monèda, monèta , nf: muneda,
munera Definition
dinare, nau siat in su sensu de s'unidade monetària de un'istadu siat in su sensu de su dinare materiale deasi comente s'impreat in contante, a manígiu,mescamente in minudos, de metallu o paperi / in sa m. de metallu si distinghent duas partes, rughe e (pl.) crastos (a logos fintzes pedhi): in sa prima, in sa moneda sarda dhue iat agiummai sèmpere una grughe pitichedha, in crastos dhue iat in is monedas chi si connoschent agiummai sèmpere una conca e po su prus dhue fut iscritu su valore
Idioms
csn:
sa muneda est in balantza = su dinari est currindhe ma chentza pèrdere de valore; muneda frassa = dinari malu, chentza valore
Sentences
certus bandant a circai istrexu antigu e muneda chi bendint a martinica a chini totu scint issus
Translations
French
monnaie
English
moey,
coin,
currency
Spanish
moneda
Italian
monéta
German
Währung,
Geld,
Münze.
monetàriu , agt Synonyms e antonyms moneteri.
monetéri , agt Definition
chi pertocat sa moneda, su dinare
Translations
French
monétaire
English
monetary
Spanish
monetario
Italian
monetàrio
German
Währungs…,
Geld….
monferína , nf Definition genia de ballu.
mongèta , nf: monzeta,
mungeta Definition
genia de tzintzigorru in colore de castàngia (ma a papu niedhu), piticu, chi in s'istade s'interrat e tupat cun d-unu pigighedhu biancu càndhidu: si narat m. candu si arregollet giai essiu a pàschere / mungeta pei de molenti = tzintzigorru mannu
Synonyms e antonyms
croghedha 1,
monza 1,
tapada 1
Sentences
sos cundhutos che tilíngias iscaint sizillèndheche sa morte che monzeta ◊ bai a arregolli tapadas e mungetas! ◊ chini non portat agulla non papat mungetas ◊ est essidu a chilcare monzeta ◊ mungetas pei de molenti in cussas terras dhoi nd’at medas
Scientific Terminology
crp, helix aperta
Etymon
ctl.
mongeta.
Translations
English
green garden snail
Italian
chiòcciola,
monachèlla
German
Grunzschnecke.
mòngia mògna
mòngia 1 , nf Definition genia de candhela Sentences allui sa mongixedha, chi no potzu istudiai!
mongiài , vrb Definition murgiai, pònnere in sa múrgia Synonyms e antonyms ammugliare, salire.
mongíli , nm: monzile Definition
ispétzia de velu biancu fatu a pinnigas chi ammontat su tzugu e su petus de is mòngias
Synonyms e antonyms
toca
Surnames and Proverbs
smb:
Mongili
Scientific Terminology
bst
Etymon
ctl., spn.
mongil, monjil
Translations
French
guimpe
English
wimple
Spanish
griñón
Italian
soggólo
German
Brustschleier.
mongitèdha , nf Definition pilloni de santa Luxia, genia de orrúndhine Synonyms e antonyms barbarotu Scientific Terminology pzn.
móngiu , agt Synonyms e antonyms moitzu 1 Sentences murrúngiat móngiu ◊ s'ajaja, a is fuedhus de sa neta, si mússiat is lavras, si tocat sa braba e pensat, tussit e a iscusi, mòngia e afrigia, cumentzat a fuedhai.
móngiu 1 , nm: monzu Definition
ómine chi faet votu e si giaet totu a Deus e a sa vida de fide
Synonyms e antonyms
padre,
para
Sentences
sa crésia de sant'Efis de Cuartu l'ant oferta a sos monzos de santu Vitore de Marsíglia su 1119
Etymon
ctl.
monjo
Translations
French
moine
English
monk
Spanish
monje
Italian
mònaco
German
Mönch.
mongixèdha , nf: monzichedha Definition min. de mòngia, mòngia pitica, giovonedha; prus che àteru si narat a s'orrúndhine / mongixedha de lati = cóciula bianca Synonyms e antonyms monzita / arrúndibi, grúndhine, rúnchile.
mòni , nm Definition su chi si ndhe tenet de profetu de calecuna cosa Synonyms e antonyms cabbale, lucru Sentences nd'eus a bogai moni bellu cun totu custu atrupellu!…◊ bellu moni nd'at bogau de is bacas de su babbu!…
moníca , nf: moninca,
munica,
múnica,
muninca Definition
genia de animale, àbbile e inteligente, chi tenet cumportamentos chi assimbígiant a su fàere de su cristianu, mescamente ca faet (arrepitit) su chi biet faendho / moninca manna meda = monincone; moninca minore = munichitu, munichita, moninchedha
Synonyms e antonyms
carulina,
mantenica
Sentences
sa monica est lunàtica e gherrisca ◊ a cadhadas ti pesas che fogu faghindhe sas leadas de muninca (N.Marchetti)◊ bufa abba, gai no la pagas e paura no tenes chi ti cogas, ne che moninca brincas e ne giogas (Testoni)
Scientific Terminology
anar
Etymon
spn.
monica
Translations
French
singe
English
monkey
Spanish
mono
Italian
scìmmia
German
Affe.
mónica , nf Definition genia de bide, àghina niedha e su binu chi faet Etymon itl.
monidúra , nf Definition its, parte de s'iscarpone? Sentences s'ischina e sa carena, si no est istrossada dae minore, no pínnicat prus e candho s'ómine est mannu no balet prus ne pro sola e ne pro monidura (F.Cambosu).
moniméntu moliméntu
monínca moníca
moníncu , agt: munincu Definition nau de ccn. po sa carena, chi est istrígile, cannàile Synonyms e antonyms finigosu, stinghiritzu Etymon srd.