ltn.
mente(m)
Translations
French
esprit
English
mind
Spanish
mente
Italian
ménte
German
Verstand.
menteàbe mentàbe
mentecói , cng: mintagoi, minticoi, mintigoi, mitacoi, miticoi Definition pone chi…, bae e ischi si… abbà!, s'incapat, si cumbinat chi…, a bortas chi… Synonyms e antonyms stecoi Sentences mentecoi, candu seus in s'ària erribbat s'ora de su pilota, tocat a ndi calai totus!…◊ parou, miticoi bèni tui, cument'e una cosa nau ca si dh'at pentzada! ◊ si miticoi no dh'ant vacinada gei mi dhi donant una passada de contravintzioni!◊ movidindi, mentecoi ndi erribbit una niada! (P.Pillonca)◊ chi mitacoi benit cussu po dhi giare dinare no dhu fatzas mancu intrare!
mentelàfu mantabàfu
mènti mènte
mentidéri , agt Definition chi acostumat a nàrrere fàulas Synonyms e antonyms caldubberi, castangeri, fabularzu, fauànciu, faulone, fauloxu, mincidiosu, patoceri | ctr. beridadosu Scientific Terminology ntl Etymon ctl., spn. mentider, mentidero.
mentíre , vrb Definition bènnere mancu, mancare, negare (nau de ifertas, chi no bogant, nau de matas, chi no faent frutu) Synonyms e antonyms faltai, irmentire.
mentirósu , agt Definition
chi acostumat a nàrrere fàulas
Synonyms e antonyms
fabularzu,
mentideri
Sentences
issos no sunt mai mentirosos, ma sintzeros
Etymon
spn.
Translations
French
menteur
English
lying
Spanish
mentiroso
Italian
mentitóre
German
lügnerisch,
lügenhaft.
mentivràzigu , agt, nm Definition chi portat sa mente débbile, chi est de pagu memória Etymon srd.
mentoàre mantovàre
mentomàre , vrb Synonyms e antonyms arranomonai, arremonae, fentomare, mantovare*, nemonai Sentences corrincedhas, piús no bos mentomo! ◊ àteros chi mancu los mentomo los giuchet a su domo ca ti domo! (B.Goddi)
mentòni , nm Synonyms e antonyms mentaspru Scientific Terminology rbc, Mentha suaveolens.
mentósicu , agt: mentósigu Definition
nau de ccn., chi est de ideas unu pagu macas, chi no tenet firmesa, chi faet comente dhi benit a conca chentza cunsiderare is cosas
Synonyms e antonyms
ideàticu,
strambóticu
Sentences
depet iscrívere solu cantonedhas de amore bantandhe sas frassas melodias de unu tempus mentósicu? ◊ torra a inoghe a ti chilcare fémina, chi sas cuntinentales sunt mentósigas!…◊ ses mentósiga e annerviada: no tancas mai sa buca!
Etymon
srd.
Translations
French
bizarre,
extravagant
English
queer,
cantankerous
Spanish
estrafalario
Italian
strambo,
bisbètico
German
sonderbar,
launisch.
mentosighidàde , nf Definition su èssere mentósigos Etymon srd.
mentósigu mentósicu