A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

mentalidàde, mentalidàdi , nf Definizione is ideas, sa manera chi unu tenet de pentzare, de pigare is cosas, is chistiones, sa vida Frasi cambiaos is tempos, sa mentalidade est mudandho ◊ sa mentalidadi perfetzionista no ammitit difetu mancu de pagu contu ◊ medas sunt tropu afitianados a su male pro giambare mentalidade e contivizare sa terra Traduzioni Francese mentalité Inglese outlook Spagnolo mentalidad Italiano mentalità Tedesco Mentalität.

mentalònga , nf Definizione calidade de amenta chi ponent fintzes po fàere licores Terminologia scientifica rba, cndh, Mentha aquatica x piperita Etimo srd.

mentànu , agt Definizione nau de una calidade de trigu Etimo itl. Mentana.

mentarèsti , nf Definizione menta de riu, una calidade de amenta Sinonimi e contrari mentaspru Terminologia scientifica rbc, Mentha aquatica Etimo srd.

mentàspru, mentàstru, mentàstu , nm Definizione duas calidades de amenta Sinonimi e contrari mentaresti / mentoni Terminologia scientifica rbc, Mentha aquatica, M. suaveolens Etimo ltn. mentastrum Traduzioni Francese menthe à feuilles rondes Inglese bergamot mint Spagnolo mastranzo Italiano mentastro, ménta selvàtica Tedesco Wasserminze, Rundblättrige Minze.

mènte , nf: menti Definizione sa capacidade chi su cristianu tenet de ammentare, arregodare, ischire, cunsiderare e cumprèndhere is cosas, sa capacidade de pentzare, de si abbàlere de totu is atuamentos: a logos est sa parte de ananti de sa conca in artu, is crebedhos, su fronte Sinonimi e contrari conca, carbedhu, memória Modi di dire csn: is mentis = sos mermos, su nasu in artu in s'oru de cherbedhos (ma a logos sunt sos costazos de sa fronte); èssiri tapau a mentis = portai is mentis tapadas, èssere cun su nasu tupadu, refriadu; m. flaca = ch'iscarescit totu, itl. memòria làbile; essire una cosa de m., passai de m. = iscarèsciri; bènnere o torrare una cosa in m. = arregordai; pònnere m. (a unu) = fai su chi narat unu, fintzas creiridhu; pònniri a menti = dare tentu, contivizare; àere in mente, tènniri a menti = ammentare, arregordai; ischire una cosa a mente, de mente = a memória; sas mentes chi tenia!… = ma càstia, dh'arregordamu, ma mi seu iscarésciu etotu! (dispraxeri po cosa iscaréscia); rúere a mentes in segus = arrúiri a palas a terra; èssere de mentes fines = èssiri àbbili meda a cumprèndiri is cosas, a pentzai a fundu; èssere cun sa mente presa = no arrennèsciri a cumprèndiri, a si acatai; èssere a mente tua, sua = èssiri (nau de tui, de issu) in sèi, pentzendi a menti sana; cumprènnere a mente mea, tua, sua = cumprèndhere chentza chi una cosa mi/ti/bi l'atuet àtere Frasi sa mente arresonanno bene l'usa, che persone chi at firmu su sentidu ◊ sa mente mia mi ant ocupadu cun préigas isparos e parlatas 2. est unu chi no intennet fracos perunos ca giuchet sas mentes sicas ◊ subra sas mentes divinas pro piús brulla, mofa e festa ponent corona de ispinas 3. custa cosa mi l'iscrio, no siat chi mi fuat dae mente ◊ mih, fizu meu, pone mente a sas peràulas chi ti naro! ◊ a pones mente a tia Gavina e ti chircas muzere? ◊ chi poneiais in menti a is fuedhus mius iais a èssi discípulus e amigus ◊ dhis at fatu imparai sa letzioni a menti po fai sa cummédia ◊ mi est essidu de mente de ispampinare sa gianna de su frundhagu ◊ cun sa mente presa, no mi ammento chi in cussa crésia no narant prus missa dae meda ◊ est chi no ses a mente tua e mi tocat a èssere bona cun tegus, sinono ti tia unfrare sa fàcia a ciafos!◊ aio cumintzatu a cumprènnere cussos contos a mente mea ◊ no l'apo in mente ite mi as nadu deris!◊ no ndh'apo im mente chie mi l'at nadu Etimo ltn. mente(m) Traduzioni Francese esprit Inglese mind Spagnolo mente Italiano ménte Tedesco Verstand.

menteàbe mentàbe

mentecói , cng: mintagoi, minticoi, mintigoi, mitacoi, miticoi Definizione pone chi…, bae e ischi si… abbà!, s'incapat, si cumbinat chi…, a bortas chi… Sinonimi e contrari stecoi Frasi mentecoi, candu seus in s'ària erribbat s'ora de su pilota, tocat a ndi calai totus!…◊ parou, miticoi bèni tui, cument'e una cosa nau ca si dh'at pentzada! ◊ si miticoi no dh'ant vacinada gei mi dhi donant una passada de contravintzioni!◊ movidindi, mentecoi ndi erribbit una niada! (P.Pillonca)◊ chi mitacoi benit cussu po dhi giare dinare no dhu fatzas mancu intrare!

mentelàfu mantabàfu

mènti mènte

mentidéri , agt Definizione chi acostumat a nàrrere fàulas Sinonimi e contrari caldubberi, castangeri, fabularzu, fauànciu, faulone, fauloxu, mincidiosu, patoceri | ctr. beridadosu Terminologia scientifica ntl Etimo ctl., spn. mentider, mentidero.

mentíre , vrb Definizione bènnere mancu, mancare, negare (nau de ifertas, chi no bogant, nau de matas, chi no faent frutu) Sinonimi e contrari faltai, irmentire.

mentirósu , agt Definizione chi acostumat a nàrrere fàulas Sinonimi e contrari fabularzu, mentideri Frasi issos no sunt mai mentirosos, ma sintzeros Etimo spn. Traduzioni Francese menteur Inglese lying Spagnolo mentiroso Italiano mentitóre Tedesco lügnerisch, lügenhaft.

mentivràzigu , agt, nm Definizione chi portat sa mente débbile, chi est de pagu memória Etimo srd.

mentoàre mantovàre

mentomàre , vrb Sinonimi e contrari arranomonai, arremonae, fentomare, mantovare*, nemonai Frasi corrincedhas, piús no bos mentomo! ◊ àteros chi mancu los mentomo los giuchet a su domo ca ti domo! (B.Goddi)

mentòni , nm Sinonimi e contrari mentaspru Terminologia scientifica rbc, Mentha suaveolens.

mentósicu , agt: mentósigu Definizione nau de ccn., chi est de ideas unu pagu macas, chi no tenet firmesa, chi faet comente dhi benit a conca chentza cunsiderare is cosas Sinonimi e contrari ideàticu, strambóticu Frasi depet iscrívere solu cantonedhas de amore bantandhe sas frassas melodias de unu tempus mentósicu? ◊ torra a inoghe a ti chilcare fémina, chi sas cuntinentales sunt mentósigas!…◊ ses mentósiga e annerviada: no tancas mai sa buca! Etimo srd. Traduzioni Francese bizarre, extravagant Inglese queer, cantankerous Spagnolo estrafalario Italiano strambo, bisbètico Tedesco sonderbar, launisch.

mentosighidàde , nf Definizione su èssere mentósigos Etimo srd.

mentósigu mentósicu