A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

mentalidàde, mentalidàdi , nf Definitzione is ideas, sa manera chi unu tenet de pentzare, de pigare is cosas, is chistiones, sa vida Frases cambiaos is tempos, sa mentalidade est mudandho ◊ sa mentalidadi perfetzionista no ammitit difetu mancu de pagu contu ◊ medas sunt tropu afitianados a su male pro giambare mentalidade e contivizare sa terra Tradutziones Frantzesu mentalité Ingresu outlook Ispagnolu mentalidad Italianu mentalità Tedescu Mentalität.

mentalònga , nf Definitzione calidade de amenta chi ponent fintzes po fàere licores Terminologia iscientìfica rba, cndh, Mentha aquatica x piperita Ètimu srd.

mentànu , agt Definitzione nau de una calidade de trigu Ètimu itl. Mentana.

mentarèsti , nf Definitzione menta de riu, una calidade de amenta Sinònimos e contràrios mentaspru Terminologia iscientìfica rbc, Mentha aquatica Ètimu srd.

mentàspru, mentàstru, mentàstu , nm Definitzione duas calidades de amenta Sinònimos e contràrios mentaresti / mentoni Terminologia iscientìfica rbc, Mentha aquatica, M. suaveolens Ètimu ltn. mentastrum Tradutziones Frantzesu menthe à feuilles rondes Ingresu bergamot mint Ispagnolu mastranzo Italianu mentastro, ménta selvàtica Tedescu Wasserminze, Rundblättrige Minze.

mènte , nf: menti Definitzione sa capacidade chi su cristianu tenet de ammentare, arregodare, ischire, cunsiderare e cumprèndhere is cosas, sa capacidade de pentzare, de si abbàlere de totu is atuamentos: a logos est sa parte de ananti de sa conca in artu, is crebedhos, su fronte Sinònimos e contràrios conca, carbedhu, memória Maneras de nàrrere csn: is mentis = sos mermos, su nasu in artu in s'oru de cherbedhos (ma a logos sunt sos costazos de sa fronte); èssiri tapau a mentis = portai is mentis tapadas, èssere cun su nasu tupadu, refriadu; m. flaca = ch'iscarescit totu, itl. memòria làbile; essire una cosa de m., passai de m. = iscarèsciri; bènnere o torrare una cosa in m. = arregordai; pònnere m. (a unu) = fai su chi narat unu, fintzas creiridhu; pònniri a menti = dare tentu, contivizare; àere in mente, tènniri a menti = ammentare, arregordai; ischire una cosa a mente, de mente = a memória; sas mentes chi tenia!… = ma càstia, dh'arregordamu, ma mi seu iscarésciu etotu! (dispraxeri po cosa iscaréscia); rúere a mentes in segus = arrúiri a palas a terra; èssere de mentes fines = èssiri àbbili meda a cumprèndiri is cosas, a pentzai a fundu; èssere cun sa mente presa = no arrennèsciri a cumprèndiri, a si acatai; èssere a mente tua, sua = èssiri (nau de tui, de issu) in sèi, pentzendi a menti sana; cumprènnere a mente mea, tua, sua = cumprèndhere chentza chi una cosa mi/ti/bi l'atuet àtere Frases sa mente arresonanno bene l'usa, che persone chi at firmu su sentidu ◊ sa mente mia mi ant ocupadu cun préigas isparos e parlatas 2. est unu chi no intennet fracos perunos ca giuchet sas mentes sicas ◊ subra sas mentes divinas pro piús brulla, mofa e festa ponent corona de ispinas 3. custa cosa mi l'iscrio, no siat chi mi fuat dae mente ◊ mih, fizu meu, pone mente a sas peràulas chi ti naro! ◊ a pones mente a tia Gavina e ti chircas muzere? ◊ chi poneiais in menti a is fuedhus mius iais a èssi discípulus e amigus ◊ dhis at fatu imparai sa letzioni a menti po fai sa cummédia ◊ mi est essidu de mente de ispampinare sa gianna de su frundhagu ◊ cun sa mente presa, no mi ammento chi in cussa crésia no narant prus missa dae meda ◊ est chi no ses a mente tua e mi tocat a èssere bona cun tegus, sinono ti tia unfrare sa fàcia a ciafos!◊ aio cumintzatu a cumprènnere cussos contos a mente mea ◊ no l'apo in mente ite mi as nadu deris!◊ no ndh'apo im mente chie mi l'at nadu Ètimu ltn. mente(m) Tradutziones Frantzesu esprit Ingresu mind Ispagnolu mente Italianu ménte Tedescu Verstand.

menteàbe mentàbe

mentecói , cng: mintagoi, minticoi, mintigoi, mitacoi, miticoi Definitzione pone chi…, bae e ischi si… abbà!, s'incapat, si cumbinat chi…, a bortas chi… Sinònimos e contràrios stecoi Frases mentecoi, candu seus in s'ària erribbat s'ora de su pilota, tocat a ndi calai totus!…◊ parou, miticoi bèni tui, cument'e una cosa nau ca si dh'at pentzada! ◊ si miticoi no dh'ant vacinada gei mi dhi donant una passada de contravintzioni!◊ movidindi, mentecoi ndi erribbit una niada! (P.Pillonca)◊ chi mitacoi benit cussu po dhi giare dinare no dhu fatzas mancu intrare!

mentelàfu mantabàfu

mènti mènte

mentidéri , agt Definitzione chi acostumat a nàrrere fàulas Sinònimos e contràrios caldubberi, castangeri, fabularzu, fauànciu, faulone, fauloxu, mincidiosu, patoceri | ctr. beridadosu Terminologia iscientìfica ntl Ètimu ctl., spn. mentider, mentidero.

mentíre , vrb Definitzione bènnere mancu, mancare, negare (nau de ifertas, chi no bogant, nau de matas, chi no faent frutu) Sinònimos e contràrios faltai, irmentire.

mentirósu , agt Definitzione chi acostumat a nàrrere fàulas Sinònimos e contràrios fabularzu, mentideri Frases issos no sunt mai mentirosos, ma sintzeros Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu menteur Ingresu lying Ispagnolu mentiroso Italianu mentitóre Tedescu lügnerisch, lügenhaft.

mentivràzigu , agt, nm Definitzione chi portat sa mente débbile, chi est de pagu memória Ètimu srd.

mentoàre mantovàre

mentomàre , vrb Sinònimos e contràrios arranomonai, arremonae, fentomare, mantovare*, nemonai Frases corrincedhas, piús no bos mentomo! ◊ àteros chi mancu los mentomo los giuchet a su domo ca ti domo! (B.Goddi)

mentòni , nm Sinònimos e contràrios mentaspru Terminologia iscientìfica rbc, Mentha suaveolens.

mentósicu , agt: mentósigu Definitzione nau de ccn., chi est de ideas unu pagu macas, chi no tenet firmesa, chi faet comente dhi benit a conca chentza cunsiderare is cosas Sinònimos e contràrios ideàticu, strambóticu Frases depet iscrívere solu cantonedhas de amore bantandhe sas frassas melodias de unu tempus mentósicu? ◊ torra a inoghe a ti chilcare fémina, chi sas cuntinentales sunt mentósigas!…◊ ses mentósiga e annerviada: no tancas mai sa buca! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu bizarre, extravagant Ingresu queer, cantankerous Ispagnolu estrafalario Italianu strambo, bisbètico Tedescu sonderbar, launisch.

mentosighidàde , nf Definitzione su èssere mentósigos Ètimu srd.

mentósigu mentósicu